Το Τέλος του Εφιάλτη...

Γιατί περιπολούσαν και ενέδρευαν δέκα χρόνια συνέχεια οι Σπαρτιάτες στο Καλλίδρομο; Γιατί ο Αθηνάδης δολοφόνησε τον Εφιάλτη το 469 π.Χ.; Ποιον ρόλο έπαιξε στη δολοφονία η Φοίβη, η πρώην σύζυγος του Εφιάλτη; Ποιες ήταν οι απόψεις των Σπαρτιατών για τη ζωή και τον θάνατο, την αγάπη και τον έρωτα, τον πόλεμο και την τέχνη, τη μύηση και την αλήθεια; Ποιος ο δικός τους δρόμος για τη γνώση; "Τι θα απογίνω;" είπε η Φοίβη. "Δεν έχω μέλλον, αλλά αυτό αντέχεται. Ανυπόφορο είναι που δεν έχω παρελθόν. Μπορώ να ζήσω χωρείς μέλλον, αλλά θέλω να πεθάνω γιατί το παρελθόν μου είναι μια ψευδαίσθηση. Μια οφθαλμαπάτη. Δεν έχω τίποτα δικό μου πια. Ούτε καν αναμνήσεις..."

Το ιστορικό γεγονός του θανάτου του προδότη και φυγόδικου Εφιάλτη, από κάποιον Αθηνάδη, το 469 πΧ (11 χρόνια μετά τη μάχη των Θερμοπυλών δηλαδή), καταγράφεται από τον Ηρόδοτο, που υπόσχεται πως θα επανέλθει σε μεταγενέστερο βιβλίο του για να αποκαλύψει τους λόγους και τον τρόπο του θανάτου, πράγμα όμως, που τελικά, ποτέ δεν έκανε.
Αυτό το ιστορικό γεγονός του θανάτου του Εφιάλτη και το κενό που αφήνει ο Ηρόδοτος, εκμεταλλεύεται ο... Μπαλτάκος και στήνει μια καθ' όλα πιστευτή ιστορία, για το πώς ακριβώς επήλθε 11 χρόνια μετά τις Θερμοπύλες, το τέλος του ανθρώπου που προκάλεσε την τραγωδία των Θερμοπυλών.
Η ιστορία αυτή, ξεκινά από τη μάχη των Θερμοπυλών, μέσα από τα μάτια ενός οπλίτη και είναι τόσο αληθοφανής, με τόσο ζωντανές περιγραφές και λεπτομέρεια, που θα μπορούσε ενδεχομένως να ήταν και η καταγραφή των πραγματικών γεγονότων. Εξ' άλλου ο συγγραφέας, καθώς φαίνεται από τις ευχαριστίες, δεν έχει γράψει το βιβλίο του έτσι αβασάνιστα. Αντιθέτως, είχε επιστρατεύσει μια πλειάδα ανθρώπων, που τον βοήθησαν στη συγγραφή του βιβλίου, από έγκριτους ιστορικούς και ειδικούς πολέμου στην αρχαία Ελλάδα, ως καταδρομείς (ΜΥΚ). Διάβασε, έμαθε, έγραψε, διόρθωσε, ως και πορείες στα βουνά, που διαδραματίζεται η ιστορία έκανε, για να καταφέρει να μας δώσει ένα βιβλίο με τόσο αληθοφανή μυθοπλασία, που να καταφέρνει να κρατάει αμείωτο το ενδιαφέρον του αναγνώστη, ως το τέλος.

Παράλληλα όμως με την ιστορία, μέσα από συζητήσεις των ηρώων, δίδεται η οπτική της Σπάρτης για διάφορα θέματα. Επιπλέον, ως προμετωπίδα καθενός από τα 18 κεφάλαια του βιβλίου, δίδεται ένα σχετικό χωρίο από τον Πλούταρχο, τον Ξενοφώντα, τον Ηρόδοτο, τον Θουκυδίδη, τον Πλάτωνα κλπ, προκειμένου να διαπιστώσουμε και το ιστορικό υπόβαθρο των αναφορών που γίνονται στα εν λόγω κεφάλαια, σε κάποιους νόμους, ή συνήθειες της Σπάρτης.
Για παράδειγμα μαθαίνουμε πως:
- Οι οπλίτες καλλωπίζονται πριν τη μάχη για να μην προσβάλλουν τους χθόνιους θεούς με την ατημέλητη εμφάνισή τους σε περίπτωση θανάτου τους.
- Από τη στιγμή που παρατάσσεται ο στρατός δεν επιτρέπεται καμιά μετακίνηση γιατί θεωρείται <<αποφυγή>> της μάχης και άρα πράξη ταπεινωτική.
- Επιτρέπεται η ανταλλαγή γυναικών μεταξύ των ομοίων και γι' αυτό δεν υπάρχει μοιχεία, ή ζήλια, καθότι <<ο διπλανός μου δεν είναι άλλος. Είμαι εγώ ο ίδιος, μετά από τόσα χρόνια κοινής ζωής και δυσκολιών και τίποτα δεν μπορεί να παρεισφρήσει ανάμεσά μας>>
- Οι Σπαρτιάτισσες ήταν υπεύθυνες των οικονομικών του οίκου και κατά συνέπεια απολύτως σεβαστά πρόσωπα από τους άντρες τους, αφού η πληρωμή του συσσιτίου και συνεπώς η παραμονή των ανδρών στην κατηγορία των <<ομοίων>>, εξαρτιόταν πλήρως από την οικονομική διαχείριση που θα έκαναν οι γυναίκες τους.
- Τα νομίσματα είναι μεγάλα και σιδερένια για να αποφεύγεται ο αποθησαυρισμός
- Στην Αθήνα κυβερνούν οι πλούσιοι αφού υπάρχει μεγάλη ανισοκατανομή του πλούτου. Στη Σπάρτη όμως πράγματι <<κρατεί ο Δήμος>>, αφού όλοι διαβιούν με ισότητα και αξιοπρέπεια, ενώ για τη διακυβέρνηση του τόπου, επιλέγονται οι συνετοί και γενναίοι.

Κάποια στιγμή όμως, παραδέχεται με πίκρα ο Σπαρτιάτης πως: <<Είμαστε ναυαγοί στο χρόνο. Ναυαγοί στο παρόν. Έπρεπε να ζούμε σε πραγματικές κοινωνίες, όπως στην εποχή του Ηρακλή. Ως ομάδα, ως ένωση ανθρώπων. Είναι κοινωνική η διαβίωση στις άλλες πόλεις; Αυτοί ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλον καθημερινά, σε επίπεδο οικονομικό, πολιτικό και προσωπικό.>>
<<Υπερασπιζόμαστε έναν μάταιο σκοπό. Έναν πόλεμο χαμένο πριν καν διεξαχθεί. Υπερασπιζόμαστε έναν τρόπο ζωής λιτό και στερημένο, έναν τρόπο ζωής που αργά ή γρήγορα θα εκλείψει. Δεν μπορούμε να κερδίσουμε. Ποιος δέχεται χωρίς βία να ακολουθήσει έναν τέτοιο τρόπο ζωής;>>

Ένα βιβλίο που θα διαβαστεί ευχάριστα από όλους, που θα χαρούν οι φίλοι της Σπάρτης, θα γνωστοποιήσει αρκετά θέματα από τη φιλοσοφία της στους μη ειδικούς και θα προβληματίσει τους πιστούς της Αθηναϊκής δημοκρατίας, χωρίς ποτέ να γίνει κουραστικό, ή βαρετό.

Το Τέλος του Εφιάλτη
Π. Δ. Μπαλτάκος
Εκδόσεις LIBRO Σελ.321