ΣΩΣΤΕ ΤΗΝ ΑΛΕΠΟΥ

Vulpes η επιστημονική ονομασία της, γνωστή ως fox(από την αγγλική γλώσσα) διεθνώς, για, εμάς, στην Ελλάδα, είναι η αλεπού μας, γνωστή από τους «Μύθους του Αισώπου», ως τις μέρες μας, μέσα από τα παραμύθια και τις λαϊκές παροιμίες.

Η αλεπού ανήκει στην οικογένεια Κυνίδες(Κυνοειδή/Canidae), κι εμφανίστηκε στη Γη πριν από 400.000 χρόνια.


Περιγραφή της Κόκκινης Αλεπούς

Το πιο γνωστό είδος της(όλα τα είδη των αλεπούδων, εξωτερικά μοιάζουν λίγο με τον σκύλο, αλλά η ουρά της είναι πολύ πιο φουντωτή και το τρίχωμά της πιο πυκνό, ενώ και το ρύγχος της πιο μακρόστενο) είναι η Κόκκινη Αλεπού,
της οποίας το τρίχωμα είναι κοκκινωπό, με μαυριδερά το πίσω μέρος των αυτιών της και το μπροστινό μέρος των ποδιών της, ενώ το άκρο της ουράς της είναι πάντα λευκό και φουντωτό. Το βάρος της κυμαίνεται μεταξύ 2 και 12 κιλών, και το μήκος του σώματός της (εκτός της ουράς) κυμαίνεται ανάμεσα στα 49 και τα 90 εκατοστά.

Η διατροφή της

Είναι παμφάγο ζώο και τρέφεται με πολλά είδη τροφής, εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους.
Μερικές φορές μπορεί να θεαθεί και την ημέρα, ακόμα και σε κέντρα χωριών ή κωμοπόλεων, αλλά κυκλοφορεί περισσότερο την νύχτα για να βρει την τροφή της. Σκάβει λαγούμια ή χρησιμοποιεί άλλων ζώων και έχει την χαρακτηριστική συνήθεια να θάβει υπολείμματα τροφής όταν έχει περίσσευμα, για να τα φάει αργότερα.
Είναι παμφάγο ζώο και τρέφεται με πολλά είδη τροφής, εντελώς διαφορετικά μεταξύ τους. Κυρίως προτιμά καρπούς ή άλλες φυτικές τροφές, ενώ τρέφεται και με ποντίκια και γενικώς τρωκτικά που μοιάζουν με ποντίκια και γι' αυτό θεωρείται ευεργετική σε περιοχές με αρουραίους. Επίσης, είναι και πολύτιμος σύμμαχος για τους καλλιεργητές, καθώς συμβάλλει στον περιορισμό των ζημιών από τα ποντίκια. Μάλιστα έχει υπολογιστεί ότι η κάθε κόκκινη αλεπού καταναλώνει κάθε χρόνο από 6.000 έως 10.000 αρουραίους, ποντίκια και τυφλοπόντικες.
Συχνά τρώει και κουνέλια, λαγούς και πτηνά, καθώς επίσης και ασπόνδυλα ζώα (έντομα κλπ.), ενώ πολλές φορές καταστρέφει τα κονικλοτροφεία (κουνελοτροφεία) και τα κοτέτσια των ανθρώπων, με αποτέλεσμα να αντιμετωπίζεται εχθρικά από τους κτηνοτρόφους και τους πτηνοτρόφους.
Ωστόσο, αυτή η λαϊκή εντύπωση είναι μάλλον υπερβολική, καθώς σύμφωνα με σχετικές μελέτες, η διατροφής της κόκκινης αλεπούς αποτελείται:

• Κατά 48,4% από φρούτα και καρπούς με κουκούτσια
• Κατά 27,2% από μικρά τρωκτικά
• Κατά 6,5% από λαγούς και κουνέλια
• Κατά 3,1% από μικρά πουλιά
• Κατά 3,1% από έντομα
• Κατά 11,7% από άλλα είδη (κυρίως σκουλήκια και ψάρια)



Η αναπαραγωγή της

Ο καιρός της αναπαραγωγής της αρχίζει τον Ιανουάριο με Φεβρουάριο, όπου μετά από 51 - 53 ημέρες, γεννιούνται 3 - 5 μικρά κουταβάκια.
Οι θηλυκές αλεπούδες έχουν μία φορά ανά έτος ορμονική περίοδο, διάρκειας μεταξύ 1 και 6 ημερών, ενώ η ωορρηξία είναι αυθόρμητη. Παρά το γεγονός ότι μία θηλυκή μπορεί να ζευγαρώσει με πολλά αρσενικά (που πολεμούν μεταξύ τους για να κατακτήσουν αυτό το δικαίωμα), τελικώς καταλήγει στη δημιουργία αναπαραγωγικής σχέσης με ένα μόνο.


Τα αρσενικά εφοδιάζουν με τρόφιμα τα θηλυκά μέχρι και λίγο μετά την γέννα και τελικώς αφήνουν μόνο του το θηλυκό με τα νεογέννητα μέσα σε ένα «μητρικό κρησφύγετο». Τα μικρά γεννιούνται τυφλά και ζυγίζουν το πολύ 150 γραμμάρια. Τα μάτια τους γίνονται πλέον ανοιχτά μετά από δύο εβδομάδες και τα μικρά δοκιμάζουν τα πρώτα αναγνωριστικά τους βήματα έξω από το κρησφύγετο. Η μητέρα τους τους φέρνει τροφή καθημερινά και κάθε φορά που γυρίζει στην φωλιά της ακολουθεί διαφορετικό δρόμο. Στην ηλικία των 2 μηνών βγαίνουν από την φωλιά και αρχίζουν να παίζουν με την μητέρα τους και μεταξύ τους. Στις δέκα εβδομάδες έχουν πλήρως απογαλακτιστεί. Σε ηλικία 6 - 12 μηνών, οι νέες αλεπούδες διασκορπίζονται και διεκδικούν τις δικές τους επικράτειες, αν και συνήθως δεν απομακρύνονται πολύ από την περιοχή οπού γεννήθηκαν. Η κόκκινη αλεπού φτάνει στη σεξουαλική ωριμότητα σε ηλικία δέκα μηνών.

Το προσδόκιμο της ζωής της

Η κόκκινη αλεπού μπορεί να ζήσει έως και 15 χρόνια σε «αιχμαλωσία». Αντίθετα, οι αλεπούδες στην άγρια φύση φτάνουν το μέγιστο τα 10 χρόνια, αλλά συνήθως ζουν πολύ σύντομη ζωή, κατά μέσο όρο 3 χρόνια, λόγω δυσμενών εξωτερικών παραγόντων(κυρίως το κυνήγι της).



Η σχέση της Κόκκινης Αλεπούς με τον άνθρωπο


Η κόκκινη αλεπού, κατά κανόνα, έχει μία ενστικτώδη δυσπιστία απέναντι στον άνθρωπο, που είναι εντονότερη σε όσες προέρχονται από την άγρια φύση, οι οποίες ενίοτε παρουσιάζουν και ενδείξεις φόβου, με αποτέλεσμα να μην θεωρούνται κατάλληλες για κατοικίδια. Ωστόσο, δεν παρουσιάζει εχθρική συμπεριφορά και είναι εξαιρετικά σπάνιο να συμβεί απρόκλητη επίθεση σε άνθρωπο. Απεναντίας, μπορεί να προσαρμοστεί επιτυχώς στην ανθρώπινη παρουσία και μερικές φορές να ευδοκιμήσει σε περιοχές με έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα, ορισμένες αλεπούδες έχουν εμφανιστεί ακόμα και στα προάστια πολλών μεγαλουπόλεων, σε πολλά κράτη.
Ακόμα πιο ήμερη συμπεριφορά παρουσιάζουν όσες κόκκινες αλεπούδες είναι υπό αιχμαλωσία από μικρή ηλικία ή έχουν γεννηθεί υπό το καθεστώς αυτό. Στην πράξη, τέτοιες αλεπούδες μπορούν να αποκτηθούν ως κατοικίδιες και υπάρχει σε αρκετές χώρες μία σχετική και διαρκώς αυξανόμενη απήχηση. Αν και εξακολουθούν να διατηρούν ορισμένα από τα άγρια ένστικτα του είδους, μπορούν να αναπτύξουν έντονους συναισθηματικούς δεσμούς με τον άνθρωπο, καθώς επίσης και με γάτες και τις περισσότερες ράτσες σκύλων.

Η αλεπού ήταν ο καλύτερος φίλος του προϊστορικού ανθρώπου


Οι ερευνητές του πανεπιστημίου του Κέμπριτζ, με επικεφαλής τη δρα Λίζα Μάχερ του Κέντρου Ανθρώπινων Εξελικτικών Μελετών Λέβερχαλμ, ανέλυσαν ευρήματα από ένα προϊστορικό χώρο ταφής στην βόρεια Ιορδανία, στην τοποθεσία Ουγιούν-αλ-Χαμάμ, όπου ανακαλύφθηκε μια αλεπού θαμμένη μαζί με έναν άνθρωπο. Η ανακάλυψη γίνεται για πρώτη φορά και η μελέτη δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό PLoS ONE, σύμφωνα με το BBC.
Ο τάφος έχει ηλικία περίπου 16.500 ετών, δηλαδή είναι κατά 4.000 παλαιότερος από την αρχαιότερη γνωστή κοινή ταφή ανθρώπου με σκύλο, η οποία ανακαλύφθηκε στο Ισραήλ και αφορούσε μια γυναίκα που θάφτηκε με το σκυλάκι της.
Το εύρημα παραπέμπει στην ύπαρξη ενός στενού συναισθηματικού δεσμού ανάμεσα στο ζώο και τον άνθρωπο, ενώ υποθέτουμε ότι ο τελευταίος θα είχε εξημερώσει την αλεπού, η οποία υποχρεώθηκε να συνοδεύσει τον κύριό της στον τάφο, όταν αυτός πέθανε. Πρόκειται για την πρώτη γνωστή ταφή του είδους της και πιθανώς δηλώνει ότι, πολύ πριν οι άνθρωποι αρχίσουν να κυνηγούν αλεπούδες με τη βοήθεια εξημερωμένων σκύλων, οι αλεπούδες είχαν μια θέση στο πλευρό των ανθρώπων.



Η αλεπού έχει το χρωμόσωμα της «ήμερης συμπεριφοράς»


Οι Ρώσοι γενετιστές εξήγησαν το μηχανισμό εξημέρωσης των ζώων. Ανακάλυψαν στην ασημένια αλεπού ότι ένα μέρος του χρωμοσώματος είναι υπεύθυνο για την «ήμερη συμπεριφορά». Το DNA αυτού του μέρους είναι ακριβώς το ίδιο με το χρωμόσωμα του σκύλου, το οποίο είχε κάποτε ορίσει την εξέλιξη από λύκους σε ζώα, εξημερωμένα από τον άνθρωπο.

Οι ζωολόγοι για μεγάλο χρονικό διάστημα δεν μπορούσαν να απαντήσουν στην ερώτηση γιατί κάποια ζώα εξημερώνονται και κάποια παραμένουν άγρια, παρ’ όλες τις προσπάθειες του ανθρώπου. Οι ειδικοί του Ινστιτούτου Κυτταρολογίας και Γενετικής του παραρτήματος της ΡΑΕ στη Σιβηρία έχουν βρει την απάντηση. Αποκρυπτογράφησαν το γονίδιο της εξημερωμένης ασημένιας αλεπούς και σημείωσαν τις αλληλουχίες του DNA, κοινές για τους σκύλους και τις αλεπούδες.




Εξημερωμένες αλεπούδες για κατοικίδια;


Ο Dmitri Belyaev(1917-1985) ήταν ένας Ρώσος επιστήμονας ο οποίος την δεκαετία του ’50 ανέλαβε στην τότε Σοβιετική Ένωση ένα αρκετά ενδιαφέρον project: να εξημερώσει την αλεπού. Συγκεκριμένα ασχολήθηκε με την εξημέρωση της ασημότριχης αλεπούς.
Η αλεπού (είδος Vulpes vulpes) είναι ένα ζώο που ανήκει στην ευρύτερη οικογένεια Canidae που συμπεριλαμβάνει τους λύκους και τους σκύλους. Παρ’ ολ’ αυτά οι αλεπούδες διαφέρουν αρκετά:  δεν γαβγίζουν ούτε “ουρλιάζουν”, αλλά έχουν εντελώς διαφορετικά καλέσματα — γενικά έχουν πολύ διαφορετική συμπεριφορά από αυτή των σκύλων και των λύκων. Επίσης ενδιαφέρον παρουσιάζει πως οι αλεπούδες έχουν πολύ έντονη μυρωδιά και αυτό λόγω αδένων που έχουν κοντά στον πρωκτό τους και παράγουν ουσίες χρήσιμες για την οριοθέτηση της περιοχής τους.

Ο Dmitri δεν πτοήθηκε από αυτές τις διαφορές και άρχισε να μαζεύει αλεπούδες και να τις διασταυρώνει μεταξύ τους. Τα κριτήρια που χρησιμοποίησε για να διαλέξει τις αλεπούδες που θα διασταυρώσει ήταν η φιλικότητα προς τον άνθρωπο και η απουσία φόβου προς αυτόν (μικρό “flight distance” δηλαδή).

Δεν άργησε ήδη από την δέκατη γενεά αλεπούδων να παρατηρεί κάτι πολύ παράξενο: οι αλεπούδες άρχισαν να παράγουν ήχους όμοιους με τα γαβγίσματα των σκύλων, έχασαν την έντονη τους μυρωδιά και παρουσίασαν ένα πλήθος συμπεριφορών όπως κούνημα ουράς και γλύψιμο του χεριού του αφεντικού τους, πράγμα που δεν το κάνουν οι άγριες. Επίσης άρχισαν να εμφανίζουν μορφολογικές διαφορές όπως διαφορετικό χρώμα τριχώματος από τις άγριες και πεσμένα αυτιά. Οι αλεπούδες του Dmitri σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό είχαν… “σκυλοποιηθεί”!

Σήμερα, οι αλεπούδες που κυκλοφορούν ως κατοικίδια έχουν τα χαρακτηριστικά που παρουσίασαν οι αλεπούδες του Dmitri. Αν και η συμπεριφορά τους είναι ξεχωριστή, πολλοί την περιγράφουν ως κοντινή σε αυτή του σκύλου. Έχουν την ίδια τάση για παιχνίδι, αξιοποιούν πάνω - κάτω τα ίδια σημάδια επικοινωνίας όπως κούνημα ουράς και κατέβασμα αυτιών για χάδι αν και περιγράφονται ως πιο “άγριες” και με μεγαλύτερη τάση για σημάδεμα του προσωπικού τους χώρου.

Ελληνική Κόκκινη Αλεπού : απειλούμενο είδος ή θηρεύσιμο είδος;


Η ελληνική αλεπού, που ανήκει σ’ αυτήν την κατηγορία της Κόκκινης Αλεπούς, στις μέρες μας θεωρείται απειλούμενο είδος της ελληνικής πανίδας.

Δυστυχώς, όμως, ενώ, δεν θεωρείται «βλαβερό είδος», έχει περάσει στα «θηρεύσιμα είδη»,  χωρίς περιορισμό ημερών κυνηγίου της και χωρίς περιορισμό αλεπούδων, ανά κυνηγό/έξοδο(Βλ. ρυθμίσεις θήρας του Ελληνικού Δασαρχείου για την κυνηγετική περίοδο 2014-2015).

Αυτό, από μόνο του, αποτελεί μια αντίφαση της ελληνικής νομοθεσίας… Επιτρέπει, δηλαδή, η ελληνική νομοθεσία, την εξολόθρευση ενός είδους της πανίδας της Ελλάδας, το οποίο θεωρείται απειλούμενο προς εξαφάνιση; Όταν μάλιστα, εκτός από την ελεύθερη ζωή του στη φύση, μπορεί να συνυπάρξει κι ως κατοικίδιο ζώο με τον άνθρωπο;


Η ομάδα διάσωσης της ελληνικής αλεπούς κι οι σκοποί της

Για το σκοπό αυτό έχουμε δημιουργήσει στο f/b την ομάδα μας για τη διάσωση της ελληνικής αλεπούς("ΣΩΣΤΕ ΤΗΝ ΑΛΕΠΟΥ - SAVE FOX IN GREECE"), όπου στόχος μας είναι η απαγόρευση του κυνηγιού της αλεπούς, δηλαδή η έξοδος της αλεπούς από τα "θηρεύσιμα" είδη, κι ένταξή της στην κατηγορία των κατοικίδιων ζώων, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες (ΗΠΑ, Ρωσία, Αγγλία, κλπ.).

Όσοι είστε συνειδητοί φιλόζωοι, και ευαισθητοποιημένοι στη διάσωση και διατήρηση της πανίδας της χώρας μας, πλαισιώστε την ομάδας μας για τη διάσωση της ελληνικής αλεπούς:
https://www.facebook.com/groups/720909091279194/
https://secure.avaaz.org/el/petition/ELLINIKO_KOINOVOYLIO_Exodos_tis_ellinikis_alepoys_apo_ta_thireysima_eidi_1/?aAreKbb

Πηγή
Τάσος Καραντής