Η πορτογαλική απάντηση στην πανδημία..

Η Ιβηρική θα μπορούσε να αποτελεί και μια συνοπτική γεωγραφική «περίληψη» της διαφορετικής αποτελεσματικότητας του κράτους έναντι της πανδημίας. 

Τόσο σε υγειονομικό, όσο και σε οικονομικό επίπεδο, η Πορτογαλία επιδεικνύει εξαιρετική αντοχή και αντανακλασικά στην αντιμετώπιση του κοροναϊού, με την μεγάλη γειτόνισσά της, την Ισπανία, αντίθετα, να βρίσκεται στις πρώτες θέσεις σε σχέση με τον αριθμό των θυμάτων.

Ο λόγος είναι απλός. ..

Όπως αναφέρει και το γερμανικό περιοδικό Spiegel, o φόβος για εξελίξεις παρόμοιες με αυτές που παρατηρήθηκαν στην Ισπανία οδήγησε την Πορτογαλία να υιοθετήσει προληπτικά μέτρα νωρίς. Έτσι, στις αρχές Μαρτίου, ο πρόεδρος ντε Σόουζα, έγινε ο πρώτος αρχηγός κράτους που πήγε σε εθελοντική καραντίνα.

Αν και ακόμη τότε ο συναγερμός ήταν συμβολικός, πέτυχε ως προειδοποίηση. Οι αλυσίδες σουπερμάρκετ άρχισαν να επιτρέπουν την είσοδο μόνο σε μικρές ομάδες πελατών, με τον κόσμο να επιδεικνύει αξιοσημείωτη πειθαρχία, η οποία ήταν ευθέως ανάλογη με τα όλο και περισσότερα άσχημα νέα από τη Μαδρίτη, τη Βαρκελώνη και το Μιλάνο.

Η Πορτογαλία, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία, έχει 17.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα, με περίπου 550 θύματα. Παρά το λιγότερο ισχυρό σύστημα υγειονομικής περίθαλψης - η Πορτογαλία διαθέτει 6,4 κρεβάτια εντατικής φροντίδας ανά 100.000 κατοίκους έναντι 33,9 ετών της Γερμανίας - το ποσοστό θνησιμότητας μεταξύ των ασθενών με κοροναϊό βρίσκεται πολύ χαμηλά. Στην Ισπανία, αντίθετα, το ποσοστό θνησιμότητας είναι 9,8% - με 10πλάσιο αριθμό θετικών περιπτώσεων. Ο αριθμός των θυμάτων, σε απόλυτα νούμερα, είναι σχεδόν 40 φορές υψηλότερος στην Ισπανία. Κάθε νέα στατιστική έκθεση που προέρχεται από το Πανεπιστήμιο Johns Hopkins παρέχει ακόμη μεγαλύτερη επιβεβαίωση ότι η απάντηση της Λισαβόνας ήταν αποτελεσματικότερη από πολλές άλλες χώρες της Δυτικής Ευρώπης, που δέχτηκε και το μεγαλύτερο «χτύπημα» της πανδημίας. 

Η οικονομική απάντηση

Ανάλογη είναι και η πορτογαλική αντίδραση στις οικονομικές συνέπειες. Η κυβέρνηση του Αντόνιο Κόστα φαίνεται να έχει λάβει ορισμένα σημαντικά οικονομικά μέτρα για την αντιμετώπιση του κορονοϊού τις τελευταίες τρεις εβδομάδες. 

Η χώρα της δυτικής Μεσογείου, έχοντας περίπου τον ίδιο αριθμό κατοίκων με την Ελλάδα αλλά και παρεμφερές ΑΕΠ, φαίνεται να έχει προβεί σε αρκετά πιο «γενναία» μέτρα, τα οποία ανέρχονται σχεδόν στο 15% του ΑΕΠ της. Αντίθετα, στην ελληνική περίπτωση, τα οικονομικά μέτρα της κυβέρνησης ανέρχονται μόλις στο 3.5% του ελληνικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος.

Πιο συγκεκριμένα, στις 13 Μαρτίου, ανακοινώθηκε από την πορτογαλική κυβέρνηση το πρώτο πακέτο μέτρων 2,3 δισεκατομμυρίων ευρώ με στόχο την στήριξη των επιχειρήσεων. Έκτοτε έχουν ανακοινωθεί οικονομικά πακέτα ύψους περίπου 30 δισεκατομμυρίων ευρώ, με το τελευταίο χρονικά να ανακοινώνεται στις 8/4 και να αφορά χρηματοδότηση 1,2 δις προς τις επιχειρήσεις. Συν τοις άλλοις, πριν από μερικές ημέρες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε επιχορήγηση ύψους 13 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Πορτογαλία. Αντίστοιχα, όσον αφορά την Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε επιχορήγηση μόλις 2 δισεκατομμυρίων ευρώ, ενώ το ύψος των οικονομικών μέτρων που έχει λάβει η ελληνική κυβέρνηση, ανέρχεται σε 6.8 δις για την ώρα.

Τα μέτρα στην πράξη

«Αν και δεν ξέρω πως θα καταλήξει όλη αυτή η δυσάρεστη κατάσταση, αυτά τα οικονομικά μέτρα αποτελούν κάτι θετικό για μας, ένα πλεονέκτημα» δηλώνει η 21χρονη Πορτογαλίδα Ana Coelho Estevens Lopes Vaz, η οποία επέστρεψε λόγω της κατάστασης στη Λισαβόνα από την Ιρλανδία, όπου και σπουδάζει. Συνεχίζει, αναφέροντας πως αρκετές επιχειρήσεις που δεν δουλεύουν λόγω του κορονοϊού έχουν ήδη κάνει αίτηση για το πρόγραμμα της των εργαζομένων τους, κατά το οποίο οι εργαζόμενοι θα λάβουν τα 2/3 του μισθού, ενώ όπως σημειώνει ένα άλλο σημαντικό μέτρο έχει να κάνει με την Κεντρική Τράπεζα της Πορτογαλίας, η οποία δανείζει έως 15.000 ευρώ σε εταιρείες και επιχειρήσεις, ώστε να πληρώσουν τους εργαζομένους τους. «Η κυβέρνηση μέχρι στιγμής τα πάει καλά και είμαι ικανοποιημένη», δηλώνει. 

Ειδικότερα, μέχρι τις 4 Απριλίου, 32.000 (κυρίως μικρομεσαίες) επιχειρήσεις είχαν ενταχθεί στο πρόγραμμα «lay off» στο οποίο αναφέρθηκε η Ana. Αυτό σημαίνει πως τουλάχιστον 552.000 εργαζόμενοι επρόκειτο να λάβουν τα 2/3 του μισθού τους, ποσό που θα προκύψει μόνο κατά 30% από τον εργοδότη και κατά 70% από το ταμείο της κοινωνικής ασφάλισης της Πορτογαλίας. Παράλληλα, οι εργοδότες επρόκειτο επίσης να απαλλαχθούν από το φόρο TSU, που αφορά τις επιχειρήσεις. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα (lay off), θα βρίσκεται σε ισχύ για ένα μήνα και μπορεί να παρατεθεί έως και έξι, ενώ αξίζει να σημειωθεί πως ο εργοδότης δεν έχει τη δυνατότητα μέσου αυτού του προγράμματος να απολύσει τον εργαζόμενο.

Στη χώρα εγείρονται κάποια ερωτήματα σχετικά με την «τρύπα» που θα δημιουργηθεί στα δημοσιονομικά μεγέθη, καθώς όπως προαναφέρθηκε, το 70% του μισθού που θα καταβάλλεται σε όσους δεν δουλεύουν, θα προέρχεται από το ταμείο της κοινωνικής ασφάλισης, ενώ η απαλλαγή των επιχειρηματιών από την καταβολή του εταιρικού φόρου (του φόρου δηλαδή στον οποίο υπόκειται η επιχείρηση τους), θα δημιουργήσει ένα «δημοσιονομικό κενό» στον κρατικό προϋπολογισμό. 

Όσον αφορά την κοινωνική ασφάλιση, η πορτογαλική κυβέρνηση αποφάσισε να μειώσει τις εισφορές στο 1/3 για τους μήνες Μάρτη, Απρίλιο και Μάιο. Επιπροσθέτως, κάθε εργαζόμενος ο οποίος δε δουλεύει από το σπίτι του, θα δικαιούται «οικογενειακή υποστήριξη» ύψους  635-1.905 ευρώ, η οποία θα προέρχεται ισόποσα από το ταμείο της κοινωνικής ασφάλισης και από τον εργοδότη. Σχετικά με το εργατικό δυναμικό το οποίο αυτήν την στιγμή συνεχίζει να εργάζεται στη χώρα των 10 εκατομμυρίων ανθρώπων, έχουν γίνει συστάσεις εκ μέρους της κυβέρνησης με στόχο να είναι διαθέσιμος υγειονομικός εξοπλισμός (μάσκες, αντισηπτικά κτλ) σε κάθε χώρο εργασίας. Τέλος, η πορτογαλική κυβέρνηση με στόχο να ενθαρρύνει τους πολίτες να προβαίνουν σε πληρωμή με κάρτα, διέκοψε την καταβολή προμήθειας στις πληρωμές με χρεωστικές και πιστωτικές κάρτες.

Τα συνολικά μέτρα στήριξης εργαζομένων και επιχειρήσεων της σοσιαλιστικής κυβέρνησης του Αντόνιο Κόστα εκτιμάται πως αγγίζουν τα 28,2 δισ., φθάνοντας στο 15% του ΑΕΠ της. Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως πριν από λίγες ημέρες οι αρμόδιοι υπουργοί κάλεσαν το χρηματοπιστωτικό σύστημα να προχωρήσει στις πιστώσεις που έχουν ήδη αποφασιστεί ή που τους έχουν ζητηθεί από νοικοκυριά και επιχειρήσεις έως τις 30 Σεπτεμβρίου του 2020, ανεξάρτητα από την πανδημία, για να στηρίξουν τη ρευστότητα.

Ο υπουργός Οικονομίας Σίζα Βιέιρα υπογράμμισε ότι η κυβέρνηση θα καλύψει τόσο το κόστος του κεφαλαίου και των τόκων. Σύμφωνα με τα σχετικά δημοσιεύματα, η κυβέρνηση θα καλύψει τα χρέη έως τα τέλη Σεπτεμβρίου, ζητώντας από τις τράπεζες να μην απαιτούν την πληρωμή τους από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις που πλήττονται από την πανδημία. «Δίνουμε μια ανάσα στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις» ,τόνισε ο Βιέιρα. Για την υλοποίηση του φιλόδοξου αυτού σχεδίου η κυβέρνηση θα συνεργαστεί με το Σύλλογο Πορτογαλικών τραπεζών (ΑΡΒ) και την Κεντρική Τράπεζα της χώρας. 

πηγή