Τι είναι στην πραγματικότητα η TTIP;

TTIP: Μια συμφωνία με το..διάβολο

Αρκετά έχουν ειπωθεί και γραφτεί για την περίφημη «μυστική» συμφωνία μεταξύ της αμερικανικής κυβέρνησης και της ΕΕ, την TTIP. Η «σκοτεινή» Διατλαντική Συμφωνία Εμπορίου και Επενδύσεων(Transatlantic Trade and Investment Partnership - ΤΤΙP), όπως είναι το πλήρες όνομά της, έχει προκαλέσει τεράστιο κύμα διαμαρτυριών ανά τον κόσμο.

Από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Αγγλία μέχρι και την Ελλάδα ο κόσμος κινητοποιείται με όποιον τρόπο μπορεί καθώς ακόμη και μετά τη διαρροή από την Greenpeace των συνομιλιών μεταξύ της ΕΕ και των ΗΠΑ στα πλαίσια της συμφωνίας το μεγαλύτερο μέρος αυτής παραμένει στη «σκιά».

Σύμφωνα με την πρόσφατη αποκάλυψη της Greenpeace των 248 σελίδων απόρρητων ντοκουμέντων βάσει των οποίων γίνονται οι διαπραγματεύσεις, η TTIP απειλεί με μακρόχρονες επιπτώσεις για το περιβάλλον και τις ζωές περισσότερων από 800 εκατομμυρίων πολιτών στην ΕΕ και τις ΗΠΑ, μέσω τεράστιας μεταφοράς εξουσίας από τους πολίτες, στις μεγάλες επιχειρήσεις.

Κανόνες της υπό διαπραγμάτευση συμφωνίας βάζουν τα κέρδη πάνω από την υγεία, την ευημερία των ανθρώπων, τα εργατικά δικαιώματα, την ψηφιακή ελευθερία, ουσιαστικά πάνω από κάθε δικλείδα καταναλωτικής ασφάλειας.

Η συμφωνία βάζει επίσης φραγμό σε κράτη που θα επιχειρούσαν,

αφού υπογράψουν, να προστατεύσουν την ανθρώπινη υγεία, τη χλωρίδα και την πανίδα. Δεν προβλέπει προστασία απειλούμενων φυσικών πηγών. Το Παρατηρητήριο Πολιτών για το Παγκόσμιο Εμπόριο έφτιαξε έναν κατάλογο με τις σημαντικότερες απειλές που προκύπτουν από την ΤΤΙΡ.

Μεταξύ αυτών: αναστολή μεταρρυθμίσεων στην Wall Street, αποδυνάμωση των κανόνων ασφαλείας των τροφίμων, τερματισμός της πολιτικής υπέρ της πράσινης ενέργειας ώστε να μη διαταραχθεί η πορεία πετρελαϊκών κολοσσών, αποδοχή του αιτήματος της Monsanto να αφαιρεθεί η σήμανση σε προϊόντα που περιέχουν γενετικά μεταλλαγμένα συστατικά.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να σημειωθεί πως ήδη η Mosanto ξεκαθάρισε ότι βρίσκεται στα σκαριά η συγχώνευση της με τη μεγάλη γερμανική χημική βιομηχανία Bayer.

Τι είναι όμως στην πραγματικότητα η TTIP;

Εάν μπορούσε να περιγράψει κανείς σε τίτλους το τί ακριβώς θα φέρει η υπογραφή της TTIP, αυτοί ίσως διαμορφωνόταν ως εξής: «Ολοκληρωτικός έλεγχος κρατών και εκατομμύρια πολιτών από πολυεθνικές εταιρίες». «ΗΠΑ και ΕΕ φέρνουν τον καπιταλιστικό ολοκληρωτισμό». «Η TTIP χτυπάει εργασιακά, υγεία, παιδεία, περιβάλλον, τρόφιμα, ενέργεια, πολιτισμό….».

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή.

Όταν οι αναδυόμενες οικονομίες των χωρών των BRICS (διαβάστε για τα BRICS εδώ), δηλαδή Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα, Νότιος Αφρική ξεκίνησαν την «αντεπίθεση» ζητώντας μια ουσιαστική «αλλαγή του παγκόσμιου καταμερισμού οικονομικής και πολιτικής ισχύος με τρόπο που να αντιπροσωπεύει δικαιότερα τη σύγχρονη πραγματικότητα», η αμερικανική κυριαρχία αντέδρασε.

Η αμερικανική πολιτική ξεκίνησε να πιέζει για την υιοθέτηση μιας «τριάδας» διεθνών συμφωνιών –γνωστή ως τα τρία Τ (Three Big T’s) οι οποίες όμως τίθενται εκτός του πλαισίου εργασίας και ελέγχου του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (WTO).

Οι συζητήσεις (πάντα σε άκρα μυστικότητα), ξεκίνησαν από το 2013. Μάλιστα, σύμφωνα με τον αρχισυντάκτη και ιδρυτή των Wikileaks, Julian Assange, «τα ραντεβού είναι διαθέσιμα μόνο δυο ημέρες τη βδομάδα σε συγκεκριμένες ώρες. Μόνο δυο ευρωβουλευτές επιτρέπονται να τη μελετούν ταυτόχρονα». Οι ευρωβουλευτές «πηγαίνουν στην αμερικανική πρεσβεία. Παραδίδουν κάθε ηλεκτρονική συσκευή που μπορεί να έχουν πάνω τους, ώστε να μην μπορούν ενδεχομένως να κάνουν αντίγραφα των όσων διαβάσουν».

Αφού λοιπόν συμφωνήσουν να τηρήσουν το απόρρητο, μόνο τότε οδηγούνται σε μια ασφαλισμένη αίθουσα «ανάγνωσης», την οποία παρακολουθούν συνέχεια δυο φρουροί της πρεσβείας. Αντιθέτως, εκπρόσωποι των μεγαλύτερων πολυεθνικών εταιριών, δεν έχουν το ίδιο πρόβλημα. Αν και ολόκληρες κυβερνήσεις εξαιρούνται σε μεγάλο βαθμό, οι μεγάλες πολυεθνικές μπαινοβγαίνουν ελεύθερα.

Η αμερικανική επικυριαρχία στην παγκόσμια οικονομία

Μέσω των νέων αυτών συμφωνιών, η αμερικανική επικυριαρχία στην παγκόσμια οικονομία μέσω των πολυεθνικών εταιριών, είναι εξασφαλισμένη. Στόχος της αμερικανικής ατζέντας είναι η ριζική αναδιάρθρωση των οικονομιών των διαπραγματευόμενων χωρών ενώ ταυτόχρονα ο αποκλεισμός των αναδυόμενων οικονομικών (BRICS).

Οι τρεις αυτές συνθήκες (TTIP, TTP, TISA) όπως σημειώνει το WikiLeaks, έχουν ως στόχο τους να δημιουργήσουν ένα νέο διεθνές νομικό καθεστώς το οποίο θα επιτρέψει σε πολυεθνικές εταιρίες να παρακάμψουν τα εκάστοτε εθνικά δικαστήρια και να αποκλείονται από διατάξεις για την προστασία του περιβάλλοντος. 

Επιπλέον, τα τρία T, σκοπεύουν στη δημιουργία μιας «αστυνομίας του διαδικτύου» που θα δρα για το συμφέρον της βιομηχανίας περιεχομένου, στον περιορισμό των οικονομικά προσιτών φαρμάκων αλλά και στη δραστική μείωση της νομοθετικής κυριαρχίας της κάθε χώρας.

Το δικαστήριο υπέρ των πολυεθνικών

Κύριος μέρος της συμφωνίας (TTIP της μεγαλύτερης εμπορικής ένωσης στον κόσμο που θα καλύπτει πάνω από το 50% του παγκόσμιου εμπορίου) αποτελεί η ενσωμάτωση της περίφημης ρύθμισης ISDS (Investor-State Dispute Settlement), δηλαδή της διαδικασίας επίλυσης διαφορών μεταξύ επενδυτή και κράτους. Σύμφωνα με την εν λόγω ρύθμιση, τα εταιρικά συμφέροντα αποκτούν συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι εκείνων των πολιτών και των τοπικών κοινωνιών. Ουσιαστικά, προβλέπεται να δημιουργηθεί ένα «σκοτεινό» διεθνές δικαστήριο το οποίο θα επιτρέπει στις εταιρείες να μηνύσουν κράτη για οτιδήποτε μπορούν να ισχυριστούν ότι επηρεάζει τις επενδύσεις τους.

Σύμφωνα με τις νέες διαρροές που έφερε στη δημοσιότητα το S2B, οι κυβερνήσεις πέντε χωρών, Αυστρίας, Φιλανδίας, Γαλλίας, Γερμανίας και Ολλανδίας, έχουν από κοινού κρυφά σχεδιάζει να εισαγάγουν ένα ειδικό σύστημα δικαιοσύνης προς όφελος των "επενδυτών" σε όλη την Ευρώπη. Το σχέδιο αποσκοπεί στη θέσπιση ενός συνόλου νομικών προνομίων για τις επιχειρήσεις στην Ευρώπη, υπονομεύοντας τα εθνικά δικαστήρια και δημιουργώντας ένα παράλληλο σύστημα ανοικτό στους ξένους επενδυτές.

Πρόκειται για ένα νέο είδος ισχύς που θα δοθεί στις αμερικανικές πολυεθνικές εταιρίες για να μηνύουν τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σ’ ένα παράλληλο δικαστικό σύστημα, προσβάσιμο μόνο από αυτές. Οι πολίτες, οι εγχώριες επιχειρήσεις αλλά και οι κυβερνήσεις δεν θα έχουν καμία απολύτως πρόσβαση σε αυτό.

Για παράδειγμα, έρχεται μια μεγάλη πολυεθνική εταιρία στην Ελλάδα με στόχο να ανοίξει κάποιο εργοστάσιο. Η κυβέρνηση δεν της δίνει την απαραίτητη άδεια, καθώς στο μέρος που επιθυμεί να το χτίσει υπάρχουν περιορισμοί (π.χ περιβαλλοντολογικοί). Η εταιρεία τότε, εκμεταλλευόμενη τα όσα προβλέπονται στην ISDS, έχει το δικαίωμα να μηνύσει το κράτος. Αν ένας κανονισμός λοιπόν, επηρεάζει τα κέρδη πολυεθνικών τότε μπορούν να μηνύσουν ένας κράτος. Αν οι νόμοι ενός κράτους επηρεάζουν την κερδοφορία τους, τότε μηνύουν.

«Έτσι, μόνο οι εταιρείες δύνανται να προσφύγουν εναντίον κυβερνήσεων και όχι το αντίθετο, παραβιάζοντας με αυτό τον τρόπο κατάφωρα θεμελιακές αρχές της δημοκρατίας, όπως η αρχή της ισότητας απέναντι στον νόμο», επισημαίνει μεταξύ άλλων το Ινστιτούτο Νίκος Πουλαντζάς.

Χαρακτηριστικό για το «ύφος» του Διατλαντικού Συμφώνου είναι η περιγραφή της Κατερίνας Παρδάλη, σε άρθρο της στη ΔΕΑ.

«Η ΤΤΙΡ δεν είναι βασικά εμπορική συμφωνία, αφού το ελεύθερο εμπόριο μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ υπάρχει και οι δασμοί είναι μηδαμινοί. Είναι στην πραγματικότητα μια εκ νέου και πιο συστηματική προσπάθεια για εγκαθίδρυση μιας πλήρους νεοφιλελεύθερης δικτατορίας προς όφελος του κεφαλαίου. 

Και τα χτυπάει όλα: εργασιακά δικαιώματα, μισθούς, υγεία, παιδεία, περιβάλλον, φυσικούς πόρους, ασφάλεια τροφίμων, ενέργεια, πολιτισμό, πνευματικά δικαιώματα, υποδομές του κράτους, προσωπικά δεδομένα και ελευθερίες, ελευθερία στο Διαδίκτυο, μετανάστευση. Προβλέπει ότι η ισχύουσα νομοθεσία των κρατών που θα την υπογράψουν, θα υπαχθεί στους κανόνες του ελεύθερου εμπορίου, δηλ. στην ασυδοσία των αγορών. Επίσης προβλέπονται κυρώσεις για όποια χώρα τους παραβαίνει, και τεράστιες αποζημιώσεις υπέρ των εναγουσών πολυεθνικών εταιρειών.

Η πολιτική δράση των εκλεγμένων αντιπροσώπων θα περιοριστεί στη διαπραγμάτευση με τις πολυεθνικές ή τους τοπικούς αντιπροσώπους τους (η ομοιότητα με το δικό μας μνημόνιο δεν είναι ούτε τυχαία ούτε συμπτωματική)».

Δέκα λόγοι ανησυχίας για την TTIP

1. Η ΤΤΙΡ είναι απειλή για τη δημοκρατία

Εάν συμφωνηθεί, η ΤΤΙΡ θα δώσει στις επιχειρήσεις τη δυνατότητα να μηνύουν τις κυβερνήσεις σχετικά με πολιτικές αποφάσεις που θα μπορούσαν να βλάψουν τα μελλοντικά τους κέρδη, υπονομεύοντας τη δημοκρατική λήψη αποφάσεων στον δημόσιο συμφέρον.

2. Η ΤΤΙΡ αποτελεί απειλή για τις δημόσιες υπηρεσίες

Η ΤΤΙΡ θα δημιουργήσει νέες αγορές σε δημόσιες υπηρεσίες, όπως η υγεία και η εκπαίδευση, κάτι που οδηγεί σε μεγαλύτερη απελευθέρωση και ιδιωτικοποίηση. Θα καταστεί επίσης πολύ δύσκολο να υπαχθούν οι υπηρεσίες αυτές - καθώς και την ενέργεια και το νερό μας – ξανά υπό δημόσιο έλεγχο.

3. Η ΤΤΙΡ απειλεί την ασφάλεια των τροφίμων

Μέσω της εναρμόνισης των κανονισμών για την ασφάλεια των τροφίμων, τα πρότυπα ασφαλείας τροφίμων της ΕΕ θα πρέπει να μειωθούν στα επίπεδα των ΗΠΑ. Με αυτό το τρόπο θα αρθούν οι περιορισμοί της ΕΕ για τους γενετικά τροποποιημένους οργανισμούς ΓΤΟ, τα φυτοφάρμακα και τις ορμόνες βοδινού κρέατος.

4. Η ΤΤΙΡ αποτελεί απειλή για το περιβάλλον

Η ΤΤΙΡ θα μειώσει τους περιβαλλοντικούς κανονισμούς της ΕΕ στα επίπεδα των ΗΠΑ, επιτρέποντας μια αμερικανικού τύπου ανάπτυξη fracking στην Ευρώπη.

5. Η ΤΤΙΡ είναι απειλή για το κλίμα

Ισχυροποιώντας τα δικαιώματα των επενδυτών, η ΤΤΙΡ θα επιτρέψει στις επιχειρήσεις να μηνύουν κυβερνήσεις όταν υιοθετήσουν νέες πολιτικές κατά των ορυκτών καυσίμων.

6. Η ΤΤΙΡ απειλεί τα δικαιώματα των εργαζομένων

Tα δικαιώματα των εργαζομένων θα μπορούσαν να μειωθούν στα πρότυπα των ΗΠΑ και οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να μετεγκατασταθούν σε πολιτείες των ΗΠΑ & των χωρών της ΕΕ με τα χαμηλότερα πρότυπα εργασίας.

7. Η ΤΤΙΡ είναι μια απειλή για την ιδιωτική ζωή

Διέρρευσαν έγγραφα που δείχνουν ότι η ΤΤΙΡ θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να επαναφέρει κεντρικά στοιχεία της Εμπορικής Συμφωνίας Κατά της Παραποίησης (ACTA), η οποία απορρίφθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μετά από λαϊκή διαμαρτυρία. Η TTIP θα μπορούσε να αναγκάσει τους παρόχους διαδικτύου για να κατασκοπεύουν τους πελάτες τους.

8. Η ΤΤΙΡ αποτελεί απειλή για τον οικονομικό έλεγχο

Η ΤΤΙΡ θα καταργήσει πολλούς από τους νέους δημοσιονομικούς κανονισμούς (όπως οι τραπεζικές εγγυήσεις) που έχουν εισαχθεί μετά το 2008 για να αποτρέψουν ένα ακόμη μελλοντικό οικονομικό κραχ.

9. Η ΤΤΙΡ βρίσκεται υπό διαπραγμάτευση στο απόρρητο

Ενώ τα εταιρικά συμφέροντα παίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις, το κοινό δεν συμμετέχει με κανέναν τρόπο στις συζητήσεις. Όλοι οι διαπραγματευτές πρέπει να υπογράψουν συμφωνίες εμπιστευτικότητας. Δεν υπάρχει πρόσβαση στο κείμενο της συμφωνίας - ακόμη και για τους βουλευτές - έτσι τα περισσότερα από αυτά που γνωρίζουμε είναι από έγγραφα που διέρρευσαν.

10. Η ΤΤΙΡ είναι ένα επικίνδυνο προσχέδιο για τον υπόλοιπο κόσμο

Αν η ΤΤΙΡ συμφωνηθεί, οι χώρες στον παγκόσμιο Νότο θα έρθουν υπό τεράστια πίεση για την εφαρμογή προτύπων τύπου ΤΤΙΡ ώστε να αποφευχθεί η μείωση της εμπορικής τους δραστηριότητας. Το λόμπι των επιχειρήσεων επιβεβαιώνουν το στόχο τους για τη δημιουργία μιας «παγκόσμιας σύγκλισης προς τα πρότυπα των ΕΕ-ΗΠΑ». Με αυτό το τρόπο θα δούμε πολιτικές ελεύθερου εμπορίου να επιβάλλονται στις φτωχότερες χώρες, οι οποίες δεν είχαν καμία συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις.

πηγη