«Μολών λαβέ, Ιµπραήµ µακαρονά...»

 

Ενα µεγάλο µέρος µαθητών δεν γνωρίζει τι ακριβώς γιορτάζουµε αύριο

ΤΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ ΚΑΤΣΙΚΑ

Την τελευταία δεκαετία η ιστορική παιδεία της νέας γενιάς βρίσκεται στο «στόχαστρο» της δηµοσιότητας µε διάφορες αφορµές. Αλλοτε εξαιτίας της τεράστιας αποτυχίας στις Πανελλαδικές Εξετάσεις όπου στην Ιστορία βαθµολογείται κάτω από τη βάση από το 50% έως και το 70% των µαθητών. Αλλοτε εξαιτίας των... µαργαριταριών που αλιεύονται κάθε χρόνο από τα γραπτά των µαθητών, προς τέρψιν του κοινού.
Στο πλαίσιοέρευνας πουέγινε από το Τµήµα Iστορίας του Iονίου Πανεπιστηµίου (Kωνσταντίνος Aγγελάκος - Eλένη Σάρρου), µεγάλο τµήµα των µαθητών δεν ήταν σε θέση να διηγηθεί το «τι», το «πώς» και το «γιατί» ενός από τους σταθµούς της νεοελληνικής Ιστορίας.

Στις απαντήσεις τους ξεπρόβαλε πραγµατική «σαλάτα»... που αναδεικνύει την απουσία της Ιστορίας από το ελληνικό σχολείο. ∆ύο στους δέκα µαθητές δεν απάντησαν καθόλου σε ερώτηση που τους ζητούσε να γράψουν τα όπλα που οι ίδιοι πιθανολογούσαν ότι χρησιµοποιήθηκαν στην Επανάσταση του ‘21, στον Πελοποννησιακό Πόλεµο, στους Περσικούς Πολέµους, στις Σταυροφορίες και στον A’ Παγκόσµιο Πόλεµο. Βρέθηκαν ξιφολόγχες, µολότοφ και πυρηνικές βόµβες στον A’ Παγκόσµιο, χαντζάρια και τουφέκια στα χέρια των Aθηναίων και των Σπαρτιατών κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεµο, τουφέκια στους Περσικούς Πολέµους και οι Σταυροφόροι χρησιµοποιούσαν τη σάρισα...

Σε άλλη έρευνα σε µαθητές Γυµνασίων (Ηµερησίων και Εσπερινών) και Επαγγελµατικών Σχολών (ΕΠΑΣ) µεγάλο µέρος των ερωτηθέντων δεν γνώριζε τι ακριβώς γιορτάζουµε την 25η Μαρτίου, την 28η Οκτωβρίου και τη 17η Νοεµβρίου. Μάλιστα, ένα µέρος των µαθητών µπέρδευε τα γεγονότα των τριών επετείων, άλλοι θεωρώντας ότι την 25η Οκτωβρίου γιορτάζουµε τη νίκη των Ελλήνων απέναντι στους Γερµανούς και άλλοι ότι στο Πολυτεχνείο πολέµησαν οι Ελληνες µε τους Γερµανούς.

Oι σχολιαστές, κυρίως των ηλεκτρονικών MME, εκµεταλλεύονται τα «µαργαριτάρια» των µαθητών και βρίσκουν ευκαιρία να ξεσκονίσουν τα ρεφρέν τους για την «αµορφωσιά των σηµερινών µαθητών». Mαθηµένοι στην παραγωγή κοινοτοπιών, «πετροβολούν» το σχολείο κρύβοντας υποκριτικά την επίδραση των δικών τους «τηλεοπτικών σκουπιδιών».

Αλλά µήπως η εκπαίδευση των παιδιών µας είναι αθώα; Tα βιβλία και οι όροι διδασκαλίας της Ιστορίας φανερώνουν τον τρόπο µε τον οποίο αντιµετωπίζουν οι υπεύθυνοι την εκπαιδευτική διαδικασία, καθώς πριµοδοτούν µια επιδερµική συσσώρευση ενός όγκου ασύνδετων µεταξύ τους γνώσεων. Αλλά και στα νέα βιβλία Ιστορίας ∆ηµοτικού και Γυµνασίου υπάρχει πρόβληµα. Σκόρπιες πληροφορίες ατάκτως ερριµµένες προσφέρονται προς κατανάλωση, σωστός τσελεµεντές, όπου χάνεται η σχέση αιτίας και αποτελέσµατος καθώς και το νόηµα κάθε γνώσης. Πρόκειται για σπαράγµατα - θραύσµατα γεγονότων χωρίς συνέχεια. Ο ιστορικός χρόνος δεν υπάρχει, η συνολική αφήγηση σφαγιάζεται σε πληροφορίες, εικόνες, αριθµούς και πηγές. Πάνω απ’ όλα απουσιάζει η διήγηση. Μα αυτό ακριβώς είναι η Ιστορία: η διήγηση για τα πάθη των ανθρώπων, για τον µόχθο τους, για το κτίσιµο των κοινωνιών τους, για την πίστη που είχαν, τα λάθη που έκαναν, τις αντιστάσεις τους, το αίµα που έχυσαν για δίκαιους και άδικους λόγους. Μέσα από αυτά δηµιουργεί την έφεση για γνώση και κριτική διάθεση.

Ωστόσο, όπως επισηµαίνει η ιστορικός ∆ήµητρα Λαµπροπούλου, η σχέση που τα παιδιά διαµορφώνουν µε την Ιστορία εντάσσεται στην ευρύτερη στάση που η κοινωνία επιφυλάσσει στην ιστορική γνώση. Στο κλίµα της εποχής ευδοκιµεί η υποταγή σ’ ένα παρόν αυτονόητο και δεδοµένο, ενώ συγχρόνως εκχερσώνονται τα ερωτήµατα που µπορεί να υπονοµεύσουν αυτήν την εικόνα.

Στις απαντήσεις των µαθητών ξεπρόβαλε πραγµατική «σαλάτα» που αναδεικνύει την απουσία της Ιστορίας από το ελληνικό σχολείο