Κάρατζιτς : «Οι Γερμανοί Διέλυσαν Την Χώρα Μου…»

Στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο της Χάγης συνεχίζεται η δίκη του Ράντοβαν Κάρατζιτς, με στόχο τη διερεύνηση της αλήθειας για την περίοδο του πολέμου στη Βοσνία. Μια αλήθεια που έχει αργήσει πολύ να έρθει στο φως ώστε να αποδοθεί δικαιοσύνη με βάση τα πραγματικά στοιχεία. Από τη δίκη αυτή απουσιάζουν βασικοί μάρτυρες ή και κατηγορούμενοι, οι οποίοι θα έπρεπε να....

βρίσκονται δίπλα του, στο εδώλιο, και αυτοί είναι οι ξένοι πολιτικοί που σχεδίαζαν και αποφάσιζαν και οι στρατηγοί που εφάρμοζαν τις εντολές τους για τη βίαια διάλυση της
Γιουγκοσλαβίας. Πολλοί απ’ αυτούς έχουν αποδημήσει εις Κύριον, όπως ο Αμερικανός πρώην υφυπουργός Εξωτερικών Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, και άλλοι όπως οι Κροάτες, οι Βόσνιοι, οι Κοσοβάροι και οι Μουσουλμάνοι είτε δεν πέρασαν την πόρτα του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου είτε αθωώθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες.

Όταν παρουσιάστηκε ενώπιον του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου στις 31 Ιουλίου 2008 ο Ράντοβαν Κάρατζιτς εξέφρασε φόβους για τη ζωή του, έχοντας υπόψη και το θάνατο από παθολογικά αίτια του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς ενώ ήταν υπό κράτηση στη Χάγη. Στη διάρκεια της δίκης ο Κάρατζιτς ζήτησε να κλητευθούν μια σειρά μαρτύρων που ήταν από τους πρωταγωνιστές της εποχής εκείνης. Μεταξύ άλλων, αιτήθηκε να κληθεί ο Αμερικανός πρώην πρέσβης στα Ηνωμένα Έθνη και μετέπειτα υφυπουργός Εξωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, μακαρίτης πλέον, Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, με τον οποίο είχε υπογράψει τη συμφωνία για τη Βοσνία. Ο Χόλμπρουκ έφυγε ξαφνικά από τη ζωή λίγο μετά την έναρξη της δίκης. Η συμφωνία αυτή δεν ήταν «προσωπική», όπως αναφέρει ο Κάρατζιτς, ήταν συμφωνία με τις ΗΠΑ, η οποία δεν τηρήθηκε από την πλευρά τους. «Η συνάντηση αυτή έγινε τον Ιούνιο. Μου είπε ότι η συμφωνία δεν ήταν προσωπική μαζί του, αλλά με την κυβέρνηση Κλίντον. Ζήτησα να την υπογράψουμε και να τη συνυπογράψει ο Μιλόσεβιτς. Η συμφωνία έφτασε στον Μιλόσεβιτς για υπογραφή, αλλά δεν μου επεστράφη από τον Χόλμπρουκ. Όταν του τη ζήτησα, μου είπε: “Ράντοβαν, γιατί ζητάς υπογραφές όταν η μεγαλύτερη δύναμη του κόσμου σου δίνει εγγυήσεις;”. Εγώ έκανα αμέσως αυτά που συμφωνήσαμε. Στις 19 Ιουλίου 1996 παραιτήθηκα και έκτοτε δεν έκανα ξανά καμία πολιτική δήλωση, ούτε και εμφανίστηκα επίσημα. Στην προεδρία με αντικατέστησε η Μπιλιά Πλάβιτς…».

Η δίκη του Κάρατζιτς ξεκίνησε το 2008 με στόχο να έχει τελειώσει το 2010, που έληγε τυπικά η λειτουργία του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου για τα εγκλήματα πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία. Συνεχίζεται όμως μέχρι και σήμερα.

«Ευχαριστώ τους Έλληνες»
Η συνέντευξη αυτή δόθηκε μετά από μακροχρόνια διαδικασία επαφών και διαπραγματεύσεων με τους υπευθύνους του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου και υπό την εφαρμογή των αυστηρών ειδικών κανόνων που διέπουν την «επικοινωνιακή» πολιτική του Δικαστηρίου.

Ο Κάρατζιτς καταδεικνύει με έμμεσο αλλά σαφή τρόπο τους υπεύθυνους και τα αίτια που προκάλεσαν το διαμελισμό της Γιουγκοσλαβίας, τον πόλεμο στη Βοσνία, και περιγράφει το μεγάλο ενδιαφέρον της Γερμανίας για τα Βαλκάνια, το πώς μπήκαν οι ΗΠΑ στο παιχνίδι, το ρόλο των άλλων ευρωπαϊκών κρατών, τη συμφωνία που είχε υπογράψει με τον Ρίτσαρντ Χόλμπουρκ για τη λήξη του πολέμου. Αναγνωρίζει λάθη και παραλήψεις της σερβικής πλευράς που έγιναν στη διάρκεια των τριάμισι ετών πολέμου και ευχαριστεί τους Έλληνες για την αμέριστη βοήθειά τους προς το λαό του.

Προσωπικά θέλω να ευχαριστήσω όλους όσοι βοήθησαν να ολοκληρωθεί η συνέντευξη αυτή, μεταξύ αυτών τον πρόεδρο της Βαλκανικής Ένωσης κ. Παναγιώτη Μιχαλακάκο για τη συνδρομή του.

Διανύουμε τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αιώνα. Πιστεύετε ότι ακόμα κυριαρχεί το δίκαιο του ισχυροτέρου;
Το δίκαιο του ισχυροτέρου δεν ίσχυσε και δεν ισχύει μόνο αυτό τον αιώνα – έτσι είναι από αμνημονεύτων χρόνων. Είναι κρίμα που η διεθνής Δικαιοσύνη έχει εξαρχής συμβιβαστεί αποκλείοντας από τη δικαιοδοσία της έθνη που είναι περισσότερο πιθανό από άλλα να παραβιάσουν νόμους και κανονισμούς. Κατ’ αυτό τον τρόπο φαίνεται ότι εκ των προτέρων οι ισχυρότερες χώρες χρησιμοποιούν την αποκαλούμενη «Δικαιοσύνη» ώστε να πετύχουν τους δικούς τους στόχους.

Είκοσι χρόνια μετά την έναρξη του πολέμου, ποια είναι τα συμπεράσματά σας;
Το κυριότερο συμπέρασμα είναι ότι η Γιουγκοσλαβία ούτε ιδρύθηκε ούτε καταστράφηκε, λόγω του ενδιαφέροντος των νοτιοσλαβικών λαών. Η Σλοβενία και η Κροατία ήταν εναντίον της Σερβίας –εναντίον της Γιουγκοσλαβίας δηλαδή– (καθοδηγούμενες) από τους Γερμανούς συμμάχους τους. Σκοπός τους (των Γερμανών) ήταν να αναπτυχθεί η γερμανική επιρροή στην περιοχή και ο έλεγχος της Αδριατικής Θάλασσας. Οι Κροάτες είχαν έναν επιπλέον λόγο [Σ.Σ.: να συμμαχήσουν με τους Γερμανούς για τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας] και οι Σλοβένοι εκείνη την περίοδο επιδίωκαν τη γερμανική εύνοια. Η νικήτρια δύναμη θα μπορούσε να χαράξει τα νέα σύνορα.

Αισθάνεστε δικαιωμένοι εσείς και ο λαός σας για τον αγώνα που δώσατε;
Πιστεύω ότι είναι πλήρως δικαιωμένος ο αγώνας (των Σερβοβόσνιων). Ο λαός μας έχει τώρα περισσότερες ελευθερίες απ’ ό,τι τους τελευταίους έξι αιώνες. Όμως το ίδιο δεν έγινε και με τον Μωυσή; Έκανε πολλά για το λαό του, αλλά δεν του επετράπη η είσοδος στη Χαναάν… Και στην αρχή του πολέμου η Συνθήκη της Λισαβόνας και στο τέλος του πολέμου η Συνθήκη του Ντέιτον δικαίωσαν αυτό τον αγώνα.

Για την περίοδο αυτού του πολέμου έχουν γραφεί και έχουν ακουστεί πολλά. Ποια είναι η αλήθεια; Τι θα λέγατε στο λαό σας;
Δεν έχω να πω τίποτα στο λαό μου γιατί την αλήθεια τη γνωρίζουν εδώ και αιώνες. Αυτό που θα ήθελα να πω θα το απηύθυνα στους άλλους που εύκολα εμπιστεύτηκαν την προπαγάνδα των ΜΜΕ, η οποία ήταν από τις χειρότερες στην Ιστορία. Αυτό που θα πρέπει να ειπωθεί σε όλο τον κόσμο είναι ότι αθώοι άνθρωποι και από τις τρεις θρησκείες και τις εθνικές και μειονοτικές ομάδες υπέφεραν πολύ.

«Γερμανοί και Αμερικανοί πυροδότησαν τον πόλεμο»
Ήταν αναγκαίος ο πόλεμος αυτός ή προκλήθηκε από ξένους παράγοντες για να επωφεληθούν από τη γεωστρατηγική θέση της χώρας;
Αυτός ο πόλεμος ήταν τελείως περιττός. Το μόνο που μπορούσαν να κάνουν οι καλοί και υπεύθυνοι άνθρωποι, όμως, ήταν να περιορίσουν το βαθμό των δεινών και όχι να τα εξαλείψουν, λαμβάνοντας υπόψη τη φύση ενός εμφύλιου πολέμου. Δυστυχώς, σε κάθε πόλεμο, σ’ αυτή την περιοχή υπήρχε πάντα ένα τοπικιστικό στοιχείο που προκαλούσε περισσότερα δεινά από την εχθρική διάθεση των ξένων. Η τρίτη Σταυροφορία, υπό την καθοδήγηση του Φρειδερίκου Μπαρμπαρόσα, θα είχε επιφέρει πόλεμο στη Σερβία εάν ο Σέρβος ηγέτης Νεμάνια δεν είχε καταφέρει με διαπραγματεύσεις να επιτρέψει στις γερμανικές δυνάμεις να διέλθουν με ασφάλεια μέσω της Σερβίας. Παρόμοιο αίτημα ετέθη και από τον Χίτλερ για τον ίδιο σκοπό – να έχει ελεύθερη πρόσβαση στη Μέση Ανατολή. Κάποια πράγματα ποτέ δεν πρόκειται ν’ αλλάξουν…

Η Συνθήκη του Ντέιτον ήταν λάθος και επιβλήθηκε από τους ισχυρούς ή ήταν η μοναδική λύση για ειρήνη και δημιουργία του νέου χάρτη;
Πριν από τον πόλεμο και τη Συνθήκη του Ντέιτον, η Ευρωπαϊκή Κοινότητα επινόησε μια παρόμοια ειρηνική λύση, γνωστή ως Συνθήκη της Λισαβόνας, έχοντας ως βάση το σχέδιο του πρέσβη Cutilerio. Συμφωνήθηκε και από τις τρεις πλευρές. Δυστυχώς, τα ενδιαφέροντα τουλάχιστον δύο μεγάλων δυνάμεων [Σ.Σ.: Γερμανία και ΗΠΑ] απέτρεψαν τον Izetbegovic [Σ.Σ.: ηγέτης των Μουσουλμάνων της Βοσνίας] από αυτή την ειρηνική επίλυση. Κατ’ αυτό τον τρόπο πυροδότησαν ένα μακροχρόνιο πόλεμο διάρκειας τριάμισι ετών, ο οποίος τελείωσε με τη Συνθήκη του Ντέιτον, σχεδόν πανομοιότυπη με τη Συνθήκη της Λισαβόνας. Οφείλω να αποκαταστήσω τον Izetbegovic επειδή ήταν πρόθυμος να αποδεχτεί και τη Συνθήκη της Λισαβόνας και το σχέδιο των Owen-Stoltenberg, ακόμα και την ανεξαρτησία της «Republika Srpska» (Σερβική Δημοκρατία). Δυστυχώς, δεν μπορούσε να αντισταθεί στα δικά του στρατεύματα και τις δύο μεγάλες δυνάμεις που επωφελούνταν από τη διάρκεια του πολέμου. Είμαι απόλυτα σίγουρος όμως ότι οι Μουσουλμάνοι θα έκαναν ό,τι καλύτερο εάν παρέμεναν στο ίδιο κράτος με τα αδέρφιά τους, τους Σέρβους. Μπορεί να πει κανείς με σιγουριά ότι αυτή η ευκαιρία χάθηκε για πάντα;

Η επιλογή των προσώπων που παραπέμπονται στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο είναι μονομερής;
Όχι μόνο επιλέγονται μονομερώς, αλλά ακόμα κι εκείνοι από τις μη σερβικές κοινότητες φαίνεται να έχουν κατηγορηθεί κατά τρόπο τέτοιο ώστε το εν λόγω Δικαστήριο να μην μπορεί να τους καταδικάσει.

Λέγεται ότι η Δικαιοσύνη είναι ανεξάρτητη, όμως η πολιτική είναι συμφέροντα και στρατηγικές. Τι θα λέγατε σήμερα για τους πρωταγωνιστές εκείνης της περιόδου;
Φοβάμαι ότι οι κύριοι πρωταγωνιστές της περιόδου εκείνης αποσύρθηκαν απολαμβάνοντας ατιμωρησία. Ποιος θυμάται σήμερα τα ονόματα τόσων πολλών ξένων αρχηγών που δημιούργησαν αυτό το χάος; Δυστυχώς, κάποια έθνη καθοδηγούνται από τα συμφέροντα εταιρειών και οικονομικών λόμπι και όχι από το εθνικό τους συμφέρον. Το γρήγορο κέρδος κάποιες φορές προκαλεί μεγάλες απώλειες μακροπρόθεσμα. Εάν το λόμπι της στρατιωτικής βιομηχανίας, π.χ., είναι ισχυρότερο από εκείνο του σιταριού, τότε αυτό μπορεί να αποφασίσει την «τύχη» της επόμενης, ίσως και της μεθεπόμενης δεκαετίας. Και οι κύριοι ιθύνοντες συνεχίζουν τις ζωούλες τους, ενώ εμείς οι υπόλοιποι είμαστε αναγκασμένοι να υποστούμε τις συνέπειες.

Οι θρησκευτικοί δεσμοί είναι πιο ισχυροί από τους εθνικούς;
Θα μπορούσε να είναι κι έτσι. Υπάρχουν πολλοί Σέρβοι που είναι είτε εξαρχής Καθολικοί είτε ασπάστηκαν τον Καθολικισμό αργότερα και που κατηχούνται να μην είναι πλέον Σέρβοι. Αυτό ισχύει ακόμα περισσότερο ισχύει για τους Μουσουλμάνους Σέρβους. Οι πιο κοντινοί γείτονές μας πάντα βασίζονταν στην πιθανότητα να ανταγωνιστούν τους Σέρβους στη βάση διαφορετικών θρησκειών και παρουσιάζουν τους Σέρβους σαν να είναι μόνο Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μας καταλαβαίνουν καλύτερα οι ομόθρησκοί μας Ορθόδοξοι στην Ελλάδα και τη Ρωσία από τους Σέρβους που έζησαν μαζί μας αλλά άλλαξαν θρησκεία. Έχω δει στην Αμερική ότι είναι πολύ συνηθισμένο το να αλλάζουν δόγμα χωρίς όμως αυτό να επηρεάζει την εθνική τους αφοσίωση. Ακόμα και στην Αλβανία υπάρχουν και οι τρεις θρησκείες [Σ.Σ.: Ορθόδοξοι, Καθολικοί, Μουσουλμάνοι], παρ’ όλ’ αυτά δεν έχει θρησκευτικό χαρακτήρα η (εθνική τους) σύνδεση. Οι Σέρβοι δεν είναι τόσο τυχεροί.

Ποιο είναι το μήνυμα που θα θέλατε να στείλετε στον ελληνικό λαό, που τα τελευταία χρόνια βιώνει έναν οικονομικό πόλεμο;
Θα τους έστελνα τις καλύτερες ευχές μου και ευχαριστίες για τη μεγάλη βοήθειά του, την κατανόηση και την υποστήριξη στις κρίσιμες στιγμές που πέρασε ο λαός μου. Σε αυτές τις δύσκολες και κρίσιμες στιγμές που περνά ο ελληνικός λαός θα τον ενθάρρυνα να αντιδράσει και να αντιμετωπίσει θαρραλέα το σύγχρονο οικονομικό πόλεμο που δέχεται από τους ισχυρούς. Και όπως πολύ καλά γνωρίζει ο λαός σας, όλοι οι πόλεμοι τελειώνουν κάποια μέρα. Δυστυχώς το ίδιο και η ειρήνη. Και μέχρι τότε, λοιπόν, λέω στο λαό που γέννησε την αρχαία τραγωδία και την κωμωδία –όπως γράφω και στο δεύτερο βιβλίο μου, Παλιοκατάσταση, που κυκλοφορεί στα ελληνικά από τη Βαλκανική Ένωση– «ας γελάσουμε λίγο με τη δυστυχία μας».

Κύριε Κάρατζιτς, σας ευχαριστώ.
Εγώ σε ευχαριστώ, φίλε Χρήστο, που μου έδωσες την ευκαιρία να επικοινωνήσω με τον ελληνικό λαό, ένα λαό με βαθιές ιστορικές ρίζες που ξέρει πολύ καλά να αντιμετωπίζει και να ξεπερνά δυναμικά τις όποιες δυσκολίες.

olympia.gr