Ο Όλυμπος είναι το πρώτο βουνό στην Ελλάδα για το οποίο εφαρμόστηκε το 1938 ειδικό καθεστώς προστασίας με τη ανακήρυξή του σε ΕΘΝΙΚΟ ΔΡΥΜΟ (Β.Δ. 9-6-1938 ΦΕΚ 248Α/1938), ενώ το 1985 εγκρίθηκε ο Κανονισμός Λειτουργίας του Εθνικού Δρυμού (ΦΕΚ 467/25-7-1985 τ. Β').
Το 1981, με απόφαση του Διεθνούς Συμβουλίου του Προγράμματος για τον άνθρωπο και την Βιόσφαιρα, ο Ο.Η.Ε. αναγνωρίζει τον Εθνικό Δρυμό ως «Τμήμα του Διεθνούς δικτύου των αποθεμάτων της Βιόσφαιρας». Το δίκτυο αυτό των προστατευομένων δειγμάτων του Παγκόσμιου Οικοσυστήματος είναι αφιερωμένο στη διατήρηση της Φύσης και την Επιστημονική έρευνα στην υπηρεσία του Ανθρώπου.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο Εθνικός Δρυμός ως προς τη Γεωμορφολογία του. Έχει πολλές κορυφές, μεγάλες ρεματιές και βαθιές χαράδρες, αμφιθεατρικές κοιλότητες, σπήλαια και βάραθρα, καθώς και πολλές πηγές, μικρές εποχικές λίμνες και χείμαρρους. Το κλίμα επηρεάζεται από τη γεωγραφική θέση, τον όγκο του βουνού, τα πετρώματα και τις πλαγιές του. Συχνό φαινόμενο είναι η αναστροφή των θερμοκρασιών και της υγρασίας, καθώς και η εμφάνιση πολλών μικροκλιμάτων.
Στον Εθνικό Δρυμό υπάρχουν συνολικά τέσσερις..