Ο Γεώργιος Παπανικολάου έμεινε στην ιστορία ως ένας από τους σημαντικότερους ερευνητές της ιατρικής επιστήμης του 20ου αιώνα. Η φήμη του οφείλεται εν πολλοίς στην ανακάλυψη της σημασίας της εξέτασης του κολπικού επιχρίσματος για τη διάγνωση του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας. Η επιστημονική του προσφορά όμως υπήρξε πολύπλευρη και θεμελιώδης. Δίκαια θεωρείται ο πατέρας ενός ολόκληρου κλάδου της ιατρικής: του κλάδου της αποφολιδωτικής κυτταρολογίας.
Ποιος ήταν όμως ο Γεώργιος Παπανικολάου; Ποια ήταν η διαδρομή του βίου του; Ποια ήταν η προσωπικότητά του, ποια τα ενδιαφέροντά του, ποια τα ιδιαίτερα χαρίσματά του; Τι τον ξεχώρισε και τον οδήγησε να μεγαλουργήσει;
Παιδικά και Νεανικά χρόνια
Ο Γεώργιος Παπανικολάου γεννήθηκε... στις 13 Μαΐου 1883 στην Κύμη Ευβοίας. Ήταν το τρίτο παιδί του Νικόλαου Παπανικολάου και της Μαρίας Κριτσούτα. Και οι δυο γονείς του ήταν ιδιαίτεροι άνθρωποι. Ο πατέρας του, ιατρός που είχε σπουδάσει και φιλοσοφία, διατέλεσε βουλευτής και δήμαρχος Κύμης, ενώ υπήρξε και φίλος του Χαρίλαου Τρικούπη. Στήριξε γενναιόδωρα τον γιο του στις ανορθόδοξες επιλογές της νιότης του. Η μητέρα του χαρακτηριζόταν από μια έμφυτη καλοσύνη και ασυνήθιστη για την εποχή πνευματική καλλιέργεια, ενώ τη διέκρινε και μια ανθρώπινη ζεστασιά που την έκανε αξιαγάπητη στην Κύμη.
Η παιδική ηλικία του Παπανικολάου υπήρξε ευτυχισμένη. Το οικογενειακό περιβάλλον ήταν ειρηνικό, οι σχέσεις με τους γονείς και τα αδέρφια θερμές, χωρίς να είναι ασφυκτικές. Σε μεγάλη ηλικία γράφει: «Είναι διαρκής η ανάμνησις της παιδικής και νεανικής μου ζωής μέσα στο ζεστό πατρικό μας σπίτι». Στο πλαίσιο αυτό φάνηκαν από
νωρίς τα ιδιαίτερα πνευματικά του χαρίσματα. Οι γονείς του, διαπιστώνοντας τα εξαιρετικά του προσόντα, τον έστειλαν σε ηλικία 11 ετών στην Αθήνα για να φοιτήσει στο γυμνάσιο και στη συνέχεια στο πανεπιστήμιο.
Το 1898, σε ηλικία 15 ετών, εισήλθε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Στα χρόνια των σπουδών διαμορφώθηκε προοδευτικά η ιδιαίτερη προσωπικότητά του. Δεν περιορίστηκε στην ιατρική. Είχε βαθύ ενδιαφέρον για την ευρύτερη επιστήμη, τη φιλοσοφία, τις τέχνες, την πολιτική, την ευρωπαϊκή διανόηση γενικότερα, αλλά και την ελληνική γλώσσα ειδικότερα (υπήρξε ένθερμος δημοτικιστής), ενώ διέθετε και μιαν αγάπη για τη φύση, που μαρτυρούσε καρδιά γνήσιου τέκνου του Ρομαντισμού. Το μεγάλο πάθος του όμως σε αυτή τη νεανική ηλικία, που τον ακολούθησε και σε όλη τη ζωή του, ήταν η μουσική. Μελέτησε βιολί για 8 χρόνια, και καθ’όλη τη διάρκεια του βίου του άκουγε με πάθος κλασική μουσική, ιδιαίτερα δε μουσική δωματίου, κάτι που φανερώνει βαθύτερη γνώση και κατανόηση του κόσμου της μουσικής. Την περίοδο αυτή γράφει στον πατέρα του: «Το βιολί μου άνοιξε έναν κόσμο που ούτε τον φανταζόμουν πρωτύτερα. Αυτό μου διόρθωσε την ψυχή μου, μου έδωσε τη δύναμη να υποφέρω την απελπιστική απομόνωση και μου ανασήκωσε κάποια ιδανικά».
Το 1904, μόλις σε ηλικία 21 ετών, έλαβε το πτυχίο ιατρικής με άριστα. Στη συνέχεια εκπλήρωσε τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις υπηρετώντας ως ανθυπίατρος για 2 χρόνια. Την περίοδο αυτή τον βασάνιζαν έντονες υπαρξιακές ανησυχίες. Προσπαθούσε συνειδητά να βρει τον δρόμο του. Διαισθανόταν ότι η πιο προφανής λύση, να επιστρέψει στην Κύμη και να εξασκήσει το ιατρικό επάγγελμα ή να γίνει στρατιωτικός ιατρός, θα ήταν γι’ αυτόν μια προσωπική ήττα. Γράφει: «Επάγγελμα να εξασκήσω μου είναι αδύνατον, προτιμάω να σκοτωθώ… δεν μπορώ παρά να επιδοθώ στη φιλοσοφία», και αλλού: «Δε θέλω να γίνω στρατιωτικός ιατρός. Όχι! Θέλω να μείνω ελεύθερος». Βαθύτερή του ανάγκη ήταν να εντρυφήσει ουσιαστικότερα στη φιλοσοφία και την επιστήμη, μετοικώντας στη δυτική Ευρώπη. Ο πατέρας του έδειξε κατανόηση και τον βοήθησε να μεταβεί στη Γερμανία.
Οι Σπουδές, η Έρευνα και οι Διακρίσεις
Το 1907 μετέβη στη Γερμανία όπου παρακολούθησε μαθήματα βιολογίας υπό τους καθηγητές Χαίκελ και Βάισμαν. Στη συνέχεια γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου όπου και άρχισε τις βιολογικές έρευνες επί του «καθορισμού του φύλου» στα οστρακόδερμα υπό τον καθηγητή Ρίχαρντ Έρτβιχ. Μετά την ανακήρυξή του σε διδάκτορα του Πανεπιστημίου επέστρεψε στην Αθήνα το 1910 όπου και νυμφεύθηκε την Ανδρομάχη Μαυρογένη και στη συνέχεια μετέβη στο Μονακό όπου και εργάσθηκε στο ωκεανογραφικό ινστιτούτο του Πριγκιπάτου συμμετέχοντας στην ομάδα ωκεανογραφικής εξερεύνησης του Πρίγκιπα του Μονακό (1911).
Επανερχόμενος στην Ελλάδα συμμετείχε των Βαλκανικών πολέμων και το 1913 αναχώρησε για τις ΗΠΑ όπου και εργάσθηκε ως βοηθός στο κλάδο της ανατομίας στο Πανεπιστήμιο Κορνέλ. Ακολούθως εκλέχθηκε υφηγητής, έκτακτος καθηγητής και τέλος τακτικός καθηγητής της ανατομίας και ιστολογίας της ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου αυτού.
Μετά από μακρές έρευνες επί της εκφυλιστικής κληρονομικής επίδρασης του οινοπνεύματος σε ινδικά χοιρίδια ο Παπανικολάου στράφηκε σε προβλήματα αναπαραγωγής σχετιζόμενα με τη λειτουργία των γεννητικών οργάνων, τον καθορισμό του φύλου, τη λειτουργία των ενδοκρινών αδένων, καθώς και των φυλετικών ορμονών.
Το 1923 εφάρμοσε τη μέθοδό του σε γυναίκες προς μελέτη των φυσιολογικών γεννητικών λειτουργιών και στη συνέχεια για τη διάγνωση του καρκίνου της μήτρας. Η πρώτη του ανακοίνωση επί της χρησιμοποίησης της κυτταρολογικής μεθόδου προς διάγνωση του καρκίνου της μήτρας το 1928 έγινε δεκτή με πολύ σκεπτικισμό καθόσον η κρατούσα τότε γνώμη για τέτοιου είδους έρευνα και εφαρμογή επί αποφολιδουμένων κυττάρων ήταν πρακτικά αδύνατη. Τέτοια διάγνωση θεωρούνταν δυνατή, μέχρι την εποχή εκείνη, μόνο με την τομή του πάσχοντος οργάνου.
Οι έρευνες το Παπανικολάου επεκτάθηκαν στη συνέχεια στις κυτταρολογικές αλλοιώσεις στο καρκίνο του αυχένα. της μήτρας και του ενδομητρίου των οποίων τα πορίσματα δημοσίευσε το 1943 από κοινού μετά του καθηγητή γυναικολογίας Έρμπερτ Τράουστ σε ειδική μονογραφία υπό τον τίτλο «Διάγνωσις του καρκίνου της μήτρας μέσω των κολπικών επιχρισμάτων» (Diagnosis of Uterine Cancer by the Vaginal Smear). Η δημοσίευση της εργασίας αυτής ήταν επόμενο να κεντρίσει το παγκόσμιο ιατρικό ενδιαφέρον και να προκαλέσει την άμεση δοκιμαστική χρησιμοποίηση της μεθόδου σε διάφορα νοσοκομεία. Το 1944 έγινε η πρώτη εφαρμογή επί του ουροποιητικού συστήματος και στη συνέχεια επί του πεπτικού και άλλων συστημάτων του οργανισμού.
Ο Παπανικολάου με τις εργασίες του αυτές έγινε ο θεμελιωτής νέου επιστημονικού κλάδου της «αποφολιδωτικής κυτταρολογίας» βασιζόμενη ακριβώς στη μελέτη των αποφιλιδουμένων κυττάρων του οργανισμού στις διάφορες κοιλότητες αυτού. Η μέθοδος αυτή που έλαβε προς τιμή του την ονομασία «Μέθοδος Παπανικολάου» ή «Τεστ Παπανικολάου» και κατά συγκοπή «Τέστ Παπ» άνοιξε ευρείς νέους ορίζοντες στην ιατρική έρευνα στη γενετήσια φυσιολογία και ενδοκρινολογία ειδικότερα για τον καρκίνο. Οι δημοσιευμένες εργασίες του Παπανικολάου υπερβαίνουν τις εκατό ενώ τρεις αποτελούν ειδικές μονογραφίες.
Το 1954, ο Παπανικολάου δημοσίευσε το μνημειώδες έργο «Άτλαντας της Αποφολιδωτικής Κυτταρολογίας» (Atlas of Exfoliative Cytology), εδραιώνοντας και επίσημα πια τη νέα ιατρική πρακτική και ειδικότητα που ουσιαστικά ανέπτυξε από το μηδέν.
Ο Παπανικολάου τιμήθηκε με πλείστες διακρίσεις μεταξύ των οποίων είναι το μετάλλιο Τιμής της Αμερικανικής Εταιρίας Καρκινολογίας το 1952.
Εκατοντάδες χιλιάδες, ίσως και εκατομμύρια γυναικών επιβίωσαν τα τελευταία 50 χρόνια χάρη στο Τεστ Παπ. Οι γυναίκες αυτές, αλλά και όσοι τις αγάπησαν και τις αγαπούν, οφείλουν απέραντη ευγνωμοσύνη στον άνθρωπο που ανακάλυψε και ανέπτυξε αυτό το πρωτοποριακό τεστ: τον μεγάλο Έλληνα ιατρό, Γεώργιο Παπανικολάου.
http://www.ellinikoarxeio.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Υβριστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται...Επίσης χρησιμοποιήστε ελληνική γραφή για να αναρτηθούν τα σχόλιά σας.