Φελλός: μια αειφόρος καλλιέργεια και οικονομική δραστηριότητα – Οικολογικά προϊόντα

Quercus suber είναι η επιστημονική ονομασία της φελλοφόρου βελανιδιάς, ενός θαυμαστού δέντρου από το οποίο προέρχεται ο γνωστός μας φελλός.

Πρόκειται για ένα όχι πολύ συνηθισμένο είδος βελανιδιάς που ευδοκιμεί αποκλειστικά σε ένα συγκεκριμένο κομμάτι της Νοτιοδυτικής Ευρώπης και της Βορειοδυτικής Αφρικής.

—Η συγκομιδή

Η διαδικασία της συγκομιδής του φελλού είναι σχετικά απλή και είναι γνωστή  ως διαδικασία της «αποκάλυψης» κατά την οποία ο φλοιός αποσπάται από τον κορμό.

Χρησιμοποιώντας ένα μικρό, καμπυλωτό τσεκούρι, οι Πορτογάλοι εργάτες αφαιρούν το φελλό με αξιοσημείωτη ταχύτητα και μαεστρία, εργασία δύσκολο να εκτελεστεί με διαφορετικά, πιο λεπτεπίλεπτα ή πολύπλοκα στο χειρισμό εργαλεία.

 Η διαδικασία εκτελείται με προσοχή και φροντίδα, καθώς οποιοσδήποτε τραυματισμός του δέντρου θα μπορούσε να προκαλέσει την προσβολή από μολύνσεις.

Παράλληλα,

ο εκτεθειμένος κορμός διατηρεί την ικανότητα επαναδημιουργίας ενός νέου στρώματος φελλού. Η πρώτη συγκομιδή του φελλού γίνεται στα 25 χρόνια του δέντρου και έπειτα συλλέγεται κάθε εννέα χρόνια, πάντα κατά τους θερινούς μήνες.

—Φελλός και βιοποικιλότητα

Οι δασώδεις εκτάσεις της φελλοφόρου βελανιδιάς αποτελούν κατοικία εξαιρετικών ειδών του ζωικού βασιλείου. Πάνω από 160 είδη πουλιών, 24 είδη ερπετών, 37 είδη θηλαστικών (κάποια από τα οποία υπό εξαφάνιση, όπως ο Ιβηρικός Λύγκας και ο Ιβηρικός Αυτοκρατορικός Αετός) βρίσκουν τροφή και καταφύγιο σε αυτές.

Πρόκειται επίσης από τις πλέον πλούσιες και πυκνές σε βλάστηση εκτάσεις παγκοσμίως (πάνω από 135 είδη ανά τετραγωνικό μέτρο) μετά τις Τροπικές Άνδεις. Το Δίκτυο Natura 2000, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο που ταξινομεί τις φυσικές περιοχές που χρήζουν προστασίας και διατήρησης, θεωρεί πως οι εκτάσεις της φελλοφόρου βελανιδιάς διαδραματίζουν κομβικό ρόλο στη διατήρηση της βιοποικιλότητας.

Τέλος, σύμφωνα με υπολογισμούς τα φελλοφόρα δάση συγκρατούν πάνω απο 10 εκατομμύρια τόνους CO2 ετησίως.

Στις χώρες παραγωγής, η φελλοφόρος βελανιδιά προστατεύεται από τη νομοθεσία ώστε να διασφαλιστεί η καλή κατάσταση των πολύτιμων δασών, να προστατευτεί η βιοποικιλότητα, αλλά και η παραγωγή φελλού. Οι πιο σημαντικοί νόμοι απαγορεύουν την αφαίρεση φελλού από τα νεαρά και γηραιά δέντρα, καθώς επίσης και από το ίδιο δέντρο σε διάστημα μικρότερο των εννέα ετών από την τελευταία συγκομιδή.

—Τι κάνει τον φελλό ξεχωριστό;

Η ιδιαίτερη δομή του φελλού του προσδίδει ένα αριθμό φυσικών ιδιοτήτων, όπως:

Ελαφρότητα: Ο φελλός κατασκευάζεται από συμπαγή δομή με περίπου 36 εκατομμύρια κύτταρα ανά τετραγωνικό εκατοστό, γεμισμένα με άζωτο και οξυγόνο, τα οποία αποτελούν το 89.7% της ύλης του. Ο κενός κυτταρικός όγκος αποτελεί σχεδόν το 90% του υπόλοιπου, γεγονός που του προσδίδει την ιδιότητα της επίπλευσης, καθιστώντας τον φελλό, από την αρχαιότητα ακόμα, εξαιρετικό υλικό για την κατασκευή σημαδούρων θαλάσσης και διχτυών αλιείας.

Ελαστικότητα: Λόγω της ευκαμψίας των μεμβρανών τους, τα κύτταρα λειτουργούν ως μικροσκοπικά μαξιλάρια που επαναποκτούν το σχήμα τους μετά από συμπίεση δίνοντάς του την ικανότητα να απορροφά τους κραδασμούς.

Στεγανότητα: Η στεγανότητα οφείλεται όχι μόνο στην πίεση των πόρων από τα αέρια μέσα στα κύτταρα, αλλά και στην συγκέντρωση μεγάλης ποσότητας λιπαρών ουσιών στις μεμβράνες του φελλού (σουβερίνη, κερίνη, κτλ.)

Μόνωση: Η σουβερίνη, κάνει το φελλό αδιάβροχο, γεγονός που επιτρέπει στα κύτταρα να γεμίσουν με αέρα και να αποκτήσουν μια ικανότητα μόνωσης από υγρά και αέρια. Επίσης η συμπαγής δομή του τον κάνει εξαιρετικό ηχομονωτικό υλικό.

Αδράνεια: Ως νεκρός ιστός ο φελλός μπορεί να θεωρηθεί ως αδρανής ουσία, χωρίς οσμή ή γεύση. Επομένως, έχει υψηλή υγειονομική αξία, χαρακτηριστικό που εκμεταλλεύεται επί το πλείστον η βιομηχανία πωμάτων για φιάλες, ιδίωςκρασιού.

Αντοχή: Ο φελλός είναι ένα πολύ ανθεκτικό υλικό μεγάλης αντοχής με αξιοσημείωτη ικανότητα να διατηρεί ή να εξασφαλίζει τις αρχικές του ιδιότητες αμετάβλητες. Αντέχει σε πολύ υψηλές και πολύ χαμηλές θερμοκρασίες .Θα μπορούσαμε να τον θεωρήσουμε ως αναλλοίωτο και άφθαρτο υλικό.

Με ειδική κατεργασία, χωρίς κανένα χημικό προϊόν, χωρίς κοπή δέντρων, χωρίς δημιουργία αποβλήτων και με δυνατότητα ανακύκλωσης, αυτό το φυσικό προϊόν μετατρέπεται σε ένα υλικό με πάρα πολλές χρήσεις.

—Πού θα βρείτε οικολογικά προϊόντα από φελλό

Επισκεφθείτε την ιστοσελίδα http://www.quercussuber.gr/, ενημερωθείτε για τις χρήσεις και την αξία του φελλού και αποκτήστε πρωτότυπα οικολογικά προϊόντα από την αειφόρο φελλοφόρο βελανιδιά.

http://www.econews.gr