Η Δυναστεία των Αντιγονιδών

Η Δυναστεία των Αντιγονιδών ( 294 π.Χ. – 168 π.Χ. ) κυβέρνησε το αρχαίο Μακεδονικό Βασίλειο κατά τους ελληνιστικούς χρόνους, δηλαδή από το θάνατο του Αλεξάνδρου του Μέγα, μέχρι και την κατάκτηση του ελλαδικού χώρου από τους Ρωμαίους.

Σύντομα ιστορικά στοιχεία

Η δυναστεία οφείλει το όνομά της στον στρατηγό του Αλεξάνδρου που έμεινε γνωστός στην ιστορία ως Αντίγονος Α' ο Μονόφθαλμος.

 Μετά τη διαίρεση του αχανούς κράτους του Μακεδόνα στρατηλάτη, παραχωρήθηκε στον Αντίγονο το μεγαλύτερο μέρος της Μικράς Ασίας και της Συρίας.

 Οι προσπάθειές του να επεκτείνει τη σφαίρα επιρροής του εις βάρος των άλλων Διαδόχων είχε σαν αποτέλεσμα το θάνατό του στη Μάχη της Ιψού το 301 π.Χ. Στη μάχη συμμετείχαν επίσης ο γιος του, ο Δημήτριος ο Πολιορκητής και ο εγγονός του, Αντίγονος Β' Γονατάς.

 Επέζησαν και οι δύο και κατάφεραν εν τέλει να κατακτήσουν το κράτος της Μακεδονίας.

 Μετά από μια σύντομη απώλεια του θρόνου... από τη δυναστεία, κατά την περίοδο ( 287 π.Χ. – 276 π.Χ.), ο Γονατάς επανέκτησε το θρόνο του και εδραίωσε τη δύναμη της δυναστείας στο Μακεδονικό χώρο, αλλά και στις άλλες πόλεις – κράτη της Ελλάδας, μέχρι το 276 π.Χ.

 Η κυριαρχία τους έληξε με την κατάκτηση της Ελλάδας από τους Ρωμαίους, μετά τη Μάχη της Πύδνας το 168 π.Χ.

Κατά τη διάρκεια της βασιλείας των Αντιγονιδών, η Μακεδονία γνώρισε μέρες στρατιωτικής δύναμης και οικονομικής ευημερίας.

 Η εξωτερική τους πολιτική επεκτεινόταν σε όλο τον σύγχρονο ελλαδικό χώρο, τοΑιγαίο πέλαγος, τη Μικρά Ασία, την Κύπρο και τα στενά του Ελλήσποντου.

 Ανάλογα με τις περιστάσεις είχαν εναλλασσόμενες περιόδους πολέμου και διπλωματικών επαφών με τα γειτονικά βασίλεια των άλλων Διαδόχων: με τους Σελευκίδες, τους Πτολεμαίους, το Λυσίμαχο, το Βασίλειο της Ηπείρου και τις πόλεις - κράτη της ηπειρωτικής Ελλάδας. Οι επαφές αυτές σφραγίζονταν από αιματηρούς πολέμους, πρόσκαιρες συμμαχίες και διπλωματικούς γάμους.

Οι Βασιλείς της Δυναστείας

Τα μέλη της Δυναστείας των Αντιγονιδών είναι:

§  Αντίγονος Α' Μονόφθαλμος

§  Δημήτριος Α' Πολιορκητής (294 π.Χ. – 287 π.Χ.)

§  Αντίγονος Β' Γονατάς (276 π.Χ. – 239 π.Χ.)

§  Δημήτριος Β' Αιτωλικός (239 π.Χ. – 229 π.Χ.)

§  Αντίγονος Γ' Δώσων (229 π.Χ. – 221 π.Χ.)

§  Φίλιππος Ε' (221 π.Χ. – 179 π.Χ.)

§  Περσέας (179 π.Χ. – 168 π.Χ.)

Άλλα μέλη της Δυναστείας

Ο Αντίοχος και η Στρατονίκη, πίνακας του Jacques-Louis David.

Ο βασιλιάς Περσέας παραδίδεται στον Αιμίλιο Παύλο. Πίνακας του Jean-François-Pierre Peyron, Βουδαπέστη

§  Στρατονίκη, σύζυγος του Αντίγονου Α' Μονόφθαλμου.

§  Φίλιππος, γιος του Αντίγονου Α' Μονόφθαλμου.

§  Φίλα, σύζυγος του Δημητρίου του Πολιορκητή.

§  Ευρυδίκη, σύζυγος του Δημητρίου του Πολιορκητή.

§  Δηιδάμεια, σύζυγος του Δημητρίου του Πολιορκητή.

§  Λάνασσα, σύζυγος του Δημητρίου του Πολιορκητή.

§  Πτολεμαΐδα, σύζυγος του Δημητρίου του Πολιορκητή.

§  Στρατονίκη, κόρη του Δημήτριου του Πολιορκητή και αδερφή του Αντίγονου Β' Γονατά.

§  Δημήτριος ο Λεπτός, γιος του Δημητρίου του Πολιορκητή από μία γυναίκα από την Ιλλυρία.

§  Δημήτριος ο Καλός, γιος του Δημητρίου του Πολιορκητή και ηγεμόνας της Κυρήνης.

§  Αλέξανδρος, γιος του Δημητρίου του Πολιορκητή.

§  Κόρραγος, γιος του Δημητρίου του Πολιορκητή.

§  Αλκυονέας, γιος του Αντίγονου Β' Γονατά.

§  Φίλα, σύζυγος Αντίγονου Β' Γονατά.

§  Στρατονίκη, σύζυγος του Δημήτριου Β' Αιτωλικού.

§  Φθία, σύζυγος του Δημήτριου Β' Αιτωλικού και κατόπιν του Αντίγονου Γ'.

§  Νίκαια, σύζυγος του Δημήτριου Β' Αιτωλικού.

§  Χρυσηίς, σύζυγος του Δημήτριου Β' Αιτωλικού.

§  Απάμα, κόρη του Δημήτριου Β' Αιτωλικού.

§  Εχεκράτης, αδερφός του Αντίγονου Γ' του Δώσονα.

§  Πολυκρατία, σύζυγος του Φιλίππου Ε'.

§  Μια δεύτερη ανώνυμη σύζυγος του Φιλίππου Ε'.

§  Δημήτριος, γιος του Φιλίππου Ε'.

§  Απάμα, κόρη του Φιλίππου Ε'.

§  Μια δεύτερη ανώνυμη κόρη του Φιλίππου Ε'.

§  Λαοδίκη, σύζυγος του Περσέως.

§  Αλέξανδρος, γιος του Περσέως.

§  Φίλιππος, γιος του Περσέως.

§  Μια ανώνυμη κόρη του Περσέως.

Χρονολόγιο

Έτος (π.Χ.)	Γεγονός
382 π.Χ.	Γέννηση του Αντιγόνου Α' του Μονόφθαλμου, μελλοντικού στρατηγού και επιγόνου του Αλεξάνδρου του Μέγα.
	Ο Αντίγονος γίνεται ένας από τους συντρόφους του Φιλίππου Β', βασιλιά της Μακεδονίας.
337 π.Χ.	Γέννηση του Δημήτριου του Πολιορκητή, γιου του Αντίγονου και της Στρατονίκης.
336 π.Χ.	Δολοφονία του Φιλίππου Β'. Στο θρόνο της Μακεδονίας ανέρχεται ο γιος του Αλέξανδρος.
334 π.Χ.	Ξεκινά η εκστρατεία του Αλεξάνδρου στην Ανατολή.
323 π.Χ.	Θάνατος του Αλεξάνδρου στη Βαβυλώνα. Ο Αντίγονος διατηρεί τις σατραπείες που είχε κατακτήσει κατά τη διάρκεια της πολύχρονης εκστρατείας.
322 π.Χ.	Ο Αντίγονος αναγκάζεται να διαφύγει με προορισμό την επικράτεια του Αντίπατρου στη Μακεδονία. Ξεσπά ο Πρώτος Πόλεμος των Διαδόχων: ο Αντίπατρος, ο Αντίγονος, ο Πτολεμαίος και οΚρατερός, εναντίον του Περδίκκα και του Εύμενη.
320 π.Χ.	Λαμβάνει χώρα ο Διαμερισμός του Τριπαράδεισου. Ο Αντίγονος ανακηρύσσεται ανώτατος διοικητής των μακεδονικών δυνάμεων στην Ασία.
319 π.Χ.	Γέννηση του Αντίγονου Β' Γονατά, γιου του Δημητρίου και της Φίλας.
318 π.Χ.	Ξέσπασμα του Δεύτερου Πολέμου των Διαδόχων: Πολυπέρχων και Εύμενης, ενάντια στον Αντίγονο και τον Κάσσανδρο, γιο του Αντίπατρου.
317 π.Χ.	Μάχη στην Παραιτακηνή. Ο Αντίγονος μάχεται ενάντια στον Ευμένη.
316 π.Χ.	Ο Αντίγονος καταδιώκει τον Ευμένη στη Γαβιηνή. Ο Αντίγονος νικά οριστικά τον Εύμενη.
314 π.Χ.	Ξεσπά ο Τρίτος Πόλεμος των Διαδόχων: Κάσσανδρος, Πτολεμαίος και Λυσίμαχος, εναντίον του Αντίγονου και του γιου του Δημητρίου.
313 π.Χ.	Ο Αντίγονος καταλαμβάνει την Τύρο, ενώ στο πλευρό του έρχονται και οι Πελοποννήσιοι.
312 π.Χ.	Ο Πτολεμαίος νικά τον Δημήτριο κοντά στη Γάζα, αλλά εκείνος σε σύντομο χρονικό διάστημα ανταποδίδει.
307 π.Χ.	Ξεσπά ο Τέταρτος Πόλεμος των Διαδόχων: Πτολεμαίος και Κάσσανδρος ενάντια στον Αντίγονο και το Δημήτριο. Ο Δημήτριος απελευθερώνει την Αθήνα και αποπέμπει τον κυβερνήτη τηςΔημήτριο το Φαληρέα.
306 π.Χ.	Ο Δημήτριος νικά τον Πτολεμαίο στη Σαλαμίνα της Κύπρου. Ο ίδιος και ο πατέρας του αναγνωρίζονται ως βασιλείς.
305 π.Χ. – 304 π.Χ.	Ο Δημήτριος δεν καταφέρνει να καταλάβει τη Ρόδο και λύνει την πολιορκία της χάρις στους Αθηναίους που μεσολαβούν ανάμεσα στις δύο πλευρές. Ο Δημήτριος λαμβάνει το προσωνύμιο «ο Πολιορκητής».
302 π.Χ.	Εισβολή του Λυσίμαχου στη Μικρά Ασία, με την υποστήριξη του Κάσσανδρου και του Σέλευκου.
301 π.Χ.	Μάχη της Ιψού, ανάμεσα στους Διαδόχους. Θάνατος του Αντίγονου του Μονόφθαλμου στο πεδίο της μάχης. Η Μικρά Ασία περνά στα χέρια του Λυσίμαχου, η Ασία στο Σέλευκο, ενώ ο Δημήτριος κρατά ακόμη μέρη του ελλαδικού χώρου.
	Ο Δημήτριος συμμαχεί με το Σέλευκο, παραχωρώντας του την κόρη του, Στρατονίκη, για σύζυγο.
294 π.Χ.	Ο Δημήτριος ο Πολιορκητής γίνεται βασιλιάς της Μακεδονίας.
288 π.Χ.	Επίθεση κατά της Μακεδονίας από τις συνδυασμένες δυνάμεις των εχθρών του Δημητρίου, του Λυσίμαχου και του Πύρρου. Ο Δημήτριος πηγαίνει στην Ασία για να επιτεθεί στις κτήσεις του Λυσίμαχου. Προελαύνει ανατολικά, αλλά τελικά παραδίδεται στο Σέλευκο. Ο γιος του Αντίγονος Γονατάς παραμένει στον ελλαδικό χώρο.
287 π.Χ.	Κατάληψη της Μακεδονίας.
283 π.Χ.	Θάνατος του Δημητρίου στην Ασία, ενώ βρισκόταν στην αιχμαλωσία.
281 π.Χ.	Ο Σέλευκος κινείται ενάντια στο Λυσίμαχο και τον νικά στη Μάχη του Κουροπεδίου. Ο Λυσίμαχος χάνει τη ζωή του. Λίγο αργότερα ακολουθεί η δολοφονία του ίδιου του Σέλευκου από τονΠτολεμαίο Κεραυνό.
	Ανεπιτυχής εκστρατεία του Αντίγονου Β' Γονατά ενάντια στον Πτολεμαίο Κεραυνό.
279 π.Χ.	Εισβολή Γαλατών. Θάνατος Πτολεμαίου Κεραυνού. Οι Γαλάτες φτάνουν μέχρι τους Δελφούς.
277 π.Χ.	Μάχη στη Θράκη. Ήττα των Γαλατών και ανάληψη της βασιλείας από τον Αντίγονο Β' Γονατά.
276 π.Χ.	Γέννηση Δημητρίου Β' του Αιτωλικού, γιου του Αντίγονου και της Φίλας.
273 π.Χ.	Εισβολή του Πύρρου της Ηπείρου στη Μακεδονία.
272 π.Χ.	Σειρά μαχών ανάμεσα στον Πύρρο και τον Αντίγονο Γονατά. Θάνατος του Πύρρου στην οριστική τους μάχη μέσα στην πόλη του Άργους.
	Κατάληψη της Μακεδονίας από τον Αλέξανδρο, γιο του Πύρρου. Ανάκτηση της από το Δημήτριο Β' τον Αιτωλικό.
267 π.Χ.	Συμμαχία Αθηναίων και Σπαρτιατών ενάντια στον Αντίγονο. Ξέσπά ο Χρεμονίδειος Πόλεμος. Ο Αντίγονος αντιδρά πολιορκώντας την πόλη της Αθήνας και αποκλείνοντάς την από τη θάλασσα.
263 π.Χ.	Αθηναίοι και Σπαρτιάτες, εξαντλημένοι από χρόνια πολέμου και καταστροφής, κάνουν ειρήνη με τον Αντίγονο που αποκτά και πάλι τον έλεγχο της Ελλάδας. Γέννηση του Αντίγονου Γ΄ του Δώσονος.
260 π.Χ.	Ξέσπασμα του Δεύτερου Συριακού Πολέμου, ανάμεσα στον Αντίοχο Β' τον Θεό και τον Πτολεμαίο Β' τον Φιλάδελφο. Ο Αντίγονος συνασπίζεται με τον πρώτο.
255 π.Χ.	Ο Αντίγονος νικά το στόλο του Πτολεμαίου κοντά στην Κω.
251 π.Χ.	Ο Άρατος από τη Σικυώνα θανατώνει τον τύραννο της πόλης, το Νικοκλή.
	Γάμος του Δημητρίου με τη Νίκαια στην Κόρινθο και κατάληψη της πόλης.
245 π.Χ.	Κατά τη διάρκεια του Λαοδίκειου Πολέμου, γνωστού και ως Τρίτου Συριακού Πολέμου, οι Μακεδόνες επιτίθενται ενάντια στις κτήσεις του Πτολεμαίου Β' στο Αιγαίο (Μάχη της Άνδρου), και κερδίζουν τις Κυκλάδες.
243 π.Χ.	Ο Άρατος, κεφαλή της Αχαϊκής Συμπολιτείας, με την υποστήριξη του Πτολεμαίου Γ' του Ευεργέτη, πολιορκεί την Κόρινθο.
240 π.Χ.	Αντιμακεδονική συμμαχία ανάμεσα στην Αχαϊκή και Αιτωλική Συμπολιτεία.
239 π.Χ.	Θάνατος του Αντίγονου Β' Γονατά. Τον διαδέχεται ο Δημήτριος Β' ο Αιτωλικός. Πιθανό έτος έναρξης του Δημητριακού πολέμου.
238 π.Χ.	Γέννηση του Φιλίππου Ε', γιου του Δημητρίου Β'.
236 π.Χ.	Ο Δημήτριος καταλαμβάνει τη νότια Ήπειρο, την οποία και χρησιμοποιεί ενάντια στην Αιτωλία. Ακολουθεί και η παράδοση της Βοιωτίας.
235 π.Χ.	Ο Δημήτριος αποτρέπει αιφνιδιαστική επίθεση στο Άργος και την Αθήνα από τον Άρατο. Ένταξη της Μεγαλόπολης στην Αχαϊκή Συμπολιτεία.
	Ανατροπή της μοναρχίας στην Ήπειρο. Οι κάτοικοι της Ακαρνανίας ζητούν τη βοήθεια του Δημητρίου κατά την επίθεση στη χώρα τους από τους Αιτωλούς. Ο Δημήτριος στέλνει τους Ιλλυριούς να τους βοηθήσουν.
233 π.Χ.	Η Αμβρακία και η Αμφιλοχία συνασπίζεται με τους Αιτωλούς.
231 π.Χ.	Οι Ιλλυριοί νικούν τους Αιτωλούς, αλλά επιτίθενται στην Ήπειρο. Η τελευταία ζητά τη βοήθεια των Συμπολιτειών.
230 π.Χ.	Η Ήπειρος αποκηρύσσει τις Συμπολιτείες. Οι Ιλλυριοί λεηλατούν τις ακτές της.
229 π.Χ.	Αιφνίδιος θάνατος του Δημητρίου του Αιτωλικού από τραύμα σε μάχη ενάντια στους Δαρδάνους. Ο γιος του Φίλιππος είναι ακόμη ανήλικος, οπότε αναλαμβάνει ως αντιβασιλιάς ο Αντίγονος Γ΄ Δώσων.
228 π.Χ.	Πρώτος Ιλλυριακός Πόλεμος
227 π.Χ.	Γάμος με τη χήρα του Δημητρίου, τη Φθία και υιοθεσία του μικρού Φιλίππου. Η Βοιωτία και η Φωκίδα συμμαχούν με την Αχαϊκή Συμπολιτεία. Η Αιτωλική Συμπολιτεία, ανήσυχη, κλείνει συμφωνία με τον Αντίγονο και το βασιλιά της Σπάρτης, τον Κλεομένη.
226 – 224 π.Χ.	Ο Άρατος, ως κύριος εκπρόσωπος της Αχαϊκής Συμπολιτείας ανοίγει διπλωματικές σχέσεις με τον Αντίγονο.
224 π.Χ.	Η Κόρινθος πέφτει στα χέρια του Αντίγονου, που κατόπιν προελαύνει κατά του Άργους. Λεηλασία του Ορχομενού και της Μαντίνειας.
223 π.Χ.	Ισοπέδωση της Μεγαλόπολης από τον Κλεομένη.
222 π.Χ.	Στη Μάχη της Σελλασίας, ο Αντίγονος νικά κατά κράτος τους Σπαρτιάτες και εισέρχεται στην πόλη τους.
221 π.Χ.	Εισβολή των Ιλλυριών στη Μακεδονία. Ο Αντίγονος σπεύδει να τους αντιμετωπίσει και πεθαίνει στη μάχη. Τον διαδέχεται ο Φίλιππος Ε'.
220 π.Χ.	Έναρξη του Συμμαχικού Πολέμου. Ο Φίλιππος πετυχαίνει σημαντικές νίκες στην Πελοπόννησο.
217 π.Χ.	Ο πόλεμος λαμβάνει τέλος. Υπογράφεται ειρήνη με ευνοϊκούς για το Φίλιππο όρους στη Ναύπακτο. Ξεκινά η εκστρατεία του κατά των Ιλλυριών.
215 π.Χ.	Ο Φίλιππος συμμαχεί με τον Αννίβα, στρατηγού της Καρχηδόνας.
214 π.Χ.	Έναρξη του Πρώτου Μακεδονικού Πολέμου.
213 π.Χ.	Γεννιέται ο διάδοχος του Φιλίππου, ο Περσέας.
211 π.Χ.	Οι Ρωμαίοι και η Αιτωλική Συμπολιτεία συγκροτούν αντιμακεδονική συμμαχία.
205 π.Χ.	Υπογράφεται ειρήνη με τους Ρωμαίους στη Φοινίκη. Οι όροι είναι ακόμα μία φορά ευνοϊκοί για το Φίλιππο.
200 π.Χ.	Έναρξη του Δεύτερου Μακεδονικού Πολέμου. Ο Φίλιππος λεηλατεί την Άβυδο.
199 π.Χ.	Ο Περσέας μάχεται τους Παίονες.
197 π.Χ.	Μάχη στις Κυνός Κεφαλαί. Ο Τίτος Φλαμίνιος συντρίβει τον Φίλιππο και τον υποχρεώνει να υπογράψει ταπεινωτική ειρήνη.
192 –188π.Χ.	Ο Αντίοχος εισβάλλει στην Ελλάδα εκμεταλλευόμενος την ήττα των Μακεδόνων και το κενό εξουσίας που δημιούργησαν οι Ρωμαίοι. Ο Φίλιππος εκστρατεύει εναντίον του στο πλευρό των Ρωμαίων.
	Κινήσεις αναδιοργάνωσης της Μακεδονίας. Αποστολή διπλωματικής αποστολής στη Ρώμη.
181 π.Χ.	Εκτέλεση του Δημητρίου, γιου του Φιλίππου, από τον πατέρα του με την κατηγορία της συνωμοσίας.
179 π.Χ.	Θάνατος του Φιλίππου στην Αμφίπολη. Τον διαδέχεται ο γιος του Περσέας
	Ο Περσέας προβαίνει σε ενέργειες αναδιοργάνωσης του κράτους του προκαλώντας τη δυσαρέσκεια της Ρώμης.
178 π.Χ.	Νυμφεύεται τη Λαοδίκη Ε' και αποκτούν μαζί τον Αλέξανδρο, το Φίλιππο και μία κόρη. Η αδερφή του Απάμα, νυμφεύεται τον Προυσία Β' της Βιθυνίας.
171 π.Χ.	Ξεσπά ο Τρίτος Μακεδονικός Πόλεμος, ανάμεσα στη Μακεδονία και τη Ρώμη. Διεξάγονται μάχες χωρίς σημαντικό αποτέλεσμα. Ο βασιλιάς των Σελευκιδών Αντίοχος Δ' Επιφανής και ο γαμπρός του, Προυσίας, αρνούνται να τον βοηθήσουν.
168 π.Χ.	Μάχη της Πύδνας. Ο μακεδονικός στρατός συντρίβεται και ο πόλεμος τελειώνει με ταπεινωτικούς όρους για τους Μακεδόνες. Το κράτος τους διασπάται, ο στρατός διαλύεται, μέρος του πληθυσμού αποστέλλεται στη Ρώμη. Ο Περσέας παραδίδεται στον Αιμίλιο Παύλο και οδηγείται στην Ιταλία.
162 π.Χ.	Θάνατος του Περσέως επί ιταλικού εδάφους.