H εποχή του «τουρίστα υπνοβάτη»- Ο ελεγχόμενος τουρισμός «με τα όλα τους» (all inclusive) και το μοντέλο του ενσταυλισμένου τουρίστα

Κορίτσια, οι τουρίστες !

Κάποτε τα έβαζαν  με τον τουρισμό γενικώς…. 

Λόγου χάρη ο  Ανδρέας Παπανδρέου  , που ζητούσε να μη  «καταντήσει» η  Ελλάδα χώρα των γκαρσονιών ….. 

Στη συνέχεια άρχισαν να γλυκαίνονται και να τα βάζουν μόνο με τους αλητοτουρίστες, οπότε άρχισε  το ειδύλλιο  με τους «τουρίστες υψηλής εισοδηματικής στάθμης».

Ο  ελληνικός τουρισμός έγινε καθυστερημένα  «ενεργητικός», καθώς   ο Έλληνας  άρχισε να ταξιδεύει στην Ευρώπη   έστω και με συνάλλαγμα ραμμένο στη φόδρα του παντελονιού  του…  

Ενώ έσκαγε  μύτη το συντομότερο ανέκδοτο της ελληνικής γλώσσας ( «Αλβανός τουρίστας»),  η μεσαία τάξη  ακάθεκτη προχωρούσε στην  υπερκατανάλωση ταξιδιών, με συνήθη στόχο την άντληση κοινωνικού κύρους. 

Ακόμη και ο ...
Μπόμπος των ανεκδότων,  ενήλικος  πλέον,  επέστρεφε  από  τουριστικό ταξίδι στη Ρώμη   για να αφηγηθεί   σε κάτι φιλενάδες της μαμάς,  την πιο έντονη εμπειρία  του. . Ήταν μια όπερα, λέει , αλλά δεν θυμόταν  ακριβώς το όνομά της :  αν ήταν η Τόσκα του Πουτσίνι ή η που…του Τοσκανίνι….

Οι «νοικοκυραίοι»  έδωσαν αποφασιστικό χτύπημα στον φτωχοτουρισμό  με τον νόμο 2160/93  που απαγόρευε  το ελεύθερο κάμπινγκ -   με παράπλευρη απώλεια τα συνταγματικά δικαιώματα των πολιτών. 

Όμως εκεί που φαντασίωναν ένα «βιομηχανικό τουρισμό» στηριγμένο στα φυσικά και πολιτιστικά προσόντα της χώρας, τα πράγματα πήραν άλλη τροπή :  Η διεθνής βιομηχανία  κατασκεύασε το φτηνό, μαζικό και απολύτως χειραγωγημένο ταξίδι, που άφηνε ελάχιστα οφέλη στις εγχώριες κοινωνίες. Σαν  μια μετάλλαξη της ταξιδιωτικής εμπειρίας , που πρόσφερε  όλο και περισσότερο άνεση αλλά όλο  λιγότερη αυθεντικότητα  , ήλθαν οι περιοχές ελεγχόμενου τουρισμού «με τα  όλα τους» (all inclusive) και το μοντέλο του ενσταυλισμένου τουρίστα . Ήλθε η εποχή  του «τουρίστα  υπνοβάτη» – σύμφωνα με μια ευφυή απόφανση του Εντγκάρ Μορέν.

Στην Ελλάδα βεβαίως δε  σκαμπάζαμε  από τέτοια, κι αυτό εξηγεί την αφελή πορεία προς τη θεσμική καταξίωση των ΠΟΤΑ (Περιοχών Ολοκληρωμένης Τουριστικής Ανάπτυξης). . Οι αρμόδιοι δεν «πρόσεξαν» την υποταγή της εγχώριας βιομηχανίας στους  Tours Operators, ούτε τη κατάληξη των ΠΟΤΑ σε μαύρες τρύπες απορρόφησης   των κεφαλαίων,  που πανηγυρικά είχαν εισαχθεί  ….

Το χειρότερο βεβαίως δεν είχε συντελεσθεί, γιατί εκκρεμούσε το χειροτερότερο…

Σε μιαν  απελπισμένη προσπάθεια πελατειακής προσαρμογής, άρχισε  πρόσφατα ο ευτελισμός και η υποβάθμιση των φυσικών στοιχείων της χώρας – με τις  μνημονιακές βολές εναντίον της οικιστικής φυσιογνωμίας του νησιωτικού χώρου, των περιοχών  Νατούρα, των Εθνικών Δρυμών….

Πρόσφατα τρεις περιβαλλοντικές οργανώσεις (Ελληνική Εταιρεία, Εταιρεία Προστασίας Φύσης, Καλλιστώ), κι από κοντά ο βουλευτής Νίκος Συρμαλένιος, έδωσαν νότες διαμαρτυρίας για την κοντόθωρη   πρακτική. Την πρακτική  που έχει κάτι από την παλιά απεύθυνση των τσατσάδων στα κορίτσια της Τρούμπας, εν όψει του 6^ου στόλου….

*Ο Γιάννης Σχίζας είναι συγγραφέας του βιβλίου « Ο άλλος τουρισμός»