7 φορές που μας υποσχέθηκαν Grexit και μας φέραν μόνο μέτρα

Και πόση φτώχεια έχει προκαλέσει αυτή η παρωδία που κρατάει έξι χρόνια.

«Grexit» είναι ο όρος που δημιούργησαν δύο οικονομολόγοι της Citigroup το 2011, για να μπορούν να αναφέρονται με συντομία στο ενδεχόμενο εξόδου της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Με το ίδιο σκεπτικό δηλαδή, που εμείς γράφουμε «wtf» αντί για «what the fuck» στο τσατ μας.

Από τη στιγμή της δημιουργίας του, ο όρος πλάτιασε τόσο πολύ ώστε να χωρέσει κάθε μορφή εξόδου της Ελλάδας από κάποιο διεθνή συνασπισμό, ακόμα και από τη Eurovision, ενώ έχουμε καταλήξει να τον χρησιμοποιούμε δόκιμα και για όλες τις μορφές οικονομικής παρέκκλισης, ώστε να χωράει τη στάση πληρωμών και τη χρεοκοπία, μέσα ή έξω από την Ευρωζώνη.

Τι γίνεται όμως κάθε φορά που βλέπουμε στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων ή στους τίτλους των ειδήσεων, τον όρο Grexit ή κάποιο συνώνυμό του; 

Ρίχνοντας μια ματιά στο παρελθόν, παρατηρούμε ένα απλοϊκό μοτίβο, το οποίο περιλαμβάνει μερικά διακριτά και επαναλαμβανόμενα στάδια.

Πρώτα βλέπουμε τον όρο να κυκλοφορεί σαν φήμη από κάποια εφημερίδα του εξωτερικού. Μετά από λίγες μέρες, κάποιος ανώνυμος κυβερνητικός αξιωματούχος, επιβεβαιώνει τις φήμες και σε κάποιο ελληνικό ΜΜΕ. 

Βουλευτές και υπουργοί της εκάστοτε κυβέρνησης διαψεύδουν κατηγορηματικά το ενδεχόμενο, ενώ πολιτευτές της αντιπολίτευσης ωρύονται για την ανικανότητα της κυβέρνησης η οποία με τους χειρισμούς της επανέφερε τον όρο Grexit στο «τραπέζι των διαπραγματεύσεων». Σε ανύποπτο χρόνο, ανακοινώνονται νέα μέτρα σε μορφή πολυνομοσχεδίου, μεσοπρόθεσμου, ή μνημονίου, τα οποία πρέπει να νομοθετηθούν προκειμένου να θωρακίσουμε την οικονομία μας, ενώ ακόμα οι της κυβέρνησης εμφανίζονται καθυσηχαστικοί. Στον απόηχο των νέων μέτρων, δημιουργούνται κοινωνικές αντιδράσεις και αναταραχές, οπότε αναλαμβάνει η κυβερνητική προπαγάνδα να παίξει το ρόλο της. 

Στις μέρες ανάμεσα στην ανακοίνωση των μέτρων και την ψήφισή τους, ακούμε από τους δέκτες μας ό,τι μπορεί να βάλει ο καθένας με το μυαλό του. Περιγραφές για το πώς θα πεθαίνουμε στους δρόμους, για την έλλειψη κωλόχαρτου, για ιπτάμενους αναρχικούς, για τα κρυφά σχέδια του Σόρρος και του Σόιμπλε που κατά βάθος είναι ανθέλληνες, ακόμα και για την ανάγκη να γίνουμε καλύτεροι άνθρωποι, αν θέλουμε να βγούμε από την κρίση. Στο τέλος, τα μέτρα ψηφίζονται, οι κυβερνητικοί βγαίνουν και λένε πως το Grexit αποφεύχθηκε (ενώ ποτέ πριν δεν το είχαν παραδεχθεί σαν ενδεχόμενο), και οι αντιπολιτευτικοί υπόσχονται πως μόλις γίνουν κυβέρνηση, θα χειριστούν τόσο αποτελεσματικά τα πράγματα που θα αναιρέσουν ή θα σκίσουν το νόμο που μόλις ψηφίστηκε.

Ας δούμε μερικά παραδείγματα:

Πρώτα μέτρα λιτότητας από κυβέρνηση Παπανδρέου

Τότε ακόμα ο όρος grexit δεν είχε εφευρεθεί και ο μπαμπούλας των ΜΜΕ, άκουγε στο όνομα «στάση πληρωμών». Ένας όρος που εκείνες τις μέρες έσπερνε τον τρόμο. Από τον τύπο της εποχής κρατάμε το άρθρο του Κιντή στο Βήμα, απ’ όπου ίσως κατάγεται η μνημειώδης ρητορεία: «τώρα δεν είναι ώρα για να αναζητήσουμε ευθύνες». Ακόμα και μέσα στο πρώτο μούδιασμα της κρίσης, το ελληνικό σύστημα προπαγάνδισης, είχε τη διαύγεια να προστατεύσει τους δικούς του, έτοιμο να κατασπαράξει όποιον απλά δεν τρομάξει από τη χρεοκοπία αλλά αναρωτηθεί τι μας οδήγησε εδώ.

Ο λογαριασμός που πληρώσαμε για εκείνο το Grexit, ελαφρύς σε σύγκριση με το τι θα ακολουθούσε:

• Μείωση 30% στα δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα, αδείας
• Μείωση 12% σε όλα τα επιδόματα του Δημοσίου
• Μείωση 7% στις αποδοχές υπαλλήλων ΔΕΚΟ, ΟΤΑ, ΝΠΙΔ
• Αύξηση ΦΠΑ από 4,5 στο 5%, από 9 στο 10%, από 19 στο 21%
• Αύξηση 15% στον φόρο της βενζίνης
• Επιβολή επιπλέον 10% έως 30% στους (ήδη υπάρχοντες) φόρους εισαγωγής επί της αξίας των περισσότερων εισαγόμενων αυτοκινήτων.
• Επαναφορά τεκμηρίων διαβίωσης σε όλα ανεξαιρέτως τα αυτοκίνητα (είχαν καταργηθεί τον Σεπτέμβριο του 2003), ακόμα και στα μικρότερου κυβισμού.
• Επέκταση των τεκμηρίων διαβίωσης σε όλα ανεξαιρέτως τα ακίνητα, ακόμα και στα μικρότερα.

Πρώτο μνημόνιο

Μετά από μερικούς μήνες, για να αποφύγουμε τη χρεοκοπία, έχουμε αυτό:

Η λέξη χρεοκοπία μπαίνει για τα καλά στο λεξιλόγιό μας, σε μια εποχή που το χρέος έφτανε το ιλιγγιώδες 115% του ΑΕΠ (λολ). Ο Τύπος της εποχής φιλοξενεί άρθρα που εξηγούν τι μας έφτασε σε αυτό το σημείο. Είναι ο καιρός δηλαδή που κάνει την εμφάνισή της η τεχνοκρατική αοριστολογία που στα επόμενα χρόνια θα μας βομβαρδίσει με εκατοντάδες ξενόγλωσσα ακρωνύμια. Χαρακτηριστικό άρθρο γνώμης της εποχής, είναι αυτό του Προβόπουλου, όπου για πρώτη φορά βλέπουμε υπαινιγμούς για αλλαγές στα εργασιακά, προκειμένου να ανασυγκροτήσουμε την εθνική μας γαλέρα. Ο πέλεκυς βαρύς:

• Αντικατάσταση του 13ου και 14ου μισθού των δημοσίων υπαλλήλων με επίδομα 500 Ευρώ σε όλους όσους έχουν αποδοχές μέχρι 3.000 Ευρώ και πλήρης κατάργησή των δύο μισθών για μεγαλύτερες αποδοχές
• Αντικατάσταση 13ης και 14ης σύνταξης με επίδομα 800 Ευρώ για συντάξεις ως 2500 Ευρώ.
• Περαιτέρω περικοπή επιδομάτων 8% στα επιδόματα των δημοσίων υπαλλήλων και 3% στους υπαλλήλους των ΔΕΚΟ όπου δεν υπάρχουν επιδόματα.
• Αύξηση του υψηλού συντελεστή ΦΠΑ από 21% σε 23%, του μεσαίου από 10% σε 11% (από 1η Ιουλίου 2010) και από 11% σε 13% (από 1η Ιανουαρίου 2011) και αντίστοιχα του χαμηλού στο 6,5% (από 1η Ιανουαρίου 2011).
• Αύξηση στον ειδικό φόρο κατανάλωσης σε καύσιμα, τσιγάρα και ποτά κατά 10%
• Αύξηση στις αντικειμενικές τιμές ακινήτων
• Πρόσθεση ενός επιπλέον 10% στους φόρους εισαγωγής επί της αξίας των περισσότερων εισαγόμενων αυτοκινήτων.

Επίσης, το νομοσχέδιο προέβλεπε αλλαγές στα εργασιακά με αύξηση του ορίου απολύσεων και μείωση του κατώτατου μισθού. Επιπλέον, στο ασφαλιστικό προέβλεπε αύξηση στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης των γυναικών στον δημόσιο τομέα στα 65 χρόνια έως το τέλος του 2013 με έναρξη το 2011.

Μεσοπρόθεσμο

Η πορεία της ελληνικής οικονομίας βαίνει φθίνουσα και μαζί το βιωτικό επίπεδο των Ελλήνων. Το μόνο που ανεβαίνει ραγδαία είναι η ανεργία και νέα μέτρα απαιτούνται για τη «σταθεροποίηση». Σε άρθρο βλέπουμε να γεννιέται η παραφιλολογία πως για την κρίση ευθύνεται ο κακός μας χαρακτήρας, η έλλειψη παιδείας και το ότι ζούσαμε πάνω από τις δυνατότητές μας. Η προπαγάνδα δηλαδή προσπαθεί να στρέψει το λαό ενάντια στον εαυτό του. Είναι η εποχή που ακούγεται το ξεδιάντροπο «όλοι μαζί τα φάγαμε» και έρχεται στο προσκήνιο η φαεινή ιδέα πως για να αντιμετωπίσουμε την κρίση του καπιταλισμού, χρειαζόμαστε περισσότερο καπιταλισμό. Εμφανίζονται δηλαδή οι νεοφιλελεύθεροι. Στα μέτρα που ψηφίζονται συμπεριλαμβάνονται:

• Αλλαγή φορολογικής κλίμακας με επιβάρυνση σε όλους όσους δηλώνουν εισόδημα πάνω από 8.000 Ευρώ
• Έκτατη εισφορά για όλους όσους έχουν εισόδημα πάνω από 12.000 Ευρώ
• Μετάβαση σε ανώτερη κλίμακα ΦΠΑ προϊόντων και υπηρεσιών εστίασης.
• Επιβολή κλιμακωτής αντικειμενικής δαπάνης κατοικίας
• Επιβολή ετήσιου τέλους για τους ελεύθερους επαγγελματίες και τους επιτηδευματίες
• Επιβολή ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης για την καταπολέμηση της ανεργίας ύψους 2%
• Επιβολή Ειδικής Εισφοράς Συνταξιούχων Επικουρικής Ασφάλισης που θα παρακρατείται μηνιαία:
• Αύξηση του ποσοστού παρακράτησης ΛΑΦΚΑ σε όλες τις συντάξεις άνω των 1450 ευρώ, από 4% έως 10% που ίσχυε μέχρι τότε, σε 6% έως 14%.

Στα εργασιακά υπήρξαν επίσης σημαντικές αλλαγές

• Θεσπίζεται μέτρο εργασιακής εφεδρείας για οργανισμούς που καταργούνται.
• Όσοι προσλαμβάνονται χωρίς επαγγελματική εμπειρία θα αμείβονται με μισθό χαμηλότερο κατά 20% από το όριο της Εθνικής Συλλογικής Σύμβασης
• η διάρκεια των συμβάσεων ορισμένου χρόνου πηγαίνει από τα 2 στα 3 χρόνια

Μέτρα για την έκτη δόση του πρώτου πακέτου

Όπως ήταν φυσικό το πρώτο μνημόνιο δεν είναι αρκετό για να βάλει την ελληνική οικονομία σε τροχιά ανάπτυξης Μπαγκλαντές. Υπάρχει ακόμα πολύς δρόμος που πρέπει να διανυθεί για την πλήρη εξαθλίωση. Η κοινωνική οργή αρχίζει και συσσωρεύεται. Έτσι ακούγεται για πρώτη φορά το ενδεχόμενο εξόδου από το ευρώ, ίσως και από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σε άρθρο της εποχής διαβάζουμε για τα διάφορα σενάρια χρεοκοπίας και τα αποτελέσματα μίας τέτοιας, εκτός ΕΕ. Διαβάζουμε δηλαδή για «πλήρη κατάρρευση του κράτους», για μηδενισμούς καταθέσεων και για τις στρατιές ανέργων και φτωχών που θα δημιουργηθούν. Είναι η εποχή που ο Πρετεντέρης υποστήριζε κάτι που δεν πίστευε, γιατί τον πίεζαν. Τα μέτρα και πάλι δυσβασταχτα, αλλά αποφύγαμε για ακόμα μια φορά την καταστροφή:

• Διεύρυνση του μέτρου της εργασιακής εφεδρείας και σε οργανισμούς που δεν καταργούνται
• Νέος έκτακτος φόρος στην ηλεκτροδοτούμενη δομημένη επιφάνεια ακινήτων που θα καταβάλλεται μέσω του λογαριασμού της ΔΕΗ
• Περικοπή συντάξεων και μεγάλες περικοπές στο εφάπαξ
• Νέες περικοπές μισθών στο δημόσιο και εφαρμογή ενιαίου μισθολογίου
• Μείωση του αφορολόγητου ορίου από τις 8.000€ στις 5.000€
• Άνοιγμα όλων των κλειστών επαγγελμάτων

Δεύτερο Μνημόνιο

Γεννιέται ο όρος Grexit. Έκτοτε θα μονοπωλεί το ενδιαφέρον διεθνών και εγχώριων «αναλυτών» καθώς και το σύνολο της κοινής γνώμης. 

Το Google γυρνάει 5 εκατομμύρια αποτελέσματα με αυτό τον όρο μέχρι τώρα και δίνει τη φαεινή ιδέα στα εγχώρια ΜΜΕ να μεταφέρουν το πεδίο της προπαγάνδας από την απλή τρομοκράτηση στην εκλεπτυσμένη αοριστολογία. Μιααοριστολογία, γεμάτη με έννοιες όπως CDUs, spreads, swaps και άλλους, που στόχο έχουν μόνο να μη θίξουν πως προσπαθούμε να πετύχουμε ανάπτυξη στο μέσο μια παγκόσμιας ύφεσης. Να αποφύγουμε δηλαδή να θίξουμε την ίδια την έννοια του καπιταλισμού. Αυτή η ανάγκη οδηγεί σε τραγελαφικά φαινόμενα, όπου πολιτικοί αναλύουν το είδος της «σοβιετίας» που είχαμε γίνει ενώ τα ΜΜΕ είναι πρόθυμα να αναδείξουν οποιονδήποτε δε θίγει αυτό ακριβώς το θέμα. Βλέπουμε δηλαδή κάθε μέρα κάποιον εκπρόσωπο της Χρησύς Αβγής στα κανάλια μας, να μας λέει πως για την κρίση φταίνε οι μετανάστες. Και στη συνέχεια πληρώνουμε:

• Μείωση κατά 22% του κατώτατου μισθού σε όλα τα κλιμάκια του βασικού μισθού (από 751€ σε 586€) και 32% στους νεοεισερχόμενους μέχρι 25 ετών.
• Κατάργηση 150.000 θέσεων εργασίας από το δημόσιο τομέα έως το 2015, εκ των οποίων 15.000 μέσα στο 2012.
• Ατομικές ή επιχειρησιακές συμβάσεις εργασίας αντί για τις κλαδικές. Άρση μονιμότητας σε ΔΕΚΟ και υπό κρατικό έλεγχο τράπεζες.
• Περικοπές συντάξεων, επιδομάτων, δαπανών υγείας, άμυνας, λειτουργιών του Κράτους και εκλογών.
• Κατάργηση των Οργανισμών Εργατικής Κατοικίας και Εστίας.
• Αύξηση αντικειμενικών αξιών και ενοποίηση φόρων στα ακίνητα.
• Πλήρες άνοιγμα 20 κλειστών επαγγελμάτων.
• Αύξηση των εισιτηρίων στις Αστικές Συγκοινωνίες και στον ΟΣΕ κατά 25%.
• Κλείσιμο 200 εφοριών, κατάργηση φοροαπαλλαγών και χαμηλού ΦΠΑ στα νησιά.

Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής

Την παγκόσμια ύφεση και κατ’ επέκταση την ελληνική δεν τη σταματάει τίποτα. Μέσα σε λίγους μήνες από το δεύτερο μνημόνιο, αποφασίζουμε πως χρειάζονται νέα μέτρα. Στον Τύπο της εποχής βλέπουμε άρθρα για την Αργεντινή, αφού στο δημόσιο λόγο αρχίζει να δημιουργείται η αμφισβήτηση της πορείας που έχουμε πάρει και η απορία για το αν έπρεπε να επιλέξουμε το παράδειγμα της Αργεντινής. Για μήνες σε κανάλια και εφημερίδες βλέπουμε να ζυγίζεται η γεωπολιτική θέση της Ελλάδας με την πετρελαιοπαραγωγική ικανότητα της Αργεντινής. Το αποτέλεσμα, όχι πολύ διαφορετικό από τις προηγούμενες φορές:

• Αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης κατά 2 έτη, από 1-1-2013
• Μείωση στις συντάξεις από 5 έως και 15%, από τα 1.000 ευρώ και άνω
• Μειώσεις στο εφάπαξ έως 83%
• Κατάργηση της καθολικότητας της Εθνικής Γενικής Συλλογικής Σύμβασης Εργασίας
• Κατάργηση των Δώρων Χριστουγέννων και Πάσχα, όπως και των επιδομάτων αδείας για τους δημοσίους υπαλλήλους και συνταξιούχους
• Μείωση χρόνου προειδοποίησης για απολύσεις σε 4 αντί 6 μήνες
• Περικοπές στα ειδικά μισθολόγια
• Ένταξη στο ενιαίο μισθολόγιο των εργαζομένων στις ΔΕΚΟ
• Εφαρμογή διαθεσιμότητας ενός έτους, με μειωμένο μισθό σε μόνιμους υπαλλήλους του δημοσίου, οι θέσεις των οποίων καταργούνται.
• Κατάργηση των πολυάριθμων οικογενειακών επιδομάτων και αντικατάστασής τους από το ενιαίο επίδομα στήριξης τέκνων.
• Αύξηση φόρου στο υγραέριο κίνησης κατά 23 λεπτά.
• Εισαγωγή έκτακτης εισφοράς στα φωτοβολταϊκά.
• Αντίτιμο 25 ευρώ για εισαγωγή σε νοσοκομείο

Τρίτο Μνημόνιο

Η ελληνική οικονομία, μαζί με τον ελληνικό λαό, για δύο ολόκληρα χρόνια απλά ψυχορραγούν. Η ποσοτική χαλάρωση που σχεδιάζει η ΕΕ, χτυπάει στα βράχια της περαιτέρω διεθνούς ύφεσης που αρχίζει να τραβάει στον πάτο ακόμα και την οικονομία της Κίνας. Ο ΣΥΡΙΖΑ που είχε εκλεγεί με την υπόσχεση της αναίρεσης των μνημονίων, ακροβατεί πολιτικά και η προπαγάνδα των ΜΜΕ δεν είναι πια αρκετή. Σε δημοψήφισμα χωρίς ερώτημα, που όμως από τα ΜΜΕ μεταφράζεται σαν «ευρώ ή όχι», ο ελληνικός λαός απαντάει με ένα 62% ΟΧΙ και όλα πάνε κατά διαόλου. Φαίνεται για πρώτη φορά λοιπόν, πως κανένας δε θα σκίσει τα μνημόνια για χάρη του λαού, η κυβέρνηση αδιαφορεί πλήρως για ότι και αν ήθελε ο λαός να πει με την ψήφο του, συμφωνεί με την Τρόικα για νέο μνημόνιο και νέα μέτρα ψηφίζονται. 

Η προπαγάνδα των ημερών εκτυλίσσεται γύρω από το πόσο σύντομα θα οδηγήσει το τρίτο μνημόνιο, στην έξοδο από τα μνημόνια, ενώ η πολιτική συζήτηση έχει εκφυλιστεί τόσο πολύ, ώστε κυβέρνηση και αντιπολίτευση ουσιαστικά να μην αμφισβητούν το ίδιο το μνημόνιο αλλά για το αν πρέπει να προωθηθεί η πώληση σπιτιών σε εύπορους συνταξιούχους του εξωτερικού. Τα 201 μέτρα του μνημνίου δεν είναι εύκολο να τα μνημονεύσουμε σε ένα άρθρο, αλλά μπορείτε να τα βρείτεεδώ.

Τέταρτο Μνημόνιο(;)

Ο όρος Grexit έχει ξαναγυρίσει αυτές τις μέρες. Στο εγγύς μέλλον, διαφαίνεται η θεσμοθέτηση μέτρων ύψους 9 δισ. ευρώ, ανεξαρτήτου ονόματος. Πολλοί λένε ακόμα να μην αστειευόμαστε με τον όρο Grexit, γιατί αν συμβεί, θα συμβεί μία φορά. Αλλά μπορούμε να είμαστε πλέον σοβαροί με αυτό το θέατρο σκιών που παρακολουθούμε τόσα χρόνια; Μπορείς να προπαγανδίσεις πλέον την τρομοκρατία σε ένα λαό που όχι μόνο έχει δείξει ότι δεν τρομοκρατείται, αλλά έχει βιώσει στο πετσί του και όλα αυτά τα οποία υποσχέθηκαν να αποφύγει αν αποδεχθεί νέα μέτρα;

πηγη