Το «χρυσό κορίτσι» των Αιγών

Πέθανε προτού κλείσει τα επτά της χρόνια κι η Ιστορία δεν τη μνημονεύει, όμως η άγνωστη μικρούλα που βρέθηκε θαμμένη στην Αγορά των Αιγών φαίνεται πως ανήκε σε σημαντική οικογένεια, κατά πάσα πιθανότητα στο μακεδονικό βασιλικό οίκο των Τημενιδών. Αυτό μαρτυρεί η χρυσή «συντροφιά» της: ένα χρυσό στεφάνι ελιάς, χρυσά σκουλαρίκια με φτερωτές Νίκες και άλλα χρυσά διακοσμητικά αντικείμενα.

Το «θησαυρό» αυτό, μαζί με...
 τα καμένα οστά του νηπίου, έκρυβε αργυρός παναθηναϊκός αμφορέας με επιχρύσωση που εντοπίστηκε στην πανεπιστημιακή ανασκαφή στην Αγορά των Αιγών,... την οποία διευθύνει η καθηγήτρια του ΑΠΘ, ευρωβουλευτίνα Χρυσούλα Σαατσόγλου-Παλιαδέλη. Στην ίδια ανασκαφή είχαν βρεθεί πριν από δύο χρόνια, μέσα σε χάλκινο κυλινδρικό σκεύος με χρυσή πυξίδα και χρυσό στεφάνι βελανιδιάς, τα καμένα οστά ενός εφήβου, 15 ώς 18 ετών, τον οποίο οι αρχαιολόγοι ταύτισαν με τον Ηρακλή, νόθο γιο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και της Βαρσίνης.

Στο χώρο αυτόν, εκτός από το αγγείο με τα οστά του άγνωστου κοριτσιού, εντοπίστηκε και μία αργυρή υδρία, που περιείχε τα ακτέριστα σκελετικά κατάλοιπα από την καύση ενός ενήλικου ατόμου, η κατάσταση διατήρησης των οποίων δεν επιτρέπει τον ακριβέστερο προσδιορισμό της ηλικίας και του φύλου του, πιθανότατα, όμως, συνδεόταν, επίσης, με τη δυναστεία των Τημενιδών. Την ευθύνη των εργασιών συντήρησης είχε η δρ Βανέσσα Παπαγεωργίου, ενώ την οστεοαρχαιολογική μελέτη έκανε η δρ Σέβη Τριανταφύλλου.

Επίσης, οι ανασκαφικές εργασίες του περασμένου Αυγούστου στο μεγάλο όρυγμα των Αιγών, όπου αποκαλύφθηκαν οι πολύτιμες ταφές, έφεραν στο φως και τα αρχιτεκτονικά μέλη ενός εξαιρετικής ποιότητας κτίσματος, το δάπεδο του οποίου εξασφάλιζε μόνωση και στεγανότητα. Σε σημείο του νεκροταφείου των Αιγών που είχε ερευνηθεί το 1981 από τη Χρυσούλα Παλιαδέλη, υπό τον καθηγητή Μανόλη Ανδρόνικο, και όπου είχε εντοπιστεί τμήμα μεγάλου κτίσματος, ήρθε φέτος στο φως κεραμική που χρονολογεί τη χρήση του στα τέλη του 4ου αι. με αρχές του 3ου αι. π.Χ.


Βάση δεδομένων για τον τάφο του Φιλίππου

Το Νοέμβριο του 1977 ο καθηγητής Μανόλης Ανδρόνικος και οι συνεργάτες του άνοιγαν τον ασύλητο τάφο ΙΙ της Μεγάλης Τούμπας στη Βεργίνα, όπου η έρευνα έδειξε ότι ήταν θαμμένος ο Φίλιππος Β'. Χρειάστηκε να περάσουν περισσότερα από 30 χρόνια για να μπει σε εφαρμογή η δημιουργία βάσης δεδομένων που στόχο έχει να καταγράψει αναλυτικά τη μορφή, τα στοιχεία παθολογίας και τις σύγχρονες επεμβάσεις σε όλα τα οστά του σκελετού που περιείχε η χρυσή λάρνακα στον κυρίως θάλαμο του τάφου. Πρόκειται για ένα σύνολο πολλών χιλιάδων θραυσμάτων, κάποια από τα οποία είναι σχεδόν ακέραια, άλλα, όμως, είναι μικροσκοπικά, ξεπερνώντας μόλις τα λίγα χιλιοστά. Με την ολοκλήρωση της βάσης δεδομένων και της ανάρτησής της στο διαδίκτυο, οι ειδικοί θα έχουν τη δυνατότητα να επιστρέφουν στο ζήτημα της ταύτισης του νεκρού με βάση αντικειμενικά κριτήρια και χωρίς την ανάγκη για αυτοψία.

Δύο μελέτες του σκελετικού υλικού έγιναν τα πρώτα κιόλας χρόνια μετά την ανασκαφή: η πρώτη από Ελληνες επιστήμονες, η δεύτερη από ομάδα Βρετανών ειδικών με επικεφαλής τον Τζόναθαν Μάσγκρεϊβ. Οι δύο μελέτες αποτέλεσαν τη βάση για τη συνέχιση του διαλόγου σε ανθρωπολογικό επίπεδο, με άρθρα και αντικρουόμενες θεωρίες για την ταυτότητα του νεκρού (Φίλιππος Β' ή Φίλιππος Γ' Αρριδαίος) που συχνά στηρίχτηκαν σε ανεπαρκές εποπτικό υλικό και σε πρόχειρη αυτοψία του σκελετικού υλικού.

Τα αντικρουόμενα συμπεράσματα των ανθρωπολόγων, η έλλειψη από τη βιβλιογραφία μιας πλήρους καταγραφής των οστών του νεκρού και μιας πλήρους επίσης φωτογραφικής τους τεκμηρίωσης, σε συνδυασμό με τον κίνδυνο τα οστά να βρίσκονται αντιμέτωπα όχι μόνο με τη φθορά του χρόνου, αλλά και με το ενδεχόμενο της ανάγκης επανεξέτασής τους, οδήγησε την ερευνητική ομάδα στην απόφαση για τη δημιουργία της βάσης δεδομένων. Την ευθύνη για την καταγραφή και πιστοποίηση ανέλαβαν οι ανθρωπολόγοι Θεόδωρος Αντίκας και Λώρα Αντίκα.

Η κ. Παλιαδέλη θα παρουσιάσει τα αποτελέσματα της έρευνας μαζί με τους συνεργάτες της αρχαιολόγους, τη δρα Αθανασία Κυριάκου και τον Α. Τούρτα, αύριο, στις 12.30 μ.μ., στο αρχαιολογικό συνέδριο.
Πηγή