Ο Πλατωνικός Έρωτας στην Αρχαιότητα

Ο περίφημος πλατωνικός έρωτας προέκυψε από τη θεωρία του Πλάτωνα περί έρωτος.  Πριν αναλύσουμε τον πλατωνικό έρωτα σαν στοιχείο της καθημερινότητας μας, ας δούμε τι ήταν ο έρωτας κατά τον Πλάτωνα, καθώς έχει αρκετές διαφορές σε σχέση με αυτό που θεωρούμε εμείς σήμερα πλατωνικό έρωτα.
Εξάλλου ο έρωτας στην Αρχαία Ελλάδα είχε υπάρξει αντικείμενο φιλοσοφικών αναζητήσεων και μεγάλης αντίθεσης ανάμεσα σε φιλοσόφους της εποχής, όπως ο Πλάτων ή ο Αριστοτέλης που αντιμετώπισαν τον έρωτα και από μια μη πρακτική πλευρά!
Ο Πλάτωνας, δέχεται τον έρωτα ...
σαν μια από τις εφαρμογές της ηθικής. Θεωρεί λοιπόν, πως όπως όλων των πραγμάτων, έτσι και του έρωτα η ιδέα υπάρχει μέσα στον Θεό. Βρίσκεται στον Θεό σε καθαρή κατάσταση, δηλαδή χωρίς να ανακατεύεται καθόλου με την ιδέα της ηδονής, γιατί ουσιαστικά η ηδονή είναι εφήμερη, παροδική, φθαρτή.
Ο έρωτας όμως που βρίσκεται στον Θεό είναι μονάχα η γεμάτη πάθος αγάπη για το κάλλος, για το φυσικό και ηθικό κάλλος. Θα μοιάσουμε λοιπόν με τον Θεό μόνο αν αγαπάμε το κάλλος κατά τέτοιο τρόπο και χωρίς διέγερση, δίχως αισθησιακό πόθο αποκλειστικά.
Όπως υπογραμμίζει ο Πλάτωνας, ο έρωτας είναι η ορμή να μάθουμε και να γνωρίσουμε. Όπως ένας ερωτευμένος οδηγείται στο πρόσωπο που αγαπά, έτσι και η ψυχή αγαπά τις ιδέες, που είδε όταν υπήρχε πριν από το σώμα.
Ο έρωτας τονίζει ο Πλάτωνας, φουντώνει στην ψυχή όταν νοιώθοντας τα σωματικά πράγματα, θυμάται τις ιδέες, με τις οποίες μοιάζουν κάπως. Τέλος, ο Πλάτωνας επισημαίνει πως ο έρωτας δεν είναι κτήση, μα τάση για κτήση.

Απόσπασμα από το Συμπόσιο του Πλάτωνα για τον Έρωτα

…Αν τύχει κάποτε μάλιστα να συναντήσει το ίδιον εκείνο το πραγματικό του ήμισυ,
…τότε πλέον η συγκίνησή τους είναι εξαιρετική από το αίσθημα στοργής, κοινής καταγωγής, έρωτος. Ούτε στιγμή, θα έλεγα, δεν δέχονται ν’ αποχωρισθούν.
…Οι ίδιοι δεν θα ήσαν σε θέση καν να εκφράσουν, τι θέλει επί τέλους ο ένας από τον άλλον. Διότι δεν είναι καθόλου δυνατόν να πιστευθεί, ότι είναι η ερωτική απόλαυση, και ότι επομένως χάριν αυτής ευχαριστούνται ο ένας από του άλλου την συμβίωση με πάθος τόσο σφοδρό. Κάτι άλλο είναι μάλλον -το βλέπει κανείς- αυτό που θέλει και των δύο η ψυχή, κάτι που δεν μπορεί να εκφράσει.
Διαισθάνεται όμως τι θέλει και το υποδηλώνει σκοτεινά.
Και αν, την ώρα που είναι πλαγιασμένοι μαζί, ερχόταν από πάνω τους ο Ήφαιστος με τα εργαλεία του και τους ρωτούσε:
“Τι είν’ αυτό που ζητείτε, άνθρωποι, ο ένας από τον άλλον;”
Και αν εκείνοι δεν ήξεραν τι ν’ απαντήσουν, και τους ρωτούσε και πάλι:
“Θέλετε μήπως αυτό; να μείνετε μαζί ο ένας με τον άλλον όσον το δυνατόν περισσότερο, ώστε και νύκτα και ημέρα να μην αποχωρίζεσθε;…”
Μόλις ακούσει αυτά, ούτε ένας -είμαστε βέβαιοι- δεν θα έλεγε όχι, ούτε θα εκδήλωνε άλλη επιθυμία. Αντίθετα θα πίστευε, πως άκουσε απαράλλακτα ό,τι τόσον καιρό τώρα ποθούσε, να ενωθεί και να συγχωνευθεί με τον αγαπημένο του, ώστε να γίνουν ένας αντί δύο.
Η αιτία τούτου είναι, ότι αυτή ήταν η πρωταρχική φύση και ότι κάποτε ήμασταν ολόκληροι.
Του ολοκλήρου λοιπόν ο πόθος και η ορμή έχει τ’ όνομα Έρως…

πηγη