Η Εκκλησία αντίθετη σε Επιστήμη και Φιλοσοφία

Οι πάντοτε επίκαιρες ιδέες

τού Robert G. Ingersoll

-----------------------------

[ H «Ατομικότητα» είναι μια από τις κλασικές διαλέξεις τού  αμερικανού αγνωστικιστή ρήτορα Robert Green Ingersoll (1833-1899). Στό απόσπασμα από τη διάλεξη αυτή, που ακολουθεί, o Ingersoll υμνεί την ελεύθερη σκέψη, που αναζήτα την αλήθεια, αδιαφορώντας για την Εξουσία και θέτοντας υπεράνω όλων την προσωπική πληρότητα. «Η αξία τής μονάδας είναι αδιαμφισβήτητη», έλεγε o Ingersoll, «το Σύμπαν δεν θα ήταν πλήρες χωρίς εσένα».]

   Σε κάθε μας βήμα συναντάμε τούς εχθρούς τής ατομικότητας και τής πνευματικής ελευθερίας. Η παράδοση μάς ακολουθεί από τη γέννηση μέχρι το θάνατο. Οι πρώτες μας ερωτήσεις προσκρούουν στην άγνοια και οι τελευταίες στις προκαταλήψεις. Χιλιάδες χέρια μάς σπρώχνουν στην πεπατημένη και η εκπαίδευσή μας συνοψίζεται σε μία λέξη: καταπίεση. Όταν θέλουμε κάτι, θεωρείται αυτονόητο, ότι δεν πρέπει να το έχουμε, και όταν θέλουμε να κάνουμε κάτι, θεωρείται αυτονόητο, ότι δεν πρέπει να το κάνουμε. Σε κάθε περίπτωση έχουμε να αντιμετωπίσουμε κάποιο χερουβείμ ή κάποια σπάθη, που εμποδίζουν την είσοδο στην Εδέμ τής επιθυμίας μας. Μάς επιτρέπεται να ερευνήσουμε οποιοδήποτε θέμα δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μάς και να εκφράσουμε τη γνώμη τής πλειοψηφίας με απόλυτη ελευθερία. Μάς έχουν γαλουχήσει, ότι η ελευθερία τού λόγου δεν θα πρέπει να προσκρούει στις δοξασίες τού λαού. Η κοινωνία προσφέρει συνεχείς επιβραβεύσεις για την προδοσία τού εαυτού μας. Έχουμε όλοι ακούσει κάποιους χριστιανούς να αναφωνούν, λίγο πριν απαγχονισθούν, πόσο καλύτερα θα ήταν, αν είχαν ακούσει τις συμβουλές τής μητέρας τους.

«H έμπνευση από τη Βίβλο εξαρτάται από την άγνοια αυτού που τη διαβάζει.» (Robert Green Ingersoll, «Έμπνευση», Τhe Truth Seeker Annual, Νέα Υόρκη, 1885.)

Το ευτύχημα όμως για τον κόσμο μας είναι, ότι δεν ακολουθείται πάντοτε η μητρική συμβουλή. Είναι ευτύχημα για όλους μας, το ότι είναι έξω από την ανθρώπινη φύση να υπάκουει. Η παγκόσμια υποταγή ισοδυναμεί ... με την παγκόσμια αποτελμάτωση· η ανυπακοή είναι μία από τις προϋποθέσεις προόδου. Διαλέξτε οποιαδήποτε εποχή στην Ιστορία τής ανθρωπότητας και πείτε μου, ποιο θα ήταν το αποτέλεσμα τής τυφλής υπακοής. Αν υποθέσουμε, ότι κάποια στιγμή η Εκκλησία κατάφερνε να έχει τον απόλυτο έλεγχο στον νου τού ανθρώπου, οι λέξεις ελευθερία και πρόοδος δεν θα είχαν σβηστεί από το λεξιλόγιο μας; Ο κόσμος προχωρεί, κάθε φορά, που αψηφά τις «συμβουλές».

Η Εκκλησία αντίθετη σε Επιστήμη και Φιλοσοφία

   Ας υποθέσουμε, ότι οι αστρονόμοι έλεγχαν την επιστήμη τής Αστρονομίας, οι γιατροί την επιστήμη τής Ιατρικής, ότι οι βασιλείς μπορούσαν να ορίσουν, όπως εκείνοι ήθελαν, την μορφή διακυβέρνησης, ότι οι γονείς μας είχαν ακολουθήσει την συμβουλή τού Παύλου, που είπε, «να υποτάσσεσθε στην Εξουσία, γιατί την έχει ορίσει ο θεός», ότι η Εκκλησία μπορούσε να ελέγξει τον κόσμο σήμερα. Θα γυρίζαμε πίσω στο χάος και το σκοτάδι. Η Φιλοσοφία θα χαρακτηριζόταν επονείδιστη, η Επιστήμη θα απαγορευόταν και η ελευθερία θα έδινε μάχη με τη μισαλλοδοξία.

Είναι ευλογία, το ότι σε κάθε εποχή υπήρχαν άτομα, προσωπικότητες με το απαιτούμενο θάρρος, για να υπερασπισθούν τις δικές τους πεποιθήσεις, το μεγαλείο, για να πουν το δικό τους λόγο. Νομίζω, ότι είναι ο Μαγγελάνος εκείνος, ο οποίος είπε: «Η Εκκλησία ισχυρίζεται, ότι η Γη είναι επίπεδη· εγώ όμως, έχω δει τη σκιά της στο φεγγάρι και εμπιστεύομαι περισσότερο μια σκιά από την Εκκλησία.» Στό πλοίο του επικρατούσε απείθεια, οι διαξιφισμοί ήταν συχνοί και οι επιχειρήσεις του στέφονταν με επιτυχία.

     Το πρόβλημα με τούς περισσότερους ανθρώπους είναι, ότι υποκύπτουν στην Εξουσία. Δείχνουν σεβασμό για το παλιό, μόνο καί μόνο επειδή είναι παλιό, ωραιοποιούν τούς νεκρούς, μόνο και μόνο επειδή είναι νεκροί, πιστεύουν, ότι οι Πατέρες τού έθνους τους είναι οι μέγιστοι τής γης. Πιστεύουν τυφλά ένα σωρό πράγματα, γιατί «τα αγαπά ο λαός», είναι «πατριωτικά», γιατί έτσι τούς είπαν, όταν ήταν πολύ μικροί, γιατί θυμούνται αμυδρά τη μητέρα τους να τούς τα διαβάζει από ένα βιβλίο...

Χριστιανική εκκλησία στην Αμερική (φωτογραφία): «H πλέον ισχυρή θέση είναι στα γόνατα.»

  Η εκπαίδευση, που λαμβάνει κάποιος στα παιδικά του χρόνια, επιδρά καταλυτικά στην πορεία του, στη ροπή του προς τις προκαταλήψεις και τη δεισιδαιμονία. Πρώτα μαθαίνουμε στα παιδιά, ότι υπάρχει ένα βιβλίο, που διδάσκει την απόλυτη Αλήθεια, ότι γράφτηκε από τον ίδιο το θεό, έπειτα τούς λέμε, ότι το να αμφισβητήσουμε την αλήθεια του είναι αμαρτία, το να την αρνηθούμε είναι έγκλημα κι ότι, αν φθάσουμε στο θάνατο χωρίς να το πιστεύουμε, θα είμαστε για πάντα καταραμένοι και χωρίς έλεος από τον Κλήρο. Όταν τα παιδιά διαβάζουν τη Βίβλο, δεν έχουν την πνευματική ωριμότητα, για να ελέγξουν την εγκυρότητα των όσων διαβάζουν. Την δέχονται ως θέσφατο.

Ο παραγκωνισμός τού Λόγου στη Βίβλο

   Κατ΄ αυτό τον τρόπο ο Λόγος παραγκωνίζεται, ό,τι ευγενές υπάρχει στην ψυχή τού ανθρώπου αλλοτριώνεται. Και πώς να μην αλλοτριωθεί, όταν στις επαίσχυντες σελίδες τής Βίβλου η Δικαιοσύνη δεν λειτουργεί, αλλά ουρλιάζει για εκδίκηση και με τα αιματοβαμμένα της χέρια χειροκροτεί τα εγκλήματα. Μ΄ αυτό τον τρόπο διδασκόμαστε, ότι η εκδίκηση τού ανθρώπου είναι η δικαιοσύνη τού θεού κι ότι η λέξη ανθρωπιά δεν έχει παντού το ίδιο περιεχόμενο. Έτσι έγινε η διαστρέβλωση τού άνθρωπου. Έτσι δημιουργήθηκαν οι τύραννοι, οι μισαλλόδοξοι κι οι ιεροεξεταστές. Κατ΄ αυτό τον τρόπο  ο εγκέφαλος τού ανθρώπου μετατράπηκε σ΄ ένα είδος παλίμψηστου, όπου πάνω από τούς νόμους τής Φύσης υπάρχουν οι μουντζούρες από τα αναρίθμητα ψέματα τής προκατάληψης.

     Μεγάλο πρόβλημα συνιστά η ανεντιμότητα των δασκάλων. Διδάσκουν ως βεβαιότητες, ως τεκμηριωμένες αλήθειες, πράγματα, για τα οποία αυτοί οι ίδιοι έχουν αμφιβολίες. Δεν λένε, «νομίζουμε, ότι είναι έτσι», αλλά, «ξέρουμε, ότι είναι έτσι». Δεν απευθύνονται στο έλλογο τού μαθητή, αλλά απαιτούν την πίστη του. Κρατούν όλες τις αμφιβολίες για τον εαυτό τους. Δεν εξηγούν, επιβάλλουν. Όλα αυτά είναι αθλιότητες. Έτσι μπορείς να φτειάξεις χριστιανούς, αλλά δεν μπορείς να φτειάξεις άνδρες, δεν μπορείς να φτειάξεις γυναίκες. Μπορείς να αποκτήσεις οπαδούς αλλά όχι ηγέτες. Υπόσχεσαι δύναμη, τιμή και ευτυχία σε όσους σε ακολουθήσουν τυφλά, αλλά δεν μπορείς να κράτησεις την υπόσχεση σου...

     Από καιρού εις καιρόν κάποιος ερευνά, καταφέρνει να παραμείνει άνθρωπος και έχει το θάρρος να ενστερνισθεί το Λόγο. Τότε μαζεύονται οι ευσεβείς και επαναλαμβάνουν «σοφές συμβουλές», νουθεσίες και προφητείες. Η βλακεία κάθεται ευπρεπώς κάτω από τα σπασμένα κλαδιά τού δένδρου τής γνώσης και χαχανίζει. Επίδειξη πλούτου, γέλια, παράτες... Η χλεύη δείχνει με τα κοκκαλιάρικα δάκτυλα της και όλα τα φίδια τής προκατάληψης κουλουριάζονται και συρίζουν, η διαβολή βγάζει την γλώσσα της, το αίσχος μάς δείχνει το πρόσωπο του, η ψευδορκία δίνει τον όρκο της, η μισαλλοδοξία βασανίζει και η Εκκλησία σκοτώνει. Λόγος και ανθρωπισμός δεν έχουν θέση εδώ.

Ο έλεγχος τού εγκεφάλου μέσω τού φόβου και τής ελπίδας

   Η Εκκλησία μισεί τούς στοχαστές, με τον ίδιο τρόπο, που ο κλέφτης μισεί τον αστυνόμο ή το μάρτυρα κατηγορίας. Οι τύραννοι αγαπούν τούς ακόλουθους, τούς κόλακες, τούς απατεώνες, και η προκατάληψη θέλει πιστούς, οπαδούς, ζηλωτές, «μέλη». Η Εκκλησία ζήτα από τούς πιστούς λατρεία, εκείνο δηλαδή, που κανένας άνθρωπος δεν πρέπει να δίνει ούτε σε άνθρωπο ούτε σε θεό. Η λατρεία σημαίνει δέος, τρόμο, απροσδιόριστο φόβο και τυφλή ελπίδα. Μέσα σ΄ αυτό το πνεύμα ένας κυριαρχεί και  πολλοί υποτάσσονται. Έτσι κτίζονται παλάτια για επίδοξους ληστές, ανεγείρονται μνημεία για εγκλήματα και κατασκευάζονται χειροπέδες για τα δικά μας χέρια. Το πνεύμα τής λατρείας είναι το πνεύμα τής τυραννίας. Εκείνος που λατρεύει, πάντα στενοχωριέται,  που δεν τον λατρεύουν.

Ο διανοούμενος «δεν έχει γόνατα», όποια κι αν είναι η στάση τού σώματος, είναι πάντα ορθός. Όποιος λατρεύει, παραιτείται. Όποιος πιστεύει στην ισχύ τής Εξουσίας, καταργεί την ατομικότητά του και αφαιρεί από τον εαυτό του ο,τιδήποτε τον ξεχωρίζει από το κτήνος.

     Όταν κάτι μπορεί να αποδειχθεί, δεν είναι ανάγκη να κάνουμε χρήση βίας· όταν κάτι δεν μπορεί να αποδειχθεί, η χρήση βίας είναι επονείδιστη. Μπροστά στο άγνωστο όλοι έχουμε το δικαίωμα τής σκέψης.

      Μετάφραση: Α.Γ.

Robert Green Ingersoll

 πηγη