Τα γκράφιτι της οργής...

Ο φωτορεπόρτερ Ορέστης Παναγιώτου αποτύπωσε με τον φακό του τη ζωγραφική των τοίχων, εντάσσοντας σε κάθε φωτογραφία του και χαρακτηριστικές μορφές ανθρώπων της πόλης. Διαδηλωτές με μάσκες, παιδιά με εφιαλτικό μέλλον, πόλεις που καταρρέουν, είναι μερικά από τα θέματα που επιλέγουν οι δημιουργοί των δρόμων

Ο γέροντας περιπατητής μοιάζει ενταγμένος και αυτός στη βαριά ατμόσφαιρα του γκράφιτι

Οι δρόμοι της Αθήνας ξεχειλίζουν από οργή. Οχι μόνο από τους διαδηλωτές που κάνουν όλο και συχνότερα την εμφάνισή τους σε σχεδόν κάθε σημείο του Κέντρου. Υπάρχει και κάτι άλλο που τη φανερώνει:
 Γκράφιτι που εμπνέονται από την οικονομική κρίση πολλαπλασιάζονται με ραγδαίους ρυθμούς το τελευταίο χρονικό διάστημα κατακλύζοντας τους τοίχους της πόλης.

Η ζωγραφική του δρόμου, συχνά επιθετική, εκφράζει την αντίδραση των πολιτών στη ζοφερή πραγματικότητα που βιώνουν, πιάνει τον παλμό του πεζοδρομίου και τον μετατρέπει σε τέχνη.
 Σε ορισμένες περιπτώσεις το μήνυμα δίνεται με ένα σύμπλεγμα λέξεων, ενώ άλλες φορές τα γκράφιτι μοιάζουν με πελώριους πίνακες ζωγραφικής που μαρτυρούν το καλλιτεχνικό ταλέντο του δημιουργού τους.

 Γουρούνια με αστυνομικά καπέλα και ...
κλομπ, διαδηλωτές με μάσκες οξυγόνου, πόλεις που καταρρέουν, παιδιά με εφιαλτικό μέλλον είναι μερικά από τα θέματα που παρουσιάζουν.

Μια ιδιαίτερη αποτύπωση των γκράφιτι που συντροφεύουν την πρωτεύουσα εν καιρώ οικονομικής κρίσης πραγματοποίησε ο φωτορεπόρτερ του Αθηναϊκού Πρακτορείου Ειδήσεων κ. Ορέστης Παναγιώτου, ο οποίος με τις λήψεις του συνδυάζει τη ζωγραφική του δρόμου με μορφές της σύγχρονης Αθήνας, αφού τοποθετεί καθημερινούς ανθρώπους στο κάδρο του θυμού που προκαλεί η ανέχεια.

Οι φωτογραφίες του κ. Παναγιώτου εντυπωσίασαν τόσο ώστε χρησιμοποιήθηκαν ως υλικό για αφιέρωμα που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα του αμερικανικού περιοδικού TIME με τίτλο "Τέχνη από οργή: Τα... διαμαρτυρόμενα γκράφιτι της Αθήνας". Το αφιέρωμα συνοδευόταν από σχόλιο που έλεγε ότι στη ζωγραφική του δρόμου αποτυπώνεται ο θυμός που νιώθουν οι Ελληνες πολίτες λόγω της οικονομικής κρίσης. Οπως εξηγεί ο κ. Παναγιώτου στο "Εθνος", οι φωτογραφίες τραβήχτηκαν στις φτωχογειτονιές του Κέντρου.

Γκράφιτι, όπως αυτά που αποτύπωσε ο φακός του Παναγιώτου δεν έχουν τίποτα να ζηλέψουν από πίνακες ζωγραφικής

"Στα Εξάρχεια, στη Νεάπολη, την οδό Στουρνάρη, στο Μεταξουργείο, στου Ψυρρή, στο Γκάζι. Επειδή μένω στο Κέντρο παρατηρώ εδώ και καιρό ότι τα γκράφιτι που είναι επηρεασμένα από την οικονομική κρίση αυξάνονται διαρκώς" προσθέτει. "Ξεκίνησαν το 2008 και το τελευταίο χρονικό διάστημα έχουν διπλασιαστεί. Αυτό ήταν που μου κίνησε το ενδιαφέρον για να το επιλέξω ως θέμα. Αλλωστε εκτός από τις φωτογραφίες που έχουν δημοσιευτεί, έχω βγάλει κι άλλες για προσωπικούς λόγους. Θέλω να τις κρατήσω ως ενθύμιο αυτής της εποχής...".

Η ιστοσελίδα του TIME με το αφιέρωμα στα γκράφιτι της Αθήνας με αφορμή τη δουλειά του Ορέστη Παναγιώτου

Ούτως ή άλλως, το γκράφιτι είναι μια συνήθεια που συνδέεται με την αμφισβήτηση και την ανυπακοή. Ξεκίνησε τη δεκαετία του '60 στα γκέτο της Νέας Υόρκης, ενώ τις επόμενες δεκαετίες χρησιμοποιήθηκε από τις έγχρωμες συμμορίες της μεγαλούπολης προκειμένου να οριοθετηθούν οι γειτονιές που είχαν υπό τον έλεγχό τους.

Η πόλη στενάζει, τα κτίριά της καταρρέουν

Αναγνωρίστηκε ως μέσο έκφρασης


Στη συνέχεια το γκράφιτι αναγνωρίστηκε από διακεκριμένους κριτικούς τέχνης ως μέσο έκφρασης της κουλτούρας του δρόμου και αποτέλεσε κίνημα που εξαπλώθηκε σε ολόκληρο τον κόσμο. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με όσους γνωρίζουν, τα πράγματα διαφέρουν. Μπορεί στη γέννησή της η ζωγραφική του δρόμου να συνδέθηκε με τη μουσική hip hop που παραδοσιακά αμφισβητεί το κατεστημένο, σε καμία, όμως, περίπτωση δεν αποτελεί έκφραση του περιθωρίου.

Φθινόπωρο... φθηνών και απόρων

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που χαρακτηρίζουν, μάλιστα, το γκράφιτι ως "ακριβό χόμπι" των παιδιών της αστικής τάξης λόγω της υψηλής τιμής των ειδικών σπρέι που χρησιμοποιούνται, με αποτέλεσμα η κοινότητα των γκραφιτάδων να καθίσταται δυσπρόσιτη για τα παιδιά των φτωχών στρωμάτων. Παρ' όλ' αυτά, η αίσθηση της παρανομίας -τα πάντα πρέπει να γίνουν κρυφά και με μεγάλη βιασύνη- και αρκετά συχνά το περιεχόμενό τους προσδίδουν στα γκράφιτι τον χαρακτήρα της αντίδρασης σε κάθε είδους καταπίεση.
Κατερίνα Ροββά

Δεν είναι λίγοι εκείνοι που χαρακτηρίζουν, μάλιστα, το γκράφιτι ως "ακριβό χόμπι" των παιδιών της αστικής τάξης λόγω της υψηλής τιμής των ειδικών σπρέι που χρησιμοποιούνται, με αποτέλεσμα η κοινότητα των γκραφιτάδων να καθίσταται δυσπρόσιτη για τα παιδιά των φτωχών στρωμάτων. Παρ' όλ' αυτά, η αίσθηση της παρανομίας -τα πάντα πρέπει να γίνουν κρυφά και με μεγάλη βιασύνη- και αρκετά συχνά το περιεχόμενό τους προσδίδουν στα γκράφιτι τον χαρακτήρα της αντίδρασης σε κάθε είδους καταπίεση.

Κατερίνα Ροββά - ΕΘΝΟΣ 19/11/2011