Οι άνθρωποι, τα «νούμερα» και τα βαμπίρ

Του Σταύρου Χριστακόπουλου
Τα υπουργεία Εργασίας, Παιδείας και Υγείας συγκαταλέγονται μεταξύ αυτών που κατ’ εξοχήν ονομάζουμε «κοινωνικά», καθώς είναι αρμόδια για τη ρύθμιση των αντίστοιχων, κρίσιμων για την κοινωνική συνοχή, ανάπτυξη και ευημερία, τομέων. Ταυτόχρονα όμως είναι μεταξύ αυτών που υποχρεούνται τόσο από την τρόικα, όσο και από τον άμεσο εντολοδόχο της υπουργό Οικονομικών, βάσει του Μνημονίου αρχικά και του «σταθεροποιητικού» προγράμματος 2012-2015 από εδώ και πέρα, να προχωρήσουν σε τεράστιες περικοπές.
Η αθλιότητα και η διαφθορά που επικρατούν εδώ και χρόνια στους κρίσιμους αυτούς τομείς κυβερνητικής πολιτικής δεν αμφισβητείται. Ούτε οι θεσμικές τερατογενέσεις που έχουν δημιουργηθεί και επιβιώνουν αδιατάρακτα ανεξαρτήτως των κομμάτων που κυβερνούν τη χώρα. Έτσι οι τομές και παρεμβάσεις που χρειάζονται είναι αναμφίβολα πολλές και ριζικές.
Δυστυχώς, όμως, αν και οι «μεταρρυθμίσεις» αποτελούν το σταθερό «μότο» της νυν κυβέρνησης, το απτό αποτέλεσμα – στο πλαίσιο της συνολικής κατάρρευσης της ελληνικής οικονομίας – είναι η δραματική συρρίκνωση των παρεχόμενων προς την κοινωνία ανταποδοτικών υπηρεσιών.
Έτσι τις τελευταίες ημέρες βλέπουμε συνεχή προβλήματα στη λειτουργία των νοσοκομείων, υπαγόμενων στα υπουργεία Υγείας και Παιδείας, τα οποία η κυβέρνηση τρέχει ασθμαίνουσα να καλύψει με πρόχειρα μέτρα εν αναμονή κάποιων υπεσχημένων μονιμότερων. Στον πυρήνα του προβλήματος εντοπίζονται ελλείψεις υλικών, πιέσεις από προμηθευτές που διεκδικούν κρατικά χρέη, ελλείψεις στελέχωσης και άλλα πολλά.
Στο βάθος του τούνελ αυτό που θα πρέπει να περιμένουμε είναι η περαιτέρω συρρίκνωση – άγνωστο ακόμη σε ποιον ακριβώς βαθμό – των υπηρεσιών Υγείας εκ μέρους του δημόσιου τομέα. Ίσως ακόμη, όπερ και το πιθανότερον, την πλήρη απαξίωση και την παράδοσή τους στην «αρμοδιότητα» της κυρίαρχης «αγοράς» και της... φιλανθρωπίας!
Λίγο πριν ενσκήψει στη χώρα η τρόικα είχαμε προειδοποιήσει ότι οι πρώτοι τομείς που καταρρέουν στις χώρες που «αναλαμβάνει» το ΔΝΤ είναι η Υγεία και η Παιδεία, αφού αυτοί υφίστανται κατά κανόνα την ισχυρότερη πίεση των προγραμμάτων λιτότητας.
Δεν γνωρίζουμε αν αληθεύει μια φήμη που δημοσιεύθηκε χθες το βράδυ, σύμφωνα με την οποία η υπουργός Παιδείας παραδέχθηκε, .
σε συζήτηση με δημοσιογράφους, ότι «ο προϋπολογισμός για την Παιδεία θα είναι μικρότερος και από χώρες της Βορείου Αφρικής».
Είναι όμως βέβαιο ότι η Διαμαντοπούλου, παρότι λαμβάνει σωρεία περιοριστικών μέτρων, εγκαλείται από την τρόικα και τον τοποτηρητή της υπουργό Οικονομικών για... καθυστερήσεις στην υλοποίηση των απαιτούμενων περικοπών. Άρα θα πρέπει να «επιταχύνει» κουρεύοντας στον μέγιστο δυνατό βαθμό τις ανταποδοτικές προς την κοινωνία εκπαιδευτικές υπηρεσίες.

Επιδρά η ανεργία στα spread;
Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τη χθεσινή ανακοίνωση της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, η επίσημη ανεργία σαρώνει ολόκληρη τη χώρα, με έμφαση στους νέους και τις γυναίκες. Δηλαδή τον Ιανουάριο του 2011 έπιασε το 15,1% (11,3% τον Ιανουάριο του 2010 και 14,8% τον Δεκέμβριο του 2010). Αύξηση, δηλαδή, 40% περίπου μέσα σε έναν χρόνο, ενώ τα στοιχεία του Φεβρουαρίου αναμένονται ακόμη πιο δραματικά, όπως σημειώνουν ειδικοί. Η αύξηση δε συγκριτικά με την ετήσια ανεργία του 2008 (7,7%) αγγίζει το 100%.
Πώς αντιδρά η κυβέρνηση στη μαζική αυτή εξαθλίωση; Εξαγγέλλοντας ότι τα κοινωνικά επιδόματα (μεταξύ αυτών και το επίδομα ανεργίας) θα χορηγούνται εφεξής με εισοδηματικά κριτήρια, κυρίαρχο των οποίων θα είναι το όριο της φτώχειας. Πάνω απ’ αυτό, τα επιδόματα περικόπτονται μέχρι εξαφανίσεως.
Αντιδρά όμως και με μια ακόμη κακόγουστη απάτη: εξαγγέλλοντας ότι προσδοκά να εξασφαλίσει κονδύλια για την αντιμετώπιση της ανεργίας μέσω της αξιοποίησης της δημόσιας περιουσίας. Κι όμως, η ίδια η τρόικα, εκείνο το πολιτικά εφιαλτικό για την κυβέρνηση μεσημέρι της 11ης Φεβρουαρίου 2011, ήταν ξεκάθαρη: τα έσοδα από την «αξιοποίηση» της δημόσιας περιουσίας θα πάνε αποκλειστικά στο χρέος.
Το είπαμε πολλές φορές: η κατά συρροή εκφορά εκνευριστικών και αυταπόδεικτων ψευδών είναι μια αγαπημένη συνήθεια αυτής της κυβέρνησης.
Η ανεργία, όμως, στις μέρες μας, έχει μια ακόμη... ιδιαιτερότητα: επιδρά και στην αύξηση των επιτοκίων δανεισμού της χώρας. Αν πιστέψουμε την ανάλυση της Citigroup, η μια από τις αφορμές για την αλματώδη εκτίναξη των επιτοκίων του ελληνικού δανεισμού ήταν τα σχόλια του υπουργού Οικονομικών Γ. Παπακωνσταντίνου περί πιθανής αδυναμίας της Ελλάδας να επιστρέψει στις αγορές το 2012. Η άλλη ήταν τα στοιχεία για την ανεργία!
Πρόκειται για τον ίδιο (αμερικανικό) οίκο που υποστήριξε χθες ότι η περίφημη «δημοσιονομική προσαρμογή», όπως σημείωναν Τα Νέα, «δεν θα είναι αρκετή για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των αγορών απέναντι στην Ελλάδα, ενώ και η λήψη πρόσθετων μέτρων δεν θα κάνει κάποια αξιοσημείωτη διαφορά στη διαδικασία της προσαρμογής». Κι όχι μόνον αυτό:

«Η σοβαρή οικονομική ύφεση και η αδυναμία βελτίωσης των φορολογικών εσόδων υπονοούν ότι η Ελλάδα μπορεί να έχει ήδη εισέλθει στον φαύλο κύκλο της υπερβολικά αυστηρής δημοσιονομικής πολιτικής και της υπερβολικά χαμηλής οικονομικής επίδοσης, όπου η μόνη δυνατή διέξοδος είναι η διαγραφή μέρους του χρέους».

Δηλαδή; Μάλλον δεν είμαστε οι μόνοι σ’ αυτόν τον κόσμο που ισχυριζόμαστε ότι αυτή η εγκληματική οικονομική πολιτική δεν μπορεί να επιτύχει κανέναν από τους διακηρυγμένους στόχους της κυβέρνησης και της τρόικας...

Τα γάντια του Νικοπολίδη
Αν όμως η ανεργία, η Παιδεία, η Υγεία και τα επιτόκια δανεισμού είναι η «μεγάλη εικόνα», υπάρχουν κι άλλες, πιο «μικρές», που περνούν απαρατήρητες μέσα στον γενικό ζόφο. Η κρίση δεν είναι μόνο αριθμοί και ποσοστά: είναι, πάνω απ’ όλα, άνθρωποι, κάτι που συχνά ξεχνάμε προσπαθώντας μέσα από έναν καταιγισμό στοιχείων να αναγνώσουμε τη «μεγάλη εικόνα».
Χθες το πρωί, για παράδειγμα, έφτασε στο κινητό μου μια φωτογραφία: ο – πάντα ευαίσθητος, για διάφορους λόγους, σε τέτοια ζητήματα – τερματοφύλακας του Ολυμπιακού Αντώνης Νικοπολίδης να προσφέρει τα γάντια του σε έναν πιτσιρικά... παναθηναϊκών «φρονημάτων», μαθητή ειδικού σχολείου.
Τα παιδιά του Ειδικού Γυμνασίου και Λυκείου Αθηνών, με έδρα την Ηλιούπολη, είχαν επισκεφθεί τις εγκαταστάσεις της ομάδας στου Ρέντη για να δει από κοντά την προπόνηση. Ο πιτσιρίκος, πανευτυχής, δήλωσε ότι μπορεί, ύστερα απ’ αυτό, ακόμη και ν’ αλλάξει ομάδα.

«Βαμπίρ» εναντίον... κατασκηνώσεων!
Την ίδια ώρα, όμως, που ο «ειδικός» μαθητής ρουφούσε μια στιγμή ευτυχίας, έξω από το υπουργείο Υγείας υπήρχε μια συγκέντρωση εκπροσώπων των αναπηρικών σωματείων με θέμα διαμαρτυρίας τις επαπειλούμενες – ή μήπως ήδη δρομολογημένες; – περικοπές στις προνοιακές παροχές υπέρ των Ατόμων με Ειδικές Ανάγκες.
Δεν είναι, μάλλον, κατάλληλος κάποιος «ψυχρός» και ενδεχομένως ουδέτερος δημοσιογράφος να προσεγγίσει τα προβλήματα τόσο ευαίσθητων κατηγοριών συνανθρώπων μας, οι οποίοι βιώνουν εφ’ όρου ζωής προβλήματα αποκλεισμού, και μάλιστα από τα χειρότερα.
Έτσι προτιμώ να αφήσω τον λόγο σε κάποιον που είναι απείρως αρμοδιότερος. Ο λόγος για τον Γιάννη Σχίζα, έναν από τους σημαντικότερους ανθρώπους της πολιτικής οικολογίας στη χώρα μας εδώ και δεκαετίες. Τον παρακολουθώ χρόνια, μέσα από τα κείμενα και τις παρεμβάσεις του για το περιβάλλον, τον αστικό και περιαστικό χώρο, για τα εξαίρετα πολιτικού και πολιτισμικού χαρακτήρα σχόλιά του, ακόμη και για τις πάντα αξιοπρόσεκτες θέσεις του στα εθνικά θέματα.
Παρακολουθώντας την εξέλιξη των απόψεών του για περισσότερα από είκοσι χρόνια, από την εποχή της «Νέας Οικολογίας», φαίνεται πως κάτι αγνοούσα: ότι είναι, όπως διάβασα χθες στο εξαιρετικό ιστολόγιό του, «πατέρας παιδιού με ειδικές ανάγκες». Ήδη από τον πρόλογο του κειμένου του κέντρισε μια παλιά δική μου (πείτε την απλώς λογική) αντίρρηση έναντι της μόνιμης πολιτικής υποκρισίας προς αυτή τη «δύσκολη» ομάδα συνανθρώπων μας:

«Κάποτε - κάποτε διάφοροι πολιτικοί "καλών προθέσεων", όταν χαιρετίζουν μαζώξεις ΑΜΕΑ και συγγενών τους σε κάποιες εκδηλώσεις, επιχειρούν να μιλήσουν όχι για "μειονεξίες", αλλά για "ειδικά προσόντα". Εμένα τουλάχιστον, ως πατέρα παιδιού με ειδικές ανάγκες, αυτό μου φαίνεται ευφημισμός. Που υποτιμά τη δική μου νοημοσύνη χωρίς να αναβαθμίζει τη νοημοσύνη κανενός...».

Ας αφήσουμε τον ίδιο άνθρωπο, εμπιστευόμενοι όχι μόνο την εγνωσμένη και αναμφισβήτητη συγκρότησή του, αλλά και την ανθρώπινη ιδιότητά του, να μιλήσει με τον άμεσο τρόπο που αναλογεί στην περίσταση. Ίσως «ιδρώσει το αυτί» κάποιου από τους ψυχρούς τεχνοκράτες που εισηγούνται, με «κρύο αίμα», απάνθρωπες ηλιθιότητες και «περιφέρονται σαν εγκληματικά βαμπίρ, αναζητώντας πόρους και απειλώντας με τρομερή δυστυχία ανθρώπους που δύσκολα μπορούν να αμυνθούν»:

«Αισθάνομαι πραγματικά αηδία με τη σκέψη ότι συν-προσδιορίζεται κανείς ως "άνθρωπος" με αυτά τα γραβατοφορεμένα ανθρωποειδή: Τα οποία αδυνατούν να καταλάβουν τη ζημιά που θα προκαλέσουν σε κάτι δύσμοιρα πλάσματα όταν τους περικόψουν π.χ. την καλοκαιρινή τους κατασκήνωση – την τόσο φτηνιάρικη, με παραμονή σε ευτελείς σκηνές και σε καθόλου προνομιακές περιοχές αναψυχής, αλλά τόσο πολύτιμη για την κοινωνικοποίηση, για τη χαρά και το παιχνίδι παιδιών με τρομακτικές δυσκολίες στο να αναζητήσουν φίλους και "συμπαίχτες" στον χωρικό τους περίγυρο...

Ή τη ζημιά που θα προκαλέσουν αν καταργήσουν το παράρτημα του Σικιαριδείου Ιδρύματος στο Ελληνικό και το συγχωνεύσουν με το κεντρικό κατάστημα στο Μαρούσι, υποχρεώνοντας ορισμένα παιδιά να κάνουν, σε ημερήσια βάση, ένα ταξίδι προς και ένα ταξίδι από το ίδρυμα προς το σπίτι τους...

Στη συγκέντρωση μπροστά από το υπουργείο έγιναν γνωστά κάποια από τα αναρίθμητα προβλήματα των ανθρώπων του "χώρου". Συνάδελφος από τη Βόρεια Ελλάδα μου μίλαγε για το δράμα αρκετών παιδιών ΑμΕΑ που έμειναν στα αζήτητα, έπειτα από αυτοκινητικά ατυχήματα με θύματα τους γονείς τους...

Το προσωπικό ενός καταξιωμένου ιδρύματος όπως η "Θεοτόκος" διαμαρτύρεται για την επί τρίμηνο "στάση πληρωμών" εις βάρος των εργαζομένων, ενώ το Εργαστήρι Ειδικής Αγωγής "Μαργαρίτα" κατήγγειλε, σε προκήρυξή του, την εξάμηνη στάση πληρωμών...

Τελευταίο και χαρακτηριστικότερο όλων: Σε επιστολή προς τον πρωθυπουργό της χώρας η Πανελλήνια Ομοσπονδία Σωματείων Γονέων και Κηδεμόνων Ατόμων με Αναπηρία (ΠΟΣΓΚΑΜΕΑ) αναφέρθηκε στα υπέρογκα κόστη που θα έχει η διοργάνωση των κοσμοπολίτικων Special Olympics από τη χώρα μας, με αποτέλεσμα την υποχρηματοδότηση πολλών ζωτικών τομέων της κοινωνικής πρόνοιας...».

Να υποθέσω ότι ο Λοβέρδος θα μαζέψει και θα πετάξει στον κάλαθο των αχρήστων τις εισηγήσεις των «βαμπίρ» του υπουργείου του; Όσο δύσκολα κι αν είναι τα πράγματα, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια δεν μετριέται από νούμερα και, κυρίως, δεν μπορεί να κρίνεται από «νούμερα». Ας τους μαζέψει λοιπόν όσο είναι καιρός. Και η κίνηση θα του αναγνωριστεί.

Μια βάσιμη ανησυχία
Στο ίδιο πλαίσιο σημειώνω μια, κατά την άποψή μου, βάσιμη ανησυχία, η οποία εκφράζεται όλο και περισσότερο από τους ανθρώπους οι οποίοι εργάζονται με ζήλο και διαρκείς καταθέσεις κόπου και ψυχής, ανεξάρτητα από τα επιμέρους πόστα, για να φέρνουν εις πέρας το πολύ δύσκολο έργο που επιτελεί καθημερινά η Ειδική Αγωγή.
Η περίπτωση του Σικιαρίδειου ιδρύματος, στο οποίο αναφέρθηκε πιο πάνω ο Γιάννης Σχίζας, φαίνεται πως δεν είναι η μόνη. Τον τελευταίο καιρό πληθαίνουν οι φήμες που θέλουν και τα ειδικά σχολεία να περνούν από την κλίνη του τροϊκανού Προκρούστη στο πλαίσιο των μαζικών περικοπών του υπουργείου Παιδείας αλλά και των συγχωνεύσεων και καταργήσεων σχολείων.
Αν είναι ήδη ένα σοβαρό ζήτημα ο υπερπληθυσμός των «κανονικών» σχολικών τάξεων, θα μπορούσε κάποιος να φανταστεί τι θα σήμαινε το αγελαίο στοίβαγμα παιδιών με αναπηρίες στο πλαίσιο της εξοικονόμησης ελάχιστων χρημάτων, εντελώς ασήμαντων για τις μαύρες τρύπες μιας οικονομικής πολιτικής ούτως ή άλλως αποτυχημένης και αδιέξοδης. Ή τι θα σήμαινε η επιδείνωση των συνθηκών μετακίνησης αυτών των παιδιών, των οποίων τις δυσκολίες λίγοι μπορούν να ζήσουν από κοντά και να τις καταλάβουν.
Η Διαμαντοπούλου, πριν ακόμη γίνει υπουργός Παιδείας, είχε κατ’ επανάληψη δείξει έμπρακτο ενδιαφέρον για τον χώρο της Ειδικής εκπαίδευσης και συχνά επισκεπτόταν ειδικά σχολεία. Ας ελπίσουμε ότι εκείνη η παλιά ευαισθησία δεν ξέφτισε μαζί με τη χώρα, την οικονομία της και την πληγωμένη αξιοπρέπειά της.
Άλλωστε οφείλουμε, αντί άλλου επιλόγου, μια υπενθύμιση στους «κοινωνικούς» υπουργούς. Τη Δευτέρα 11 του μηνός διαβάζουμε στο ΑΠΕ την εξής είδηση:

«Οι πολιτικές λιτότητας που εφαρμόζονται στις χώρες που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα της υπερχρέωσης, εκτός του ότι επιδεινώνουν τις συνθήκες διαβίωσης των πολιτών, εγκυμονούν και κινδύνους τόσο για τη διατήρηση αυτής καθ' εαυτής της δημοκρατίας όσο και για τη διασφάλιση της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα παραπάνω σημειώνει, με σημερινό της Ψήφισμα, η Ολομέλεια της Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Ο εισηγητής της σχετικής έκθεσης που εγκρίθηκε από την Ολομέλεια, Ολλανδός Χριστιανοδημοκράτης Πιέτερ Όμτζιγκτ, τόνισε ότι, εξαιτίας αυτών των πολιτικών λιτότητας και περικοπών, μπορεί να επιδεινωθούν ακόμη περισσότερο οι συνθήκες διαβίωσης των πολιτών στην Ευρώπη που, όπως τόνισε, έχουν ήδη τιμωρηθεί αρκετά από τις συνέπειες της οικονομικής κρίσης.

Με το ψήφισμά της η Συνέλευση του ΣτΕ καλεί τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, να χαράξουν τις στοιχειώδεις στρατηγικές για την κατ' αρχήν σταθεροποίηση και στη συνέχεια τη μείωση του δημόσιου χρέους των χωρών τους, με παράλληλη διασφάλιση του βιοτικού επιπέδου και των κοινωνικοοικονομικών δικαιωμάτων των πολιτών. Εάν το ζητούμενο είναι μία ισχυρή δημοκρατία, υποστηρίζεται στο Ψήφισμα, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα πρέπει να εξασφαλίσουν πλήρη διαφάνεια στα δημόσια οικονομικά».

Χρειάζεται να πούμε κάτι περισσότερο;