Σταμάτης Κραουνάκης: «Είμαι αριστερός, αλλά με το πένθος στο μανίκι»

Δεν έχει κάτσει ποτέ να μετρήσει τα τραγούδια του. Μπορεί να είναι 2.500, μπορεί και 3.000. Ο Σταμάτης Κραουνάκης, από τους πιο ταλα­ντούχους και παραγωγικούς μουσικούς του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού, είναι ένας καλλιτέχνης που μας έχει χαρίσει εκατοντάδες μελωδίες οι οποίες έχουν περάσει στην προσωπική ιστορία μας. 

Γοητευμένος από το αστικό τραγούδι, ως παιδί της πόλης, έγραψε κυρίως για τον έρωτα. Αλλά με τον Αριστοφάνη ανακάλυψε την πιο πολιτική πλευρά του, αυτήν που βγάζει και στις ραδιοφωνικές εκπομπές, αλλά και στην αρθρογραφία του σε έντυπα ξεσηκώνοντας συχνά θύελλες. Δεν τον νοιάζει όμως. Είναι άνθρωπος που εκφράζεται πληθωρικά και ελεύθερα, κάνοντας ακόμα και πλάκες. Όπως τότε που δήλωσε ότι θα ψήφιζε τον Βαγγέλη Βενιζέλο αν ήταν σε άλλο κόμμα.

Πολλοί πίστεψαν ότι έλεγες αλήθεια ότι θα ψήφιζες Βενιζέλο.
Κανείς δεν έχει χιούμορ πια. Είναι δυνατόν να τον ψήφιζα ποτέ; Ο Βενιζέλος είναι πλέον για τον... γιατρό. Η εικόνα Πρετεντέρης, Τρέμη, Τσίμας και από κάτω ο Βενιζέλος σε ανά­κριση σημαίνει τίτλοι τέλους. Σκέψου όμως ότι ακόμα υπάρχουν άνθρωποι που με βρί­ζουν επειδή βρίζω το ΠΑΣΟΚ…

Σε έβρισαν και τότε που πήρες εκείνα τα λεφτά για την ομάδα σου, τη Σπείρα-Σπείρα.
Πήρε η ομάδα 150.000 ευρώ, νόμιμα και με όλους τους τύπους. Επιβίωσαν 25 άνθρωποι για 4 χρόνια. Σιχαμενιά του ΠΑΣΟΚ ήταν η επίθεση επειδή τα λεφτά δόθηκαν επί Ν.Δ. Άσε που δεν τα πήραμε όλα τα χρήματα, τα παρατήσαμε επειδή υπήρχε βρομιά από πίσω και εκβιασμοί για μίζες. Δεν με νοιάζει τι λένε. Έχω κρατήσει τα βιβλιάρια των τραπεζικών καταθέσεών μου από το 1981. μπορεί να δει όποιος θέλει πόσα λεφτά έβγαλα και πότε. Δεν έχω να κρύψω τίποτα.

Ποια είναι η οικονομική σου κατάσταση σήμερα;
Επιβιώνω από τα πνευματικά μου δικαιώματα, που κι αυτά πάνε να καταργηθούν τώρα που δεν μένει τίποτα όρθιο. Μου είναι απολύτως σαφές ότι κλεβόμαστε από παντού. Οποιοσδήποτε καλλιτέχνης με αντίστοιχο έργο σε άλλη χώρα δεν θα είχε λόγο να δου­λεύει. Αλλά εγώ όχι μόνο δουλεύω, αλλά είμαι στο παρά τρία να δανειστώ. Όμως κάτι θα γίνει στο τέλος, όπως πάντα. Κι αν δεν γίνει, θα πάω στο Κορωπί, χωρίς φως, να γράφω. Θα φτιάξω έναν φούρνο και ένα μποστάνι για να ’χουμε το φαΐ μας.

Μου λες ότι δεν σε νοιάζει να ζήσεις φτωχικά. Πώς είναι το σπίτι σου, οι συνήθειές σου;
Ζω σε ένα σπίτι 55 τ.μ. στην Καλλιθέα. Και έχουμε οικογενειακώς ένα κτήμα στο Κορωπί με ένα αγροτόσπιτο 50 τ.μ., που το αγόραζε κομμάτι-κομμάτι η μητέρα μου κάνοντάς μου κατά καιρούς «τραβηχτικές». Έχω ένα αυτοκίνητο και τη μηχανή μου. Δεν μου χρει­άζεται κάτι παραπάνω. Είμαι 18 ώρες την ημέρα εκτός σπιτιού. Τι να το κάνω το παλάτι; Όταν αποφάσισα να αγοράσω σπίτι, με έπιασε τέτοιος τρόμος ότι θα έπρεπε να διαχει­ρίζομαι ντουβάρια και συσκευές, που προτίμησα κάτι μικρό που να μπορώ να φέρνω εύκολα βόλτα.

Δεν βγάλατε λεφτά με τη Λίνα Νικολακοπούλου έπειτα από τόσες επιτυχίες; Δεν μπο­ρεί να μην είχες πολύ ψηλό κασέ.
Τα χρήματα δεν βγαίνουν από τη δισκογραφία. Βγαίνουν απ’ τη νύχτα. Η Λίνα έχτιζε το δικό της σπίτι 7 χρόνια. Όσο για το κασέ που λες, ποτέ δεν είχα. Γιατί πάντα, για το καλό της δουλειάς, εφεύρισκα ιδιότητες που δεν υπήρχαν τότε. Σκηνοθέτη, σκηνογράφο, σχε­διαστή φωτισμών κ.λπ. Όλα αυτά αφαιρούσαν από την αμοιβή των καλλιτεχνών. Όμως έζησα καλά, δεν παραπονέθηκα ποτέ, αλλά χωρίς υπερβολές, χωρίς αρπαχτές και λάιφ-στάιλ, το οποίο πολέμησα σε σημείο να θεωρηθώ γραφικός. Αυτό που με νοιάζει σήμερα στην κρίση δεν είναι η πάρτη μου. Είναι οι άλλοι. Δεν φορτώθηκα τραπεζικά δάνεια, δεν έχω περιουσιακές εκκρεμότητες όπως πολλοί γύρω μου.

Γιατί δεν σε έπιασε ποτέ η λύσσα να πλουτίσεις;
Ίσως επειδή ο πατέρας μου υπέφερε πολύ από περιουσιακές απώλειες. Χέστηκα για τα λεφτά, εμένα με ενδιέφερε να βγάζω αυτά που μου χρειάζονται για να ζω και να έχω ελευθερία. Κάθε φορά που ερχόντουσαν τα λεφτά, έφερναν μαζί και πολύ άγχος, ρίσκο, φόβο μιας ενδεχόμενης αποτυχίας. Εγώ ήθελα να έχω δικαίωμα στην έρευνα και στο λάθος.

Έφυγες πρώτος τότε από το σούπερ σχήμα Πρωτοψάλτη - Νικολακοπούλου - Βουτσι­νά. Φοβήθηκες μη γίνεις κατεστημένος;
Όχι. Είχα ανάγκη να διακινδυνεύσω για να μη χάσω τη μουσική μου. Φοβήθηκα να πα­ράγω και να στοιχηματίζω συνεχώς σ’ αυτές τις κλίμακες. Και έφτιαξα την ομάδα μου, τη Σπείρα-Σπείρα, η οποία με ανανέωσε αφάνταστα.

Το επόμενο βήμα σου είναι ένας νέος χώρος, πάλι με τη Νικολακοπούλου, που λέγεται «Χελώνα». Γιατί αυτό το όνομα;
Γιατί η χελώνα κουβαλάει πάντα μαζί το σπίτι της. Ο λαγός τα ’καψε όλα. μαύρο χρή­μα, γκόμενες, ναρκωτικά, δάνεια, κάρτες. Τώρα η τζιπάρα τού ’ριξε πάνω τα φώτα και κοκάλωσε. Ενώ η χελωνίτσα είναι αυτοδύναμη, χορτοφάγα, βάζει στόχο και τον φτάνει σιγά-σιγά.

Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια. Με τη Λίνα έχετε σχέση ζωής. Ήσασταν και ζευγάρι παλιά, έτσι δεν είναι;
Γνωριστήκαμε στην Πάντειο και ήμασταν μαζί 5-6 χρόνια. μεγάλη αγάπη. Η σχέση μας είναι καρμική. Θα σου πω κάτι που το ξέρουν λίγοι. Η γιαγιά μου έκανε λουτρά στα Μέθανα και νοίκιαζε στο σπίτι της μαμάς της Λίνας. Εμείς δεν είχαμε γεννηθεί καν. Έχω φωτογραφία των γονιών μου αρραβωνιασμένων μπροστά στο σπίτι της μαμάς Νικολακοπούλου, που ήταν δασκάλα. Με τη Λίνα το ανακαλύψαμε αργότερα. Με έναν τρόπο, η σχέση μας ήταν μοιραία. Όπως μοιραίος ήταν κι ο τρόπος που αρχίσαμε να γράφουμε.

Πιστεύεις ότι χωρίς τη Λίνα δεν θα γινόσουν αυτός που είσαι;
Μπολιάσαμε ο ένας τον άλλον. Και δουλέψαμε πάρα πολύ. Τίποτα δεν ήρθε ουρανοκατέβατο. Εγώ χαιρόμουνα πιο εύκολα, η Λίνα ήταν πιο δύσκολη, έλεγε πάντα ότι έχουμε πλησιάσει το 80% μας. Αν ήμασταν φρούτο, εκείνη θα ήταν το κουκούτσι κι εγώ το απέξω. Το κέλυφος προστατεύει το κουκούτσι, αλλά ο πυρήνας, δηλαδή η δύναμη και το πνεύμα, ήταν η Λίνα.

Είσαι γενναιόδωρος μαζί της. Και με το κοινό σου. Είσαι το πρώτο μεγάλο όνομα που έριξε τις τιμές στα 10 ευρώ, σε αντίθεση με άλλους συναδέλφους σου που προτιμούν τα τιμολόγια του Παλλάς και του Μεγάρου.
Όλα γίνονται όταν δεν θες και την πίτα και τον φούρνο. Ξέρεις ότι στο «Δε μασάμε» παίρναμε όλοι τον ίδιο φάκελο με τα ίδια λεφτά; Εγώ το ίδιο ποσό με τον ηχολήπτη, τον φωτιστή, τους τραγουδιστές. Και στο Μέγαρο Θεσσαλονίκης που πήγα πέρυσι επέβαλα οι τιμές να πέσουν στο μισό. Όλα έχουν σχέση με το κοινό που επιλέγει ο καλλιτέχνης να έρθει να τον δει. Εγώ επιλέγω να έχω κι αυτόν που δεν έχει τα λεφτά να πληρώσει.

Είναι πολιτική στάση αυτό.
Εδώ που φτάσαμε, είναι το λιγότερο. Το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη. πιστεύω ότι σήμερα ό,τι είναι ψέμα δεν θα σταθεί στα πόδια του γιατί είναι πήλινα. Τα βρακιά έχουν κατέβει ώς τα γόνατα, αυτοκτονούν τα τσιράκια των ισχυρών αλλά και ο απλός κόσμος. Ποτέ οι ισχυροί. Ποτέ οι πλούσιοι και οι κλέφτες. Οι 300, οι 500 οικογένειες που έχουν τα φράγκα, είναι γομάρια. Από μισό δισ. να έδινε ο καθένας, θα καθαρίζαμε. Κανένας αρχηγός τα τελευταία χρόνια δεν τους μάζεψε σε ένα μέρος εκτός Ελλάδας, σε μια υπόγα στο Λου­ξεμβούργο ή στη Ζυρίχη, να τους βάλει να πληρώσουν. Ας τους έταζε ότι θα τους κάνει εθνικούς ευεργέτες. Αλλά κανένας πολιτικός δεν το κάνει, για να μη χάσει αυτούς που τον πριμοδοτούν. Κι αυτοί δεν πληρώνουν, γιατί δεν αγαπάνε τον τόπο. Κανείς από δαύτους.

Τι νομίζεις ότι έχει χαθεί με την κρίση, εκτός από τα λεφτά;
Τα τελευταία 40 χρόνια είχαμε ευτυχία χωρίς χαρά. Η τέχνη και οι ζωές, ενώ έδειχναν ότι ελευθερώνονται, υποδουλώθηκαν στις παροχές. Αυτό για μια ψυχή σαν την ελληνική ήταν κατάρα. Εκεί χάθηκε κάτι νομίζω οριστικά. Το τοπίο, ο ήλιος, η ενέργεια της καθα­ρής μέρας που μας κακόμαθε, μας κρατάει τώρα να μην τρελαθούμε. γιατί μπορούμε να βγούμε τζάμπα στον ήλιο κι ας μας έχουν κόψει το ρεύμα. Να πάμε ξανά μια βόλτα στην Ακρόπολη. Ή να κάτσουμε γύρω από το μεσημεριανό τραπέζι όλοι μαζί.

Μου λες δηλαδή να μη μασάμε;
Πας καλά; Φυσικά και δεν μασάμε. Ο Έλληνας πρέπει να ξαναθυμηθεί ότι έκανε πάρτι με τρία δανεικά βερμούτ και γινότανε της κακομοίρας. Έλεος πια με τους εκφοβισμούς και τις τρόικες, με τα διλήμματα και τους ανίκανους που μας κυβερνούν.

Από την τέχνη βλέπεις να προκύπτει κάτι;
Το πρόγραμμα του Εθνικού Θεάτρου του Βερολίνου έχει φέτος τίτλο «Δύναμη, βία, δημοκρατία». Κι εμείς εδώ που καιγόμαστε, ψάχνουμε ακόμα τι είναι η πατρίδα μας ή φέρνουμε πρετ α πορτέ Μπομπ Ουίλσον και την «Τρελή τρελή σαραντάρα». Βλέ­πω ότι το σημαντικό θα σκάσει από τα νέα παιδιά, που έτσι κι αλλιώς είναι μαθημένα στα λίγα.

Τι θα ψηφίσεις αν ξαναγίνουν εκλογές;
Είμαι αριστερός, χρόνια ψηφοφόρος του ΚΚΕ. Θα ψηφίσω οτιδήποτε νιώσω ότι μπορεί να βοηθήσει να αλλάξει το τοπίο προς όφελος του κόσμου, αλλά πάντα με το πένθος στο μανίκι.

Κι ο έρωτας; Είναι αντίδοτο στην κρίση ή κι αυτός δεν έχει έδαφος ν’ ανθίσει;
Άσε τους άλλους να ψάχνουν το αντίδοτο για να ρίξουν κανένα κόκαλο στο σκυλί να μη λυσσάξει. Εγώ κάθε μέρα δίνω σήμα με όλους τους τρόπους ότι ο έρωτας είναι καταφύγιο.

Δώσε μου λίγο ακόμα θάρρος για την επόμενη μέρα.
Άκου να δεις. Ο ανθρώπινος πολιτισμός δεν στήθηκε από το χρήμα. Ούτε οι οικογένειες ούτε οι ανθρώπινες σχέσεις. Ο 20ός αιώνας βίασε τα πάντα, ιδιαίτερα το τελευταίο του τέταρτο. Ανθρωπιά τώρα. Και υπομονή. Θα γίνει ξανά κάτι απ’ την αρχή. Σιγά-σιγά.

Δεν έχει κάτσει ποτέ να μετρήσει τα τραγούδια του. Μπορεί να είναι 2.500, μπορεί και 3.000. Ο Σταμάτης Κραουνάκης, από τους πιο ταλα­ντούχους και παραγωγικούς μουσικούς του σύγχρονου ελληνικού τραγουδιού, είναι ένας καλλιτέχνης που μας έχει χαρίσει εκατοντάδες μελωδίες οι οποίες έχουν περάσει στην προσωπική ιστορία μας. Γοητευμένος από το αστικό τραγούδι, ως παιδί της πόλης, έγραψε κυρίως για τον έρωτα. Αλλά με τον Αριστοφάνη ανακάλυψε την πιο πολιτική πλευρά του, αυτήν που βγάζει και στις ραδιοφωνικές εκπομπές, αλλά και στην αρθρογραφία του σε έντυπα ξεσηκώνοντας συχνά θύελλες. Δεν τον νοιάζει όμως. Είναι άνθρωπος που εκφράζεται πληθωρικά και ελεύθερα, κάνοντας ακόμα και πλάκες. Όπως τότε που δήλωσε ότι θα ψήφιζε τον Βαγγέλη Βενιζέλο αν ήταν σε άλλο κόμμα.

Πολλοί πίστεψαν ότι έλεγες αλήθεια ότι θα ψήφιζες Βενιζέλο.
Κανείς δεν έχει χιούμορ πια. Είναι δυνατόν να τον ψήφιζα ποτέ; Ο Βενιζέλος είναι πλέον για τον γιατρό. Η εικόνα Πρετεντέρης, Τρέμη, Τσίμας και από κάτω ο Βενιζέλος σε ανά­κριση σημαίνει τίτλοι τέλους. Σκέψου όμως ότι ακόμα υπάρχουν άνθρωποι που με βρί­ζουν επειδή βρίζω το ΠΑΣΟΚ…

Σε έβρισαν και τότε που πήρες εκείνα τα λεφτά για την ομάδα σου, τη Σπείρα-Σπείρα.
Πήρε η ομάδα 150.000 ευρώ, νόμιμα και με όλους τους τύπους. Επιβίωσαν 25 άνθρωποι για 4 χρόνια. Σιχαμενιά του ΠΑΣΟΚ ήταν η επίθεση επειδή τα λεφτά δόθηκαν επί Ν.Δ. Άσε που δεν τα πήραμε όλα τα χρήματα, τα παρατήσαμε επειδή υπήρχε βρομιά από πίσω και εκβιασμοί για μίζες. Δεν με νοιάζει τι λένε. Έχω κρατήσει τα βιβλιάρια των τραπεζικών καταθέσεών μου από το 1981. μπορεί να δει όποιος θέλει πόσα λεφτά έβγαλα και πότε. Δεν έχω να κρύψω τίποτα.

Ποια είναι η οικονομική σου κατάσταση σήμερα;
Επιβιώνω από τα πνευματικά μου δικαιώματα, που κι αυτά πάνε να καταργηθούν τώρα που δεν μένει τίποτα όρθιο. Μου είναι απολύτως σαφές ότι κλεβόμαστε από παντού. Οποιοσδήποτε καλλιτέχνης με αντίστοιχο έργο σε άλλη χώρα δεν θα είχε λόγο να δου­λεύει. Αλλά εγώ όχι μόνο δουλεύω, αλλά είμαι στο παρά τρία να δανειστώ. Όμως κάτι θα γίνει στο τέλος, όπως πάντα. Κι αν δεν γίνει, θα πάω στο Κορωπί, χωρίς φως, να γράφω. Θα φτιάξω έναν φούρνο και ένα μποστάνι για να ’χουμε το φαΐ μας.

Μου λες ότι δεν σε νοιάζει να ζήσεις φτωχικά. Πώς είναι το σπίτι σου, οι συνήθειές σου;
Ζω σε ένα σπίτι 55 τ.μ. στην Καλλιθέα. Και έχουμε οικογενειακώς ένα κτήμα στο Κορωπί με ένα αγροτόσπιτο 50 τ.μ., που το αγόραζε κομμάτι-κομμάτι η μητέρα μου κάνοντάς μου κατά καιρούς «τραβηχτικές». Έχω ένα αυτοκίνητο και τη μηχανή μου. Δεν μου χρει­άζεται κάτι παραπάνω. Είμαι 18 ώρες την ημέρα εκτός σπιτιού. Τι να το κάνω το παλάτι; Όταν αποφάσισα να αγοράσω σπίτι, με έπιασε τέτοιος τρόμος ότι θα έπρεπε να διαχει­ρίζομαι ντουβάρια και συσκευές, που προτίμησα κάτι μικρό που να μπορώ να φέρνω εύκολα βόλτα.

Δεν βγάλατε λεφτά με τη Λίνα Νικολακοπούλου έπειτα από τόσες επιτυχίες; Δεν μπο­ρεί να μην είχες πολύ ψηλό κασέ.
Τα χρήματα δεν βγαίνουν από τη δισκογραφία. Βγαίνουν απ’ τη νύχτα. Η Λίνα έχτιζε το δικό της σπίτι 7 χρόνια. Όσο για το κασέ που λες, ποτέ δεν είχα. Γιατί πάντα, για το καλό της δουλειάς, εφεύρισκα ιδιότητες που δεν υπήρχαν τότε. Σκηνοθέτη, σκηνογράφο, σχε­διαστή φωτισμών κ.λπ. Όλα αυτά αφαιρούσαν από την αμοιβή των καλλιτεχνών. Όμως έζησα καλά, δεν παραπονέθηκα ποτέ, αλλά χωρίς υπερβολές, χωρίς αρπαχτές και λάιφ-στάιλ, το οποίο πολέμησα σε σημείο να θεωρηθώ γραφικός. Αυτό που με νοιάζει σήμερα στην κρίση δεν είναι η πάρτη μου. Είναι οι άλλοι. Δεν φορτώθηκα τραπεζικά δάνεια, δεν έχω περιουσιακές εκκρεμότητες όπως πολλοί γύρω μου.

Γιατί δεν σε έπιασε ποτέ η λύσσα να πλουτίσεις;
Ίσως επειδή ο πατέρας μου υπέφερε πολύ από περιουσιακές απώλειες. Χέστηκα για τα λεφτά, εμένα με ενδιέφερε να βγάζω αυτά που μου χρειάζονται για να ζω και να έχω ελευθερία. Κάθε φορά που ερχόντουσαν τα λεφτά, έφερναν μαζί και πολύ άγχος, ρίσκο, φόβο μιας ενδεχόμενης αποτυχίας. Εγώ ήθελα να έχω δικαίωμα στην έρευνα και στο λάθος.

Έφυγες πρώτος τότε από το σούπερ σχήμα Πρωτοψάλτη - Νικολακοπούλου - Βουτσι­νά. Φοβήθηκες μη γίνεις κατεστημένος;
Όχι. Είχα ανάγκη να διακινδυνεύσω για να μη χάσω τη μουσική μου. Φοβήθηκα να πα­ράγω και να στοιχηματίζω συνεχώς σ’ αυτές τις κλίμακες. Και έφτιαξα την ομάδα μου, τη Σπείρα-Σπείρα, η οποία με ανανέωσε αφάνταστα.

Το επόμενο βήμα σου είναι ένας νέος χώρος, πάλι με τη Νικολακοπούλου, που λέγεται «Χελώνα». Γιατί αυτό το όνομα;
Γιατί η χελώνα κουβαλάει πάντα μαζί το σπίτι της. Ο λαγός τα ’καψε όλα. μαύρο χρή­μα, γκόμενες, ναρκωτικά, δάνεια, κάρτες. Τώρα η τζιπάρα τού ’ριξε πάνω τα φώτα και κοκάλωσε. Ενώ η χελωνίτσα είναι αυτοδύναμη, χορτοφάγα, βάζει στόχο και τον φτάνει σιγά-σιγά.

Κρατάει χρόνια αυτή η κολόνια. Με τη Λίνα έχετε σχέση ζωής. Ήσασταν και ζευγάρι παλιά, έτσι δεν είναι;
Γνωριστήκαμε στην Πάντειο και ήμασταν μαζί 5-6 χρόνια. μεγάλη αγάπη. Η σχέση μας είναι καρμική. Θα σου πω κάτι που το ξέρουν λίγοι. Η γιαγιά μου έκανε λουτρά στα Μέθανα και νοίκιαζε στο σπίτι της μαμάς της Λίνας. Εμείς δεν είχαμε γεννηθεί καν. Έχω φωτογραφία των γονιών μου αρραβωνιασμένων μπροστά στο σπίτι της μαμάς Νικολακοπούλου, που ήταν δασκάλα. Με τη Λίνα το ανακαλύψαμε αργότερα. Με έναν τρόπο, η σχέση μας ήταν μοιραία. Όπως μοιραίος ήταν κι ο τρόπος που αρχίσαμε να γράφουμε.

Πιστεύεις ότι χωρίς τη Λίνα δεν θα γινόσουν αυτός που είσαι;
Μπολιάσαμε ο ένας τον άλλον. Και δουλέψαμε πάρα πολύ. Τίποτα δεν ήρθε ουρανοκατέβατο. Εγώ χαιρόμουνα πιο εύκολα, η Λίνα ήταν πιο δύσκολη, έλεγε πάντα ότι έχουμε πλησιάσει το 80% μας. Αν ήμασταν φρούτο, εκείνη θα ήταν το κουκούτσι κι εγώ το απέξω. Το κέλυφος προστατεύει το κουκούτσι, αλλά ο πυρήνας, δηλαδή η δύναμη και το πνεύμα, ήταν η Λίνα.

Είσαι γενναιόδωρος μαζί της. Και με το κοινό σου. Είσαι το πρώτο μεγάλο όνομα που έριξε τις τιμές στα 10 ευρώ, σε αντίθεση με άλλους συναδέλφους σου που προτιμούν τα τιμολόγια του Παλλάς και του Μεγάρου.
Όλα γίνονται όταν δεν θες και την πίτα και τον φούρνο. Ξέρεις ότι στο «Δε μασάμε» παίρναμε όλοι τον ίδιο φάκελο με τα ίδια λεφτά; Εγώ το ίδιο ποσό με τον ηχολήπτη, τον φωτιστή, τους τραγουδιστές. Και στο Μέγαρο Θεσσαλονίκης που πήγα πέρυσι επέβαλα οι τιμές να πέσουν στο μισό. Όλα έχουν σχέση με το κοινό που επιλέγει ο καλλιτέχνης να έρθει να τον δει. Εγώ επιλέγω να έχω κι αυτόν που δεν έχει τα λεφτά να πληρώσει.

Είναι πολιτική στάση αυτό.
Εδώ που φτάσαμε, είναι το λιγότερο. Το αγώι ξυπνάει τον αγωγιάτη. πιστεύω ότι σήμερα ό,τι είναι ψέμα δεν θα σταθεί στα πόδια του γιατί είναι πήλινα. Τα βρακιά έχουν κατέβει ώς τα γόνατα, αυτοκτονούν τα τσιράκια των ισχυρών αλλά και ο απλός κόσμος. Ποτέ οι ισχυροί. Ποτέ οι πλούσιοι και οι κλέφτες. Οι 300, οι 500 οικογένειες που έχουν τα φράγκα, είναι γομάρια. Από μισό δισ. να έδινε ο καθένας, θα καθαρίζαμε. Κανένας αρχηγός τα τελευταία χρόνια δεν τους μάζεψε σε ένα μέρος εκτός Ελλάδας, σε μια υπόγα στο Λου­ξεμβούργο ή στη Ζυρίχη, να τους βάλει να πληρώσουν. Ας τους έταζε ότι θα τους κάνει εθνικούς ευεργέτες. Αλλά κανένας πολιτικός δεν το κάνει, για να μη χάσει αυτούς που τον πριμοδοτούν. Κι αυτοί δεν πληρώνουν, γιατί δεν αγαπάνε τον τόπο. Κανείς από δαύτους.

Τι νομίζεις ότι έχει χαθεί με την κρίση, εκτός από τα λεφτά;
Τα τελευταία 40 χρόνια είχαμε ευτυχία χωρίς χαρά. Η τέχνη και οι ζωές, ενώ έδειχναν ότι ελευθερώνονται, υποδουλώθηκαν στις παροχές. Αυτό για μια ψυχή σαν την ελληνική ήταν κατάρα. Εκεί χάθηκε κάτι νομίζω οριστικά. Το τοπίο, ο ήλιος, η ενέργεια της καθα­ρής μέρας που μας κακόμαθε, μας κρατάει τώρα να μην τρελαθούμε. γιατί μπορούμε να βγούμε τζάμπα στον ήλιο κι ας μας έχουν κόψει το ρεύμα. Να πάμε ξανά μια βόλτα στην Ακρόπολη. Ή να κάτσουμε γύρω από το μεσημεριανό τραπέζι όλοι μαζί.

Μου λες δηλαδή να μη μασάμε;
Πας καλά; Φυσικά και δεν μασάμε. Ο Έλληνας πρέπει να ξαναθυμηθεί ότι έκανε πάρτι με τρία δανεικά βερμούτ και γινότανε της κακομοίρας. Έλεος πια με τους εκφοβισμούς και τις τρόικες, με τα διλήμματα και τους ανίκανους που μας κυβερνούν.

Από την τέχνη βλέπεις να προκύπτει κάτι;
Το πρόγραμμα του Εθνικού Θεάτρου του Βερολίνου έχει φέτος τίτλο «Δύναμη, βία, δημοκρατία». Κι εμείς εδώ που καιγόμαστε, ψάχνουμε ακόμα τι είναι η πατρίδα μας ή φέρνουμε πρετ α πορτέ Μπομπ Ουίλσον και την «Τρελή τρελή σαραντάρα». Βλέ­πω ότι το σημαντικό θα σκάσει από τα νέα παιδιά, που έτσι κι αλλιώς είναι μαθημένα στα λίγα.

Τι θα ψηφίσεις αν ξαναγίνουν εκλογές;
Είμαι αριστερός, χρόνια ψηφοφόρος του ΚΚΕ. Θα ψηφίσω οτιδήποτε νιώσω ότι μπορεί να βοηθήσει να αλλάξει το τοπίο προς όφελος του κόσμου, αλλά πάντα με το πένθος στο μανίκι.

Κι ο έρωτας; Είναι αντίδοτο στην κρίση ή κι αυτός δεν έχει έδαφος ν’ ανθίσει;
Άσε τους άλλους να ψάχνουν το αντίδοτο για να ρίξουν κανένα κόκαλο στο σκυλί να μη λυσσάξει. Εγώ κάθε μέρα δίνω σήμα με όλους τους τρόπους ότι ο έρωτας είναι καταφύγιο.

Δώσε μου λίγο ακόμα θάρρος για την επόμενη μέρα.
Άκου να δεις. Ο ανθρώπινος πολιτισμός δεν στήθηκε από το χρήμα. Ούτε οι οικογένειες ούτε οι ανθρώπινες σχέσεις. Ο 20ός αιώνας βίασε τα πάντα, ιδιαίτερα το τελευταίο του τέταρτο. Ανθρωπιά τώρα. Και υπομονή. Θα γίνει ξανά κάτι απ’ την αρχή. Σιγά-σιγά.

Κατερίνα Aγγελιδάκη