Το τουρκικό «επίτευγμα» του South Stream (!)

Για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται περίτρανα, ότι τα γεωπολιτικά συμφέροντα των χωρών υπερισχύουν κάθε στενού οικονομικής φύσεως υπολογισμού, με τελευταίο παράδειγμα τον αγωγό South Stream…

Όπως έγινε γνωστό, ο ρωσικός ενεργειακός κολοσσός, η Gazprom και η βουλγαρική Energy Holding, υπέγραψαν συμφωνία που αφορά στη βουλγαρική διαδρομή του αγωγού φυσικού αερίου South Stream. Η συμφωνία περιγράφει τους όρους και το χρονοδιάγραμμα της συνεργασίας των δυο χωρών.

Τι οδήγησε τη βουλγαρική πλευρά και τον ακραιφνή φιλο-Αμερικανό πρωθυπουργό της γειτονικής μας χώρας, Μπόικο Μπορίσοφ, να προσυπογράψει έναν αγωγό τον οποίο πολέμησε με νύχια και με δόντια από τη στιγμή της ανάδειξής του στο πρωθυπουργικό αξίωμα, με αιχμή υποτιθέμενους περιβαλλοντικούς προβληματισμούς; Να θυμίσουμε προτού αναλύσουμε το θέμα, ότι παρόμοια επιχειρήματα προβλήθηκαν και από ελληνικής πλευράς. Θα επανέλθουμε σε αυτό.

Η εντυπωσιακή μεταστροφή της βουλγαρικής κυβέρνησης οφείλεται ...στο «πράσινο φως» που άναψε ο αμερικανικός παράγοντας για την υλοποίηση του σχεδίου κατασκευής του αγωγού South Stream και τη διαφαινόμενη περιθωριοποίηση όλων των σχεδίων που αφορούσαν στον ανταγωνιστικό, αμερικανικής εμπνεύσεως, Nabucco.

Ο λόγος που οδήγησε τις ΗΠΑ στην απόφαση εγκατάλειψης του Nabucco είναι προφανής: Αφενός η συνειδητοποίηση ότι χωρίς τροφοδοσία ιρανικού φυσικού αερίου ο αγωγός δεν θα μπορούσε να καταστεί βιώσιμος και αφετέρου η τουρκική συμπεριφορά! Η Τουρκία που πλέον αποστασιοποιείται διαρκώς από τις επιλογές της αμερικανικής πολιτικής σε θέματα υψίστης σημασίας για τις ΗΠΑ: στην περίπτωση του Ιράν η τουρκική πολιτική αποκλίνει εντυπωσιακά από αυτή της υπερδύναμης.

Σε συνδυασμό μάλιστα με τη στάση της απέναντι στο Ισραήλ η οποία κοντεύει να στοιχίσει στον Αμερικανό πρόεδρο Ομπάμα την επανεκλογή του (υπονομεύει την πολιτική επαναπροσέγγισης με τον αραβικό κόσμο που επιχείρησε και αυξάνει θεαματικά το εσωτερικό κόστος για την κυβέρνησή του λόγω της αυτονόητης αντίδρασης του εβραϊκού λόμπι), η κατάταξη της Τουρκίας στις «μη φιλικές» περιφερειακές δυνάμεις, ήταν απλώς θέμα χρόνου. Και ας είναι θεωρητικά, σύμμαχος στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ.

Επιπρόσθετα, ρόλο έχει παίξει και η επαναπροσέγγιση με τη Ρωσία, η οποία θεωρείται δεδομένο ότι έχει θέσει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το ενεργειακό ζήτημα της Ευρώπης. Δεδομένης μάλιστα της εμπλοκής αμερικανικών εταιριών στα επενδυτικά σχέδια, είναι εξαιρετικά πιθανό Ρωσία και ΗΠΑ να έχουν καταλήξει σε συνεννόηση, με τις ΗΠΑ προφανώς να έχουν αποσπάσει ανταλλάγματα σε κάποιο άλλο θέμα της υπό διαπραγμάτευση ατζέντας.

Σε κάθε περίπτωση είναι προφανές ότι βρισκόμαστε ενώπιον μιας γεωπολιτικής ήττας της Τουρκίας, η οποία θα μπορούσε να εκληφθεί και ως προειδοποιητικό μήνυμα. Ένα δίδαγμα που πρέπει να συνάγει η Ελλάδα που αυτονόητα παρατηρεί τα τεκταινόμενα με ενδιαφέρον, είναι ότι διαθέτει περιθώρια διαπραγματευτικής ευελιξίας στην εξωτερική της πολιτική, αρκεί να μην υιοθετεί μαξιμαλιστικές προσεγγίσεις, είτε από τη μία είτε από την άλλη πλευρά. Δηλαδή, αυτοκαταστροφική είναι τόσο μια θέση που δίνει την εντύπωση ότι στόχος είναι… η απαλλαγή από την αμερικανική παρουσία (πέραν από ανέφικτο, στρατηγικά θα ήταν υπό συζήτηση αν εξυπηρετεί και τα ελληνικά συμφέροντα), όσο και η ακριβώς αντίθετη, της άνευ όρων προσκόλλησης στο αμερικανικό «άρμα»!

Για να γίνουμε πιο πρακτικοί, το επιχείρημά μας είναι ότι λανθασμένη στην εφαρμογή της (όχι απαραίτητα στη σύλληψη), ήταν τόσο η πολιτική της προηγούμενης κυβέρνησης που δημιουργούσε την εντύπωση ότι η χώρα… αλλάζει «στρατόπεδο» (!) όσο και της τωρινής που δίνει την ακριβώς αντίθετη εντύπωση! Δεδομένης μάλιστα της προαναφερθείσας εξέλιξης με τον South Stream, το συμπέρασμα είναι ότι η Αθήνα, αν διέθετε σοβαρότητα και σοβαρούς μηχανισμούς παραγωγής και διαχείρισης πολιτικής, θα είχε υποστηρίξει με διαφορετικό τρόπο την επιλογή της να επιχειρήσει να ενταχθεί στον South Stream. Και χώρες οι οποίες διαθέτουν πολιτική και την υποστηρίζουν με σταθερότητα και μετριοπάθεια, βγαίνουν στο τέλος κερδισμένες τόσο επί της ουσίας όσο και στο επίπεδο των εντυπώσεων!

Αυτή τη στιγμή, η Ελλάδα δεν μπορεί να εισπράξει όσα της αναλογούν σε περίπτωση υλοποίησης των σχεδίων για τον South Stream και θα παραμείνει ένας δευτερεύουσας σημασίας «παίκτης», ή μάλλον ένα πιόνι στη σκακιέρα των μεγάλων. Και το ζητούμενο δεν είναι να μην αποτελείς «πιόνι» διότι η σχετική ισχύς της χώρας δεν επιτρέπει την παρούσα χρονική στιγμή κάτι πιο φιλόδοξο, αλλά τι είδους πιόνι είσαι. Διότι στο σκάκι υπάρχουν πέραν από τους στρατιώτες, τα άλογα, οι αξιωματικοί και οι πύργοι, αν υποτεθεί ότι τη θέση του βασιλιά και της βασίλισσας καταλαμβάνουν οι δυο γεωπολιτικοί πρωταγωνιστές του South Stream…

Σοφοκλεους10