Με αφορμή το ναζιστικό χαιρετισμό του ποδοσφαιριστή της ΑΕΚ Γ. Κατίδη: Τα “ΟΧΙ” του ποδοσφαίρου στην Κατοχή
Ο σπουδαίος ρόλος της Ε.Ε.Α.
Η επιβίωση! Αυτό είχε σημασία στα χρόνια της «φωτιάς».
Ο σπουδαίος ρόλος της Ε.Ε.Α.
Η επιβίωση! Αυτό είχε σημασία στα χρόνια της «φωτιάς».
Που καιρός για ποδόσφαιρο;
Η μόνη δίοδος για τους αθλητές άκουγε στο όνομα Ε.Ε.Α. σύμβολο οικονομικής, αλλά και ηθικής στήριξης για αυτούς. Η Ένωση Ελλήνων Αθλητών επανιδρύθηκε ουσιαστικά το 1942, έχοντας στην πρώτη γραμμή τους «στιβικούς». Γι’ αυτό τον λόγο έγινε αρχικά γνωστή με την επωνυμία «Στίβος», έχοντας πρωτοστάτη τον βαλκανιονίκη, Γρηγόρη Λαμπράκη και δίπλα του, τους Καραγιώργη, Μισαηλίδη, Θάνο και Φραγκούδη.
Οι άποροι, οι πονεμένοι, αλλά και οι φυματικοί που άφηναν την τελευταία τους πνοή στα γεμάτα αίμα κρεβάτια του «Σωτηρία», έβλεπαν ένα χέρι βοηθείας από την Ε.Ε.Α. Στο ξεκίνημά της περιοριζόταν στο Καλλιμάρμαρο, ώσπου ενισχύθηκε με ποδηλάτες, πυγμάχους, μπασκετικούς και παλεστές.
Απλώθηκε σε ολάκαιρο τον αθλητικό χώρο. Παρ’ όλα αυτά ο ρόλος της «φούντωσε» το δεύτερο μισό του 1942 όταν μπήκε και το... ποδόσφαιρο.
Η κόντρα της Ε.Ε.Α. με την Ε.Π.Ο.
Το 1943 η Ε.Ε.Α. δυναμώνεται, με τους αγώνες που πραγματοποιεί να γνωρίζουν την αποδοχή όλου του κόσμου. Νομοτελειακά η Ε.Π.Ο. έρχεται πλέον… δεύτερη, ενώ η μεγάλη κόντρα μεταξύ των δύο πλευρών αρχίζει όταν η Ε.Ε.Α. αναλαμβάνει τον Μάιο να διοργανώσει το Κατοχικό Πρωτάθλημα.
Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός και ΑΕΚ μπαίνουν στον θεσμό ενώ μαζί τους ακολουθούν Απόλλων, Αστέρας, Αθηναϊκός, Αρίωνας, Άμυνα Νίκαιας, Εθνικός, Παγκράτι, Θησέας και Προοδευτική. Οι φίλαθλοι γεμίζουν τα γήπεδα μέχρι που το πρωτάθλημα σταματάει τον Ιούλιο του ίδιου έτους.
Η διάσπαση δεν αργεί να έρθει. Ο Ολυμπιακός και η ΑΕΚ παραμένουν στην Ε.Ε.Α. ενώ ο Παναθηναϊκός πηγαίνει με την πλευρά της Ε.Π.Ο. Έτσι το Σεπτέμβριο οι 26 ομάδες της Ε.Ε.Α. κάνουν το δικό τους πρωτάθλημα σε Φάληρο, Φιλαδέλφεια, Νίκαια , Νέα Σμύρνη, Νέα Ιωνία και Καισαριανή.
Από την άλλη, γίνεται το «Πρωτάθλημα Παναθηναϊκού» με τους Φωστήρα, Γουδί, Αθηναϊκό, Ολυμπιακό Αθηνών, Άγιο Νικόλαο, Μικρασιατική, Ένωση Χαλανδρίου και Ολυμπιάδα να συμμετέχουν. Ωστόσο τα ονόματα δεν ήταν τόσο ελκυστικά, με αποτέλεσμα στις αρχές Δεκεμβρίου να έρθει σε συμφωνία το «τριφύλλι» με την Ε.Ε.Α.
Το Φεβρουάριο του 1944 ξεκινάει το Ενιαίο Πρωτάθλημα Κέντρου με τρεις ομίλους των 22 ομάδων. Δύο των επτά για την Αθήνα (ΑΕΚ, Ατρόμητος, Αθηναϊκός, Παγκράτι, Ολυμπιακός Αθηνών, Άτλας, Φωστήρας και Παναθηναϊκός, Πανιώνιος, Απόλλων, Αστέρας, Γουδί, Αρίωνας, Μικρασιατική) ένας των οκτώ για Πειραιά (Ολυμπιακός, Εθνικός, Προοδευτική, Ατρόμητος Π., Άμυνα Νίκαιας, Αργοναύτης, Θησέας).
Το πρώτο τουρνουά στην Καισαριανή
Λίγα μέτρα μακριά από τον «ματωμένο» τοίχο της Καισαριανής, έμελε να αναστηθεί και πάλι το ποδόσφαιρο. Να δείξει σημάδια ανάκαμψης. Το πρώτο οργανωμένο τουρνουά μέσα στην κατοχή, ήταν γεγονός με την συνδρομή της Ε.Ε.Α. που βρισκόταν στα «πάνω» της.
Το «Κύπελλο Δημάρχου Καισαριανής» θα άλλαζε για λίγο την ζοφερή πραγματικότητα, ενώ κάποιοι αθλητές θα… σώζονταν. Στην πρεμιέρα του τουρνουά στις 17 Ιανουαρίου του 1943, περίπου 10.000 κόσμος έδωσε το «παρών» στο γήπεδο για να παρακολουθήσει τον αγώνα ΑΕΚ-Παναθηναϊκός 2-2.
Η μικρή αυτή «διοργάνωση» ολοκληρώθηκε στις 21 Φεβρουαρίου. Από την Ε.Ε.Α., πάντως πραγματοποιήθηκαν επίσης φιλικά παιχνίδια, αγώνες μπάσκετ αλλά και ανώμαλου δρόμου. Επιπλέον, αναβίωσε το «Κύπελλο Πάσχα» στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Πρώτη κοινή διοργάνωση της Ε.Ε.Α. με την Ε.Π.Ο. είναι το Κύπελλο Χριστουγέννων το 1943.
«Αντίσταση» στο γήπεδο
Τον φθινόπωρο του 1942 ένας ποδοσφαιρικός αγώνας που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, έδωσε την «σπίθα» της αντίστασης απέναντι στους Γερμανούς. Η Ε.Ε.Α. κανονίζει στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας την αναμέτρηση της ΑΕΚ με τον Παναθηναϊκό, ενώ μια επιτροπή παικτών είχε το εξής αίτημα από τον Απόστολο Νικολαΐδη: διάθεση μέρους των εισπράξεων για τους φυματικούς του «Σωτηρία».
Περίπου 15.000 φίλαθλοι βρέθηκαν στο γήπεδο, ενώ αρκετοί ήταν έξω από αυτό. Όλα «χάλασαν» όταν ήρθε ο επιπλέον ορισμός ενός Αυστριακού κατοχικού αξιωματικού, ως διαιτητή της αναμέτρησης. Οι παίκτες των δύο ομάδων βγήκαν έξω, χαιρέτησαν τους φιλάθλους και ανέβηκαν στις εξέδρες για να εξηγήσουν στον κόσμο, πως δεν ήθελαν να αγωνιστούν, καθώς θα ήταν σαν να συμφωνούσαν με τον κατακτητή.
Ο λαός φάνηκε να καταλαβαίνει, ωστόσο κανείς δεν περίμενε τι θα επακολουθούσε. Οι οπαδοί μπήκαν στο γήπεδο, έσπασαν τα δοκάρια, κατέστρεψαν τις ξύλινες εξέδρες και τον αγωνιστικό χώρο. Οι βρισιές και τα συνθήματα πήγαν… σύννεφο. Στην συνέχεια έγινε αντιφασιστική διαδήλωση που έφτασε μέχρι την Ομόνοια και διαλύθηκε μόνο όταν έκαναν την εμφάνισή τους οι γερμανικές δυνάμεις.
Η… αδικημένη ΑΕΚ
Πριν πέσει το πρώτο βόλι, η ΑΕΚ ήταν η ομάδα που μεσουρανούσε εκείνη την περίοδο και κατ’ επέκταση αδικήθηκε περισσότερο έναντι των άλλων ομάδων, από τον πόλεμο. Η «Ένωση» ήταν σαφέστατα ανώτερη έχοντας κατακτήσει το νταμπλ το 1939 και το δεύτερο σερί πρωτάθλημα το 1940.
Αξίζει, μάλιστα να σημειωθεί πως στις 29 Σεπτεμβρίου του 40’ είχε επικρατήσει 7-3 του Ολυμπιακού σε φιλικό με τον Τζανετή να σημειώνει πέντε συνολικά γκολ. Η ομάδα των δέκα διεθνών του «Δικεφάλου» αποτελούνταν από παίκτες όπως οι Γάσπαρης, Χατζησταυρίδης, Τζανετής, Ρίμπας και Μαυρόπουλος. Παρ’ όλα αυτά, το εξαιρετικό επίπεδο των «κιτρινόμαυρων» εξηγούταν και από την «πτώση» που είχαν Ολυμπιακός και Παναθηναϊκός.
Το σύμφωνο Χάμιλτον και ο… ευνοημένος Ολυμπιακός
Τα φρικτά χρόνια της κατοχής έβαλαν (όπως ήταν λογικό) «stop» στις επίσημες διοργανώσεις, ενώ τα σωματεία ήταν υπό διάλυση. Οι ποδοσφαιριστές από την πλευρά τους προσπαθούσαν να βρουν τρόπο (έστω και μέσα στα προβλήματα τους) να κλωτσήσουν το τόπι.
Ήταν χαρά τους να τους εξασφαλίσει κάποιος το να αγωνιστούν.
Ορισμένοι από αυτούς μέσα στην αντάρα της εποχής βρέθηκαν σε άλλες ομάδες από αυτές που άνηκαν προπολεμικά. Το ερώτημα που γεννιόταν μετά τον πόλεμο, ήταν το που θα έπαιζαν αυτοί οι παίκτες; Το σύμφωνο Χάμιλτον, μιας οδού των Πατησίων όπου έγινε η συνάντηση, έδωσε τη λύση.
Αυτό έλεγε πως τα παλιά δελτία δεν ίσχυαν και οι αθλητές θα συνέχιζαν στους συλλόγους που ήταν στην κατοχή. Ευνοημένο ήταν το ΠΟΚ. Ο Ολυμπιακός θα λέγαμε πως ήταν αρκετά κερδισμένος.
Η σταδιακή αποχώρηση των μεγάλων παικτών της δεκαετίας του 30’ στον Ολυμπιακό, αλλά και η γήρανση ορισμένων από αυτών (Γραμματικόπουλος, Δεπούντης, Συμεωνίδης) έφεραν αγωνιστική παρακμή στους «ερυθρόλευκους» πριν έρθει ο πόλεμος.
Τα πράγματα, άλλαξαν με την απελευθέρωση, καθώς η ομάδα του Πειραιά πρόσθεσε στο ρόστερ της, το «θεριό» από την Προοδευτική, Ανδρέα Μουράτη, τον Χατζησταυρίδη (ΑΕΚ) τους Χέλμη, Μινάρδο (Εθνικό) και τον Αποστολόπουλο (Νίκαια).
«Η φωνή του Παναθηναϊκού»
Ο Αντώνης Βρεττός στην πορεία της κατοχής ανέλαβε την διεύθυνση της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Σε ένα από τα πιο ιστορικά γήπεδα της χώρας μας, ο Βρεττός θα εγκαθιστούσε ραδιόφωνο όπου ακούγονταν τα νέα του BBC. Την επόμενη μέρα ο ίδιος κυκλοφορούσε τις πραγματικές ειδήσεις για την έκβαση του πολέμου σε ένα δελτίο που είχε τίτλο «Η φωνή του Παναθηναϊκού».
Στις 8 Οκτωβρίου του 1944, λίγες ημέρες πριν την ελευθερία ύψωσε την ελληνική σημαία και έγραψε στους τοίχους της Λεωφόρου με κιμωλία: «Την προσεχή Κυριακή, μέγας ποδοσφαιρικός αγών Παναθηναϊκού-Αγγλικής Αεροπορίας. Ζήτω η Ελευθερία»! Στην συνέχεια έσπευσε να ενημερώσει τον τότε δήμαρχο Αθηναίων, Γεωργαντά: «Λαμβάνω την τιμή να σας γνωστοποιήσω ότι υπό την ιδιότητά μου ως διευθυντού του Γυμναστηρίου του Παναθηναϊκού Α.Ο. ύψωσα εν αυτώ σήμερον 8 Οκτωβρίου και ώραν 7ην π.μ. την Ελληνικήν Σημαίαν».
Η απίστευτη ιστορία του Ιβάνωφ, του Ηρακλή
Το όνομα του έγινε τρόμος των Γερμανών. Οι σπάνιες ικανότητες του στο σαμποτάζ και τον ανορθόδοξο πόλεμο, ανάγκασαν τους Ναζί να τον επικηρύξουν για πολλά λεφτά, καθώς οι «ζημιές» που τους έκανε ήταν ανεπανόρθωτες. Ο λόγος για τον Γεώργιο Σαΐνοβιτς Ιβάνωφ, ο οποίος στα εφηβικά του χρόνια είχε γραφτεί στον Ηρακλή Θεσσαλονίκης.
Ξεκίνησε με επιτυχία στην ποδοσφαιρική ομάδα του σωματείου, ωστόσο στην συνέχεια τον κέρδισε η κολύμβηση. Παράλληλα αγωνιζόταν και στην ομάδα υδατοσφαίρισης του Ηρακλή. Σε όλα με μεγάλη επιτυχία. Βρέθηκε στην συμπρωτεύουσα, όταν η Πολωνίδα μητέρα του μετά τον θάνατο του Ρώσου πατέρα του παντρεύτηκε τον Έλληνα Γιάννη Λαμπριανίδη. Ο Ιβάνωφ προσπάθησε να ενταχθεί στις γραμμές του εξόριστου πολωνικού στρατού, όταν η πατρίδα του «έπεσε» στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Ωστόσο, δεν τα κατάφερε, αφού κατέρρευσε τις επόμενες ημέρες.
Έφυγε για την Μέση Ανατολή και εντάχθηκε στην Πολωνική ταξιαρχία «Καρπάθια», μετά την κατάληψη της χώρας μας. Σε συνεργασία με τις Αγγλικές μυστικές υπηρεσίες τελειοποιήθηκε στο σαμποτάζ και ήρθε στην Αθήνα στις 13 Οκτωβρίου 1941 με το βρετανικό υποβρύχιο «Thunderbolt». Το κωδικό του όνομα, «Μπόλμπυ».
Στις 18 Δεκεμβρίου μετά από προδοσία συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς, όμως θα καταφέρει να αποδράσει με ένα ευφυέστατο τρόπο. Παριστάνοντας τον τρελό οδηγήθηκε στο «Αιγινήτειο» για παρακολούθηση. Εκεί με την βοήθεια του ιδρυτή του Παναθηναϊκού, Γιώργου Καλαφάτη, αλλά και του Δημήτρη Γιαννάτου, του τμήματος μπάσκετ του «τριφυλλιού», φυγαδεύτηκε.
Οι Γερμανοί τον επικήρυξαν με 500.000 δρχ. Μόνη βοήθεια του Ιβάνωφ ήταν οι μικρές αντιστασιακές οργανώσεις που τον έκρυβαν. Το 1942 τα πρώτα Γερμανικά υποβρύχια έφτασαν στην Σαλαμίνα και ο Ιβάνωφ έβαλε σκοπό να σαμποτάρει το U-133. Με το συγκεκριμένο οι κατακτητές είχαν βυθίσει βρετανικό αντιτορπιλικό και το χρησιμοποιούσαν για την εκπαίδευση των Ιταλών ναυτικών. Επιπλέον ήταν το μεγαλύτερο.
Στις 14 Μαρτίου 1942 κολύμπησε νύχτα από την ακτή του Πειραιά στον ναύσταθμο της Σαλαμίνας, αφού εφοδιάσθηκε με έναν εκρηκτικό ωρολογιακό μηχανισμό, τον οποίο έδεσε γύρω από την μέση του. Ο Ιβάνωφ έβαλε στα ύφαλα του υποβρυχίου την «βόμβα», και το U-133 ανατινάχθηκε μετά από περίπου δύο ώρες. Βυθίστηκε αύτανδρο με τα 45 μέλη του πληρώματος του.
Το ίδιο… κόλπο έκανε και στο ισπανικό ατμόπλοιο «Άγιος Ισίδωρος» που χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί ως κάλυψη για λαθρεμπόριο. Το
1943 μπήκε μεταμφιεσμένος σε Γερμανό στρατιώτη στο αεροδρόμιο του Ελληνικού. Εκεί κατέστρεψε με εκρηκτικά μεγάλο αριθμό Γερμανικών αεροπλάνων, ενώ στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας διέλυσε 87 αεροσκάφοι.
Η προδοσία του Παντελή Λαμπρινόπουλου, ο οποίος εισέπραξε 2.000.000 δρχ. θα στείλει τον Γέρζυ Ιβάνοφ στα χέρια του κατακτητή. Μαζί του και πολλοί στενοί του συνεργάτες, όπως οι Δημήτρης Γιαννάτος, Κώστας Γιαννάτος, Βασίλης Μαλιόπουλος και ο Μιχάλης Παπάζογλου, ο οποίος ήταν εμπνευστής του εμβλήματος του Παναθηναϊκού (τριφύλλι) αλλά και παίκτης και παράγοντας του συλλόγου.
Η δίκη «παρωδία» που ακολούθησε έστειλε τους κατηγορούμενους στο εκτελεστικό απόσπασμα. Ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός επισκέφθηκε τον Ιβάνωφ λίγο πριν την εκτέλεση του. Οι δεκαεπτά καταδικασθέντες οδηγήθηκαν στην Καισαριανή και ενώ τους μετέφεραν πεζούς, ο Ιβάνωφ προσπάθησε να αποδράσει.
Οι Γερανοί τον πυροβόλησαν και τον τραυμάτισαν στον ώμο. Μισοπεθαμένος στήθηκε στον «ματωμένο» τοίχο και με όσο κουράγιο του είχε απομείνει βροντοφώναξε: «Ζήτω η Πολωνία, ζήτω η Ελλάδα».
Η Πολωνία έχει ανακηρύξει τον Ιβάνωφ εθνικό ήρωα, ενώ έχουν στηθεί ανδριάντες και έχει δοθεί τιμητικά το όνομα του σε δρόμους και πλατείες. Στην Ελλάδα έχει στηθεί ανδριάντας του Ιβάνωφ στη Θεσσαλονίκη στην οδό Λαγκαδά, υπάρχει οδός με το όνομα του, ενώ από το 1953 και κάθε χρόνο διοργανώνονται κολυμβητικοί αγώνες στην πόλη με την ονομασία «Ιβανώφεια». Ο Ηρακλής έχει δώσει προς τιμήν του το όνομά του στο κλειστό του γυμναστήριο, γνωστό ως «Ιβανώφειο».
Όταν το ποδόσφαιρο… δάκρυσε
Το ποδόσφαιρο «θρήνησε» και αυτό τους δικούς του ανθρώπους. Ο φόρος αίματος δεν εξαίρεσε τον «βασιλιά των σπορ» στην χώρα μας και σπουδαία ονόματα της εποχής, έχασαν την ζωή τους κάνοντας το χρέος τους στην πατρίδα μας.
Μίμης Πιερράκος (18 Νοεμβρίου 1940 ετών 31)
Ομάδες: (Ένωση Αμπελοκήπων, Παναθηναϊκός)
Θέση: αριστερός επιθετικός
Από τους πιο γνωστούς που πέθαναν στον πόλεμο, ήταν ο Δημήτρης Πιερράκος. Ο αριστερός επιθετικός του Παναθηναϊκού, στις 18 Νοεμβρίου του 1940 σκοτώθηκε από θραύσμα οβίδας στο χωριό Διποταμιά, όπου βρισκόταν η μονάδα του. Κάποια στιγμή άρχισε ένα Ιταλικό πυροβολικό τις βολές και ενώ όλοι έτρεξαν να κρυφτούν, εκείνος συνέχισε να γράφει γράμμα στον αδελφό του. Το μοιραίο ήταν αναπόφευκτο.
Το πρωί, μάλιστα της ίδιας ημέρας έπιασε αιχμάλωτο ένα Ιταλό αεροπόρο που είχε πέσει με το αλεξίπτωτό του. Όπως ήταν φυσικό πήρε τα σχετικά συγχαρητήρια από τους ανωτέρους του. Ο «Μπρακ», όπως ήταν το παρατσούκλι του θα μπορούσε να μην είχε πάει καν στον πόλεμο.
Στο στρατολογικό γραφείο του είπαν ότι είχε την δυνατότητα να μείνει στα μετόπισθεν επειδή ήταν περασμένης κλάσης, γνωστός και είχε μέσον τον αδερφό του. Παρ’ όλα αυτά εκείνος δεν το συζήτησε και πήγε κανονικά στο μέτωπο ως ασυρματιστής. Ο Πιερράκος ήταν παλικάρι, έπαιρνε τον ασύρματο στη πλάτη και προχωρούσε όπως όλος ο στρατός. Αλλά ήταν και μαχητής της ζωής, καθώς βίωσε δύο τραγωδίες.
Ο αδελφός του Τάκης, ο οποίος ήταν αεροπόρος, πέθανε δοκιμάζοντας ένα αεροπλάνο «Brege 14». Τα πηδάλιά του δεν λειτούργησαν. Από το μαράζι και τον αβάσταχτο πόνο, «έφυγε» κι ο πατέρας του Πιερράκου. Πλέον, η μάνα του έπρεπε να προσέχει αυτόν και τα αδέρφια του, Στέφανο (πήγε κι αυτός στην αεροπορία) Γιάννη και Μαρία. Ο Μίμης είχε γεννηθεί στο Γύθειο, το 1909 αλλά από μικρός ήρθε με την οικογένειά του το 1912 στην Αθήνα για να ζήσει.
Τα πρώτα του ποδοσφαιρικά… βήματα τα έκανε στην Ένωση Αμπελοκήπων, όπου τον εντόπισαν άνθρωποι του Παναθηναϊκού το 1926. Η καθιέρωση στους «πράσινους» ήρθε δύο χρόνια αργότερα, όταν ο Μιχάλης Παπαδόπουλος ολοκλήρωσε τη δική του καριέρα. Στην Εθνική έπαιξε 4 φορές (1931-33) και σημείωσε ένα γκολ στη Λεωφόρο κόντρα στη Γιουγκοσλαβία, ενώ με το «τριφύλλι» κέρδισε το μοναδικό προπολεμικό πρωτάθλημα του συλλόγου το 1930 με την παρέα του Άγγελου Μεσσάρη.
Όταν ο Μίμης Πιερράκος πέθανε ο αδελφός του κράτησε μυστικό τον θάνατό του από την μάνα τους, λέγοντας πως απλά είναι αγνοούμενος. Το γράμμα που την ενημέρωσε για το θάνατο του Μίμη το κράτησε αυτός.
Διαβάστε το τελευταίο ματωμένο γράμμα του Μίμη Πιερράκου:
18-11-1940
Αγαπητέ μου αδελφέ Στέφανε,
Σας έστειλα πέντε γράμματα. Δόξα τω Θεώ είμαι καλά.
Στο προηγούμενο γράμμα μου σας έστειλα τη σύστασίς μου, η οποία σήμερα άλλαξε, μην ανησυχείτε όμως διότι και με την παληά θα το λάβω.
Τώρα η σύστασίς μου είναι: Σ’ Σύνταγμα Βαρέως Πυροβολικού , 2α Μοίρα διοικήσεως Τ.Τ 212
Μη ξεχάσεις Στέφανε να μου στείλεις ένα πουλόβερ, μερικά ξυραφάκια, τσιγάρα και λίγο χαρτζιλίκι για κανένα καφεδάκι όταν μπαίνουμε σε κανένα χωριό και για κονιάκ.
Σήμερα, όπως και κάθε μέρα μας επισκέφθηκαν εχθρικά αεροπλάνα . Έγινε αερομαχία. Τους ρίξαμε τρία. Το ένα από αντιαεροπορικό πυροβολικό.
Από το ένα αεροπλάνο γλύτωσαν τρεις με αλεξίπτωτο. Τον έναν εξ αυτών τον έπιασα εγώ. Είχε πέσει 5 χιλιόμετρα μακρυά μας. Αν έβλεπε το τρέξιμό μου ο Σίμισεκ σίγουρα θα με έβαζε στην εθνική για τα 5.000μ.
Τον έφερα στο Διοικητή. Επήρα το αλεξίπτωτο το οποίο είχε σχισθή από ένα δένδρο και το μοιράσαμε στους άνδρες για μαντηλάκια. Έχω φυλάξει για τη Μαρία. Έπειτα από τα σχετικά συγχαρητήρια κάθησα να σας γράψω με ένα φόβο μήπως αυτά που γράφω δεν εγκριθούν και δεν λάβετε το γράμμα μου, γι’ αυτό περιορίζομαι και δεν σας γράφω νέα του Μετώπου παρά μόνο πως πάμε Υπερ-Υπέροχα.
Αν δεν είχα έλλειψι νέων σας θα νόμιζα πως βρίσκομαι σε εξοχή. Αυτό όμως με κάνει να ανησυχώ και να περιμένω με αγωνία γράμμα σας που να μου λες πως η Μαμά, η Μαρία κι ο Γιάννης είναι τελείως καλά,
Φίλησέ μου τη Μαμά και τη Μαρία, πολλές φορές καθώς και τον Γιάννη, κι εγώ φιλώ εσένα, αδελφές μου Στέφανε.
ΜΙΜΗΣ
Μαμακούλα μου γειά σου. Είμαι πολύ – πολύ καλά, να είσαι ήσυχη, πες το και της Μαρίας και δέξου ακόμα ένα φιλί.
ΜΙΜΗΣ
Μαρία μου σε φιλώ και σε παρακαλώ να είσθε τελείως ήσυχοι. Γράψε στη Νίκη, αν σου είνε εύκολο, όχι όμως καλλιγραφικά.
ΜΙΜΗΣ
Το γράμμα που δεν διάβασε ποτέ η μάνα του Πιερράκου:
Σ’ ΣΥΝΤΑΓΜΑ
Β΄ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΥ
Αρ.Πρωτ. 858
Προς Κυρίαν Πιερράκου
Αθήνα
Κυρία,
Το Σύνταγμα με μεγάλην θλίψην λαμβάνει την τιμήν να σας αναγγείλει ότι ο προσφιλής υιός σας δεν ζη πλέον.
Φονικόν βλήμα ανάνδρου εχθρού απεστέρησε την οικογένειάν του, το Σύνταγμα, την Πατρίδα, προσφιλούς και πολυτίμου τέκνου.
Εις τα ψυχάς όλων ημών μένει αλησμόνητον το αγέρωχον παράστημα, η μεγαλειώδης ψυχραιμία και ο τίμιος ηρωϊσμός του εκλιπόντος υιού σας.
Ήρωες, ωσάν τον Μίμη Πιερράκον δεν αποθνήσκουν, αλλά ζουν εις τα καρδίας όλων των Ελλήνων και ως λαμπρός φάρος καταυγάζουν την οδόν της Δόξης και της Νίκης της μεγάλης μας Πατρίδος.
Ο Πανάγαθος Θεός ας απαλύνη την καρδίαν δεινώς τρωθείσης μητρός, αδελφών και συγγενών και ας ελαφρύνει την γην ήτις τον εδέχθη εις μνήνην αιωνίαν.
Εν ΤΤ 212 τη 16η Δεκεμβρίου 1940
Ο Διοικητής του Συντάγματος
Σπύρος Κοντούλης (Ιούνιος 1944, ετών 29)
Ομάδες: (Άμυνα Νίκαιας, ΑΕΚ)
Θέση: (Χαφ)
Ήταν μια νύχτα του Απρίλη του 1944, όταν ο Σπύρος Κοντούλης συνελήφθη από τους Ναζί στο Πεδίο του Άρεως και μεταφέρθηκε στο
στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Ο σέντερ χαφ της ΑΕΚ, αλλά και της Άμυνας Νίκαιας είχε μόλις βγει από ένα κρησφύγετο από τα Πατήσια για να δει την μάνα του, την οποία πρόλαβε να αγκαλιάσει πριν τον πιάσουν οι Γερμανοί.
Ο Κοντούλης συνάντησε τον αδελφό του Βασίλη (ο οποίος εκτελέστηκε) και τον συμπαίκτη του στην ΑΕΚ Κώστα Χριστοδούλου. Ο τελευταίος δέχτηκε απίστευτα βασανιστήρια πριν τον αφήσουν ελεύθερο.
Αντίθετα, ο Κοντούλης αποφασίστηκε να εκτελεστεί στα μέσα Ιουνίου και οδηγήθηκε με ένα καμιόνι στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Στο δρόμο και πιο συγκεκριμένα στο Μετς πήδηξε έξω από το αυτοκίνητο τρέχοντας. Οι αδίστακτοι κατακτητές δεν έδειξαν κανένα έλεος, καθώς με το “στάγερ” «γάζωσαν» το κορμί του.
Ο Κοντούλης πήρε με την ΑΕΚ 2 πρωταθλήματα (1939, 1940), 1 κύπελλο-νταμπλ (1939) και 1 πρωτάθλημα Αθηνών (1940). Αγωνίστηκε συνολικά σε 83 επίσημους αγώνες σημειώνοντας 1 γκολ. Με την Εθνική είχε 3 συμμετοχές. Ο παίκτης, ο οποίος γεννήθηκε στην Κοκκινιά το 1915 πήρε μετεγγραφή στην ΑΕΚ το 1935 από την Άμυνα Νίκαιας.
Νίκος Σωτηριάδης (28 Ιανουαρίου 1941, ετών 32)
Ομάδες: (Λευκός Αστήρ, ΠΑΟΚ)
Θέση: (Τερματοφύλακας)
«Θεριό» ανήμερο στο γήπεδο, ατρόμητος στην μάχη. Αυτός ήταν ο Νίκος Σωτηριάδης, ο οποίος ήταν από τους τερματοφύλακες που δεν υπολόγιζε απολύτως τίποτα στους χωμάτινους αγωνιστικούς χώρους. Ο γκολκίπερ του ΠΑΟΚ και νωρίτερα του Λευκού Αστήρ δεν φοβόταν με τον κίνδυνο να τραυματιστεί σοβαρά. «Ηρωικός» στις εξόδους του αλλά και στις επεμβάσεις του.
Το ίδιο ήταν όμως και στον πόλεμο. Δεν γνώριζε τον τρόμο. Ο Σωτηριάδης ήταν, μάλιστα λοχίας. Το κακό, ωστόσο έρχεται και για τους πιο δυνατούς. Ήταν 28 Ιανουαρίου στο ύψωμα του Τσέροβας, όταν είδε ένα συμπολεμιστή του να πέφτει αιμόφυρτος.
Βγήκε από το προκάλυμμά του και πήγε να τον βοηθήσει. Μια ριπή ιταλικού πολυβόλου τον βρίσκει στο στήθος. Είκοσι δύο ημέρες πριν είχε δώσει το τελευταίο γράμμα στην μάνα του, την αδελφή του και την αρραβωνιαστικιά του, Μάρω Οικονόμου.
Ο Σωτηριάδης άρχισε την ποδοσφαιρική του καριέρα στην ανεξάρτητη ομάδα «Λευκός Αστήρ» και το 1932 πήγε στον ΠΑΟΚ. Κάτω από τα δοκάρια του «Δικέφαλου του Βορρά» ήταν ένας εξαιρετικός τερματοφύλακας. Ο Χαλκιάς. Ο Σωτηριάδης έπρεπε να κάνει υπομονή. Το «αστέρι» του θα… λάμψει σε ένα αγώνα κόντρα στον Ηρακλή στις 19 Φεβρουαρίου 1933. Ο ΠΑΟΚ επικρατεί 4-1 και ο ίδιος πραγματοποιεί εκπληκτική εμφάνιση.
Στην Εθνική ομάδα έπαιξε μία φορά για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1938 κόντρα Παλαιστίνη, που αποτελούνταν από Ισραηλινούς ποδοσφαιριστές. Στο 15ο λεπτό ο ομοσπονδιακός τεχνικός Κώστας Νεγρεπόντης τον πέρασε στη θέση του Σπύρου Σκλαβούνου του Παναθηναϊκού ο οποίος είχε τραυματιστεί. Η Ελλάδα νίκησε και πέρασε στον επόμενο γύρο όπου αποκλείστηκε από την Ουγγαρία με 11-1.
Ο Σωτηριάδης γεννήθηκε στα Μουδανιά της Προύσας το 1908 και με τη Μικρασιατική Καταστροφή βρέθηκε στην Θεσσαλονίκη για να ξεκινήσει με την οικογένεια του μια νέα ζωή. Στον ελληνοϊταλικό πόλεμο σκοτώθηκε και ο μπακ του ΠΑΟΚ Γιώργος Βατίκης. Οι συνθήκες του θανάτου του δεν έγιναν γνωστές.
Δημήτρης Αϊντούκοβιτς (27 χρονών 1944)
Ομάδα: Εθνικός
Θέση: αριστερός οπισθοφύλακας
Τα απομεινάρια του πολέμου θα έκοβαν το νήμα της ζωής του Δημήτρη Αϊντούκοβιτς. Ο βασικός αριστερός οπισθοφύλακας του Εθνικού από το 1935 σκοτώθηκε 10 ημέρες μετά την ελευθερία τις πατρίδος, από νάρκες που είχαν ξωμείνει διάσπαρτες. Αναγκαστικά ο «Μήτσος» (όπως τον έλεγαν οι φίλοι του), είχε γίνει ψαράς.
Ύστερα από μια μέρα δουλειάς στα ανοιχτά του Ελληνικού (Χασάνι) γύριζε στο σπιτικό του και την γυναίκα του. Ωστόσο πήγε από τον δημόσιο δρόμο και το κακό έγινε. Η νάρκη, σκάζοντας, τον διέλυσε. Δεν έγινε ούτε κηδεία, ούτε ενταφιασμός. Ο Εθνικός έχασε επίσης το 1944 τον 36χρονο διεθνή μπακ, Δημήτρη Ζορντού.
Οι τραυματίες
Τυχερή μέσα στην ατυχία τους στάθηκαν κάποιοι άλλοι ποδοσφαιριστές καθώς κατάφεραν και επέζησαν παρά τα δεινά του πολέμου. Για
ορισμένους από αυτούς ήθελε ο ίδιος ο Θεός να τους χαρίσει την ζωή.
Όπως ο Νικόλας Μουρίκης. Ο τερματοφύλακας του Αθηναϊκού, οδηγήθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα στα Φάρσαλα, ωστόσο δεν χτυπήθηκε. Όταν ήρθε η ώρα της χαριστικής βολής η σφαίρα μπήκε από το ένα μάγουλο και βγήκε από το άλλο. Έτσι και επιβίωσε!
Άξια αναφοράς είναι και η ιστορία του Σπύρου Υποφάντη. Ένας όλμος σκότωσε την ώρα που κοιμόταν, τον γαμπρό, την αδελφή του και το παιδί τους, ενώ ο ίδιος ο παίκτης του Παναθηναϊκού και φίλος του Πιερράκου υπέστη συντριπτικό κάταγμα γόνατος. Τελικά, έζησε, ωστόσο θυσίασε τον ακρωτηριασμό του ποδιού του στην πατρίδα.
Ζωντανοί παρά τα χτυπήματα που δέχτηκαν, έμειναν και οι επίσης του Παναθηναϊκού Ξένος, Αποστολίδης, Κοντογιάννης, Παπαντωνίου, ο Καζαντζόγλου (του Αττικού), Μακράκης (του Εθνικού). Οι Ράγκος και Γρηγοράτος του Ολυμπιακού, αλλά και οι παίκτες της ΑΕΚ, Βαβάνης και Χατζησταυρίδης .
Του Στέλιου Σωπασή (woop.gr)
Η κόντρα της Ε.Ε.Α. με την Ε.Π.Ο.
Το 1943 η Ε.Ε.Α. δυναμώνεται, με τους αγώνες που πραγματοποιεί να γνωρίζουν την αποδοχή όλου του κόσμου. Νομοτελειακά η Ε.Π.Ο. έρχεται πλέον… δεύτερη, ενώ η μεγάλη κόντρα μεταξύ των δύο πλευρών αρχίζει όταν η Ε.Ε.Α. αναλαμβάνει τον Μάιο να διοργανώσει το Κατοχικό Πρωτάθλημα.
Ολυμπιακός, Παναθηναϊκός και ΑΕΚ μπαίνουν στον θεσμό ενώ μαζί τους ακολουθούν Απόλλων, Αστέρας, Αθηναϊκός, Αρίωνας, Άμυνα Νίκαιας, Εθνικός, Παγκράτι, Θησέας και Προοδευτική. Οι φίλαθλοι γεμίζουν τα γήπεδα μέχρι που το πρωτάθλημα σταματάει τον Ιούλιο του ίδιου έτους.
Η διάσπαση δεν αργεί να έρθει. Ο Ολυμπιακός και η ΑΕΚ παραμένουν στην Ε.Ε.Α. ενώ ο Παναθηναϊκός πηγαίνει με την πλευρά της Ε.Π.Ο. Έτσι το Σεπτέμβριο οι 26 ομάδες της Ε.Ε.Α. κάνουν το δικό τους πρωτάθλημα σε Φάληρο, Φιλαδέλφεια, Νίκαια , Νέα Σμύρνη, Νέα Ιωνία και Καισαριανή.
Από την άλλη, γίνεται το «Πρωτάθλημα Παναθηναϊκού» με τους Φωστήρα, Γουδί, Αθηναϊκό, Ολυμπιακό Αθηνών, Άγιο Νικόλαο, Μικρασιατική, Ένωση Χαλανδρίου και Ολυμπιάδα να συμμετέχουν. Ωστόσο τα ονόματα δεν ήταν τόσο ελκυστικά, με αποτέλεσμα στις αρχές Δεκεμβρίου να έρθει σε συμφωνία το «τριφύλλι» με την Ε.Ε.Α.
Το Φεβρουάριο του 1944 ξεκινάει το Ενιαίο Πρωτάθλημα Κέντρου με τρεις ομίλους των 22 ομάδων. Δύο των επτά για την Αθήνα (ΑΕΚ, Ατρόμητος, Αθηναϊκός, Παγκράτι, Ολυμπιακός Αθηνών, Άτλας, Φωστήρας και Παναθηναϊκός, Πανιώνιος, Απόλλων, Αστέρας, Γουδί, Αρίωνας, Μικρασιατική) ένας των οκτώ για Πειραιά (Ολυμπιακός, Εθνικός, Προοδευτική, Ατρόμητος Π., Άμυνα Νίκαιας, Αργοναύτης, Θησέας).
Το πρώτο τουρνουά στην Καισαριανή
Λίγα μέτρα μακριά από τον «ματωμένο» τοίχο της Καισαριανής, έμελε να αναστηθεί και πάλι το ποδόσφαιρο. Να δείξει σημάδια ανάκαμψης. Το πρώτο οργανωμένο τουρνουά μέσα στην κατοχή, ήταν γεγονός με την συνδρομή της Ε.Ε.Α. που βρισκόταν στα «πάνω» της.
Το «Κύπελλο Δημάρχου Καισαριανής» θα άλλαζε για λίγο την ζοφερή πραγματικότητα, ενώ κάποιοι αθλητές θα… σώζονταν. Στην πρεμιέρα του τουρνουά στις 17 Ιανουαρίου του 1943, περίπου 10.000 κόσμος έδωσε το «παρών» στο γήπεδο για να παρακολουθήσει τον αγώνα ΑΕΚ-Παναθηναϊκός 2-2.
Η μικρή αυτή «διοργάνωση» ολοκληρώθηκε στις 21 Φεβρουαρίου. Από την Ε.Ε.Α., πάντως πραγματοποιήθηκαν επίσης φιλικά παιχνίδια, αγώνες μπάσκετ αλλά και ανώμαλου δρόμου. Επιπλέον, αναβίωσε το «Κύπελλο Πάσχα» στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας. Πρώτη κοινή διοργάνωση της Ε.Ε.Α. με την Ε.Π.Ο. είναι το Κύπελλο Χριστουγέννων το 1943.
«Αντίσταση» στο γήπεδο
Τον φθινόπωρο του 1942 ένας ποδοσφαιρικός αγώνας που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, έδωσε την «σπίθα» της αντίστασης απέναντι στους Γερμανούς. Η Ε.Ε.Α. κανονίζει στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας την αναμέτρηση της ΑΕΚ με τον Παναθηναϊκό, ενώ μια επιτροπή παικτών είχε το εξής αίτημα από τον Απόστολο Νικολαΐδη: διάθεση μέρους των εισπράξεων για τους φυματικούς του «Σωτηρία».
Περίπου 15.000 φίλαθλοι βρέθηκαν στο γήπεδο, ενώ αρκετοί ήταν έξω από αυτό. Όλα «χάλασαν» όταν ήρθε ο επιπλέον ορισμός ενός Αυστριακού κατοχικού αξιωματικού, ως διαιτητή της αναμέτρησης. Οι παίκτες των δύο ομάδων βγήκαν έξω, χαιρέτησαν τους φιλάθλους και ανέβηκαν στις εξέδρες για να εξηγήσουν στον κόσμο, πως δεν ήθελαν να αγωνιστούν, καθώς θα ήταν σαν να συμφωνούσαν με τον κατακτητή.
Ο λαός φάνηκε να καταλαβαίνει, ωστόσο κανείς δεν περίμενε τι θα επακολουθούσε. Οι οπαδοί μπήκαν στο γήπεδο, έσπασαν τα δοκάρια, κατέστρεψαν τις ξύλινες εξέδρες και τον αγωνιστικό χώρο. Οι βρισιές και τα συνθήματα πήγαν… σύννεφο. Στην συνέχεια έγινε αντιφασιστική διαδήλωση που έφτασε μέχρι την Ομόνοια και διαλύθηκε μόνο όταν έκαναν την εμφάνισή τους οι γερμανικές δυνάμεις.
Η… αδικημένη ΑΕΚ
Πριν πέσει το πρώτο βόλι, η ΑΕΚ ήταν η ομάδα που μεσουρανούσε εκείνη την περίοδο και κατ’ επέκταση αδικήθηκε περισσότερο έναντι των άλλων ομάδων, από τον πόλεμο. Η «Ένωση» ήταν σαφέστατα ανώτερη έχοντας κατακτήσει το νταμπλ το 1939 και το δεύτερο σερί πρωτάθλημα το 1940.
Αξίζει, μάλιστα να σημειωθεί πως στις 29 Σεπτεμβρίου του 40’ είχε επικρατήσει 7-3 του Ολυμπιακού σε φιλικό με τον Τζανετή να σημειώνει πέντε συνολικά γκολ. Η ομάδα των δέκα διεθνών του «Δικεφάλου» αποτελούνταν από παίκτες όπως οι Γάσπαρης, Χατζησταυρίδης, Τζανετής, Ρίμπας και Μαυρόπουλος. Παρ’ όλα αυτά, το εξαιρετικό επίπεδο των «κιτρινόμαυρων» εξηγούταν και από την «πτώση» που είχαν Ολυμπιακός και Παναθηναϊκός.
Το σύμφωνο Χάμιλτον και ο… ευνοημένος Ολυμπιακός
Τα φρικτά χρόνια της κατοχής έβαλαν (όπως ήταν λογικό) «stop» στις επίσημες διοργανώσεις, ενώ τα σωματεία ήταν υπό διάλυση. Οι ποδοσφαιριστές από την πλευρά τους προσπαθούσαν να βρουν τρόπο (έστω και μέσα στα προβλήματα τους) να κλωτσήσουν το τόπι.
Ήταν χαρά τους να τους εξασφαλίσει κάποιος το να αγωνιστούν.
Ορισμένοι από αυτούς μέσα στην αντάρα της εποχής βρέθηκαν σε άλλες ομάδες από αυτές που άνηκαν προπολεμικά. Το ερώτημα που γεννιόταν μετά τον πόλεμο, ήταν το που θα έπαιζαν αυτοί οι παίκτες; Το σύμφωνο Χάμιλτον, μιας οδού των Πατησίων όπου έγινε η συνάντηση, έδωσε τη λύση.
Αυτό έλεγε πως τα παλιά δελτία δεν ίσχυαν και οι αθλητές θα συνέχιζαν στους συλλόγους που ήταν στην κατοχή. Ευνοημένο ήταν το ΠΟΚ. Ο Ολυμπιακός θα λέγαμε πως ήταν αρκετά κερδισμένος.
Η σταδιακή αποχώρηση των μεγάλων παικτών της δεκαετίας του 30’ στον Ολυμπιακό, αλλά και η γήρανση ορισμένων από αυτών (Γραμματικόπουλος, Δεπούντης, Συμεωνίδης) έφεραν αγωνιστική παρακμή στους «ερυθρόλευκους» πριν έρθει ο πόλεμος.
Τα πράγματα, άλλαξαν με την απελευθέρωση, καθώς η ομάδα του Πειραιά πρόσθεσε στο ρόστερ της, το «θεριό» από την Προοδευτική, Ανδρέα Μουράτη, τον Χατζησταυρίδη (ΑΕΚ) τους Χέλμη, Μινάρδο (Εθνικό) και τον Αποστολόπουλο (Νίκαια).
«Η φωνή του Παναθηναϊκού»
Ο Αντώνης Βρεττός στην πορεία της κατοχής ανέλαβε την διεύθυνση της Λεωφόρου Αλεξάνδρας. Σε ένα από τα πιο ιστορικά γήπεδα της χώρας μας, ο Βρεττός θα εγκαθιστούσε ραδιόφωνο όπου ακούγονταν τα νέα του BBC. Την επόμενη μέρα ο ίδιος κυκλοφορούσε τις πραγματικές ειδήσεις για την έκβαση του πολέμου σε ένα δελτίο που είχε τίτλο «Η φωνή του Παναθηναϊκού».
Στις 8 Οκτωβρίου του 1944, λίγες ημέρες πριν την ελευθερία ύψωσε την ελληνική σημαία και έγραψε στους τοίχους της Λεωφόρου με κιμωλία: «Την προσεχή Κυριακή, μέγας ποδοσφαιρικός αγών Παναθηναϊκού-Αγγλικής Αεροπορίας. Ζήτω η Ελευθερία»! Στην συνέχεια έσπευσε να ενημερώσει τον τότε δήμαρχο Αθηναίων, Γεωργαντά: «Λαμβάνω την τιμή να σας γνωστοποιήσω ότι υπό την ιδιότητά μου ως διευθυντού του Γυμναστηρίου του Παναθηναϊκού Α.Ο. ύψωσα εν αυτώ σήμερον 8 Οκτωβρίου και ώραν 7ην π.μ. την Ελληνικήν Σημαίαν».
Η απίστευτη ιστορία του Ιβάνωφ, του Ηρακλή
Το όνομα του έγινε τρόμος των Γερμανών. Οι σπάνιες ικανότητες του στο σαμποτάζ και τον ανορθόδοξο πόλεμο, ανάγκασαν τους Ναζί να τον επικηρύξουν για πολλά λεφτά, καθώς οι «ζημιές» που τους έκανε ήταν ανεπανόρθωτες. Ο λόγος για τον Γεώργιο Σαΐνοβιτς Ιβάνωφ, ο οποίος στα εφηβικά του χρόνια είχε γραφτεί στον Ηρακλή Θεσσαλονίκης.
Ξεκίνησε με επιτυχία στην ποδοσφαιρική ομάδα του σωματείου, ωστόσο στην συνέχεια τον κέρδισε η κολύμβηση. Παράλληλα αγωνιζόταν και στην ομάδα υδατοσφαίρισης του Ηρακλή. Σε όλα με μεγάλη επιτυχία. Βρέθηκε στην συμπρωτεύουσα, όταν η Πολωνίδα μητέρα του μετά τον θάνατο του Ρώσου πατέρα του παντρεύτηκε τον Έλληνα Γιάννη Λαμπριανίδη. Ο Ιβάνωφ προσπάθησε να ενταχθεί στις γραμμές του εξόριστου πολωνικού στρατού, όταν η πατρίδα του «έπεσε» στις αρχές του Β΄ Παγκοσμίου πολέμου. Ωστόσο, δεν τα κατάφερε, αφού κατέρρευσε τις επόμενες ημέρες.
Έφυγε για την Μέση Ανατολή και εντάχθηκε στην Πολωνική ταξιαρχία «Καρπάθια», μετά την κατάληψη της χώρας μας. Σε συνεργασία με τις Αγγλικές μυστικές υπηρεσίες τελειοποιήθηκε στο σαμποτάζ και ήρθε στην Αθήνα στις 13 Οκτωβρίου 1941 με το βρετανικό υποβρύχιο «Thunderbolt». Το κωδικό του όνομα, «Μπόλμπυ».
Στις 18 Δεκεμβρίου μετά από προδοσία συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς, όμως θα καταφέρει να αποδράσει με ένα ευφυέστατο τρόπο. Παριστάνοντας τον τρελό οδηγήθηκε στο «Αιγινήτειο» για παρακολούθηση. Εκεί με την βοήθεια του ιδρυτή του Παναθηναϊκού, Γιώργου Καλαφάτη, αλλά και του Δημήτρη Γιαννάτου, του τμήματος μπάσκετ του «τριφυλλιού», φυγαδεύτηκε.
Οι Γερμανοί τον επικήρυξαν με 500.000 δρχ. Μόνη βοήθεια του Ιβάνωφ ήταν οι μικρές αντιστασιακές οργανώσεις που τον έκρυβαν. Το 1942 τα πρώτα Γερμανικά υποβρύχια έφτασαν στην Σαλαμίνα και ο Ιβάνωφ έβαλε σκοπό να σαμποτάρει το U-133. Με το συγκεκριμένο οι κατακτητές είχαν βυθίσει βρετανικό αντιτορπιλικό και το χρησιμοποιούσαν για την εκπαίδευση των Ιταλών ναυτικών. Επιπλέον ήταν το μεγαλύτερο.
Στις 14 Μαρτίου 1942 κολύμπησε νύχτα από την ακτή του Πειραιά στον ναύσταθμο της Σαλαμίνας, αφού εφοδιάσθηκε με έναν εκρηκτικό ωρολογιακό μηχανισμό, τον οποίο έδεσε γύρω από την μέση του. Ο Ιβάνωφ έβαλε στα ύφαλα του υποβρυχίου την «βόμβα», και το U-133 ανατινάχθηκε μετά από περίπου δύο ώρες. Βυθίστηκε αύτανδρο με τα 45 μέλη του πληρώματος του.
Το ίδιο… κόλπο έκανε και στο ισπανικό ατμόπλοιο «Άγιος Ισίδωρος» που χρησιμοποιούσαν οι Γερμανοί ως κάλυψη για λαθρεμπόριο. Το
1943 μπήκε μεταμφιεσμένος σε Γερμανό στρατιώτη στο αεροδρόμιο του Ελληνικού. Εκεί κατέστρεψε με εκρηκτικά μεγάλο αριθμό Γερμανικών αεροπλάνων, ενώ στο αεροδρόμιο της Ελευσίνας διέλυσε 87 αεροσκάφοι.Η προδοσία του Παντελή Λαμπρινόπουλου, ο οποίος εισέπραξε 2.000.000 δρχ. θα στείλει τον Γέρζυ Ιβάνοφ στα χέρια του κατακτητή. Μαζί του και πολλοί στενοί του συνεργάτες, όπως οι Δημήτρης Γιαννάτος, Κώστας Γιαννάτος, Βασίλης Μαλιόπουλος και ο Μιχάλης Παπάζογλου, ο οποίος ήταν εμπνευστής του εμβλήματος του Παναθηναϊκού (τριφύλλι) αλλά και παίκτης και παράγοντας του συλλόγου.
Η δίκη «παρωδία» που ακολούθησε έστειλε τους κατηγορούμενους στο εκτελεστικό απόσπασμα. Ο ίδιος ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός επισκέφθηκε τον Ιβάνωφ λίγο πριν την εκτέλεση του. Οι δεκαεπτά καταδικασθέντες οδηγήθηκαν στην Καισαριανή και ενώ τους μετέφεραν πεζούς, ο Ιβάνωφ προσπάθησε να αποδράσει.
Οι Γερανοί τον πυροβόλησαν και τον τραυμάτισαν στον ώμο. Μισοπεθαμένος στήθηκε στον «ματωμένο» τοίχο και με όσο κουράγιο του είχε απομείνει βροντοφώναξε: «Ζήτω η Πολωνία, ζήτω η Ελλάδα».
Η Πολωνία έχει ανακηρύξει τον Ιβάνωφ εθνικό ήρωα, ενώ έχουν στηθεί ανδριάντες και έχει δοθεί τιμητικά το όνομα του σε δρόμους και πλατείες. Στην Ελλάδα έχει στηθεί ανδριάντας του Ιβάνωφ στη Θεσσαλονίκη στην οδό Λαγκαδά, υπάρχει οδός με το όνομα του, ενώ από το 1953 και κάθε χρόνο διοργανώνονται κολυμβητικοί αγώνες στην πόλη με την ονομασία «Ιβανώφεια». Ο Ηρακλής έχει δώσει προς τιμήν του το όνομά του στο κλειστό του γυμναστήριο, γνωστό ως «Ιβανώφειο».
Όταν το ποδόσφαιρο… δάκρυσε
Το ποδόσφαιρο «θρήνησε» και αυτό τους δικούς του ανθρώπους. Ο φόρος αίματος δεν εξαίρεσε τον «βασιλιά των σπορ» στην χώρα μας και σπουδαία ονόματα της εποχής, έχασαν την ζωή τους κάνοντας το χρέος τους στην πατρίδα μας.
Μίμης Πιερράκος (18 Νοεμβρίου 1940 ετών 31)Ομάδες: (Ένωση Αμπελοκήπων, Παναθηναϊκός)
Θέση: αριστερός επιθετικός
Από τους πιο γνωστούς που πέθαναν στον πόλεμο, ήταν ο Δημήτρης Πιερράκος. Ο αριστερός επιθετικός του Παναθηναϊκού, στις 18 Νοεμβρίου του 1940 σκοτώθηκε από θραύσμα οβίδας στο χωριό Διποταμιά, όπου βρισκόταν η μονάδα του. Κάποια στιγμή άρχισε ένα Ιταλικό πυροβολικό τις βολές και ενώ όλοι έτρεξαν να κρυφτούν, εκείνος συνέχισε να γράφει γράμμα στον αδελφό του. Το μοιραίο ήταν αναπόφευκτο.
Το πρωί, μάλιστα της ίδιας ημέρας έπιασε αιχμάλωτο ένα Ιταλό αεροπόρο που είχε πέσει με το αλεξίπτωτό του. Όπως ήταν φυσικό πήρε τα σχετικά συγχαρητήρια από τους ανωτέρους του. Ο «Μπρακ», όπως ήταν το παρατσούκλι του θα μπορούσε να μην είχε πάει καν στον πόλεμο.
Στο στρατολογικό γραφείο του είπαν ότι είχε την δυνατότητα να μείνει στα μετόπισθεν επειδή ήταν περασμένης κλάσης, γνωστός και είχε μέσον τον αδερφό του. Παρ’ όλα αυτά εκείνος δεν το συζήτησε και πήγε κανονικά στο μέτωπο ως ασυρματιστής. Ο Πιερράκος ήταν παλικάρι, έπαιρνε τον ασύρματο στη πλάτη και προχωρούσε όπως όλος ο στρατός. Αλλά ήταν και μαχητής της ζωής, καθώς βίωσε δύο τραγωδίες.
Ο αδελφός του Τάκης, ο οποίος ήταν αεροπόρος, πέθανε δοκιμάζοντας ένα αεροπλάνο «Brege 14». Τα πηδάλιά του δεν λειτούργησαν. Από το μαράζι και τον αβάσταχτο πόνο, «έφυγε» κι ο πατέρας του Πιερράκου. Πλέον, η μάνα του έπρεπε να προσέχει αυτόν και τα αδέρφια του, Στέφανο (πήγε κι αυτός στην αεροπορία) Γιάννη και Μαρία. Ο Μίμης είχε γεννηθεί στο Γύθειο, το 1909 αλλά από μικρός ήρθε με την οικογένειά του το 1912 στην Αθήνα για να ζήσει.
Τα πρώτα του ποδοσφαιρικά… βήματα τα έκανε στην Ένωση Αμπελοκήπων, όπου τον εντόπισαν άνθρωποι του Παναθηναϊκού το 1926. Η καθιέρωση στους «πράσινους» ήρθε δύο χρόνια αργότερα, όταν ο Μιχάλης Παπαδόπουλος ολοκλήρωσε τη δική του καριέρα. Στην Εθνική έπαιξε 4 φορές (1931-33) και σημείωσε ένα γκολ στη Λεωφόρο κόντρα στη Γιουγκοσλαβία, ενώ με το «τριφύλλι» κέρδισε το μοναδικό προπολεμικό πρωτάθλημα του συλλόγου το 1930 με την παρέα του Άγγελου Μεσσάρη.
Όταν ο Μίμης Πιερράκος πέθανε ο αδελφός του κράτησε μυστικό τον θάνατό του από την μάνα τους, λέγοντας πως απλά είναι αγνοούμενος. Το γράμμα που την ενημέρωσε για το θάνατο του Μίμη το κράτησε αυτός.
Διαβάστε το τελευταίο ματωμένο γράμμα του Μίμη Πιερράκου:
18-11-1940
Αγαπητέ μου αδελφέ Στέφανε,
Σας έστειλα πέντε γράμματα. Δόξα τω Θεώ είμαι καλά.
Στο προηγούμενο γράμμα μου σας έστειλα τη σύστασίς μου, η οποία σήμερα άλλαξε, μην ανησυχείτε όμως διότι και με την παληά θα το λάβω.
Τώρα η σύστασίς μου είναι: Σ’ Σύνταγμα Βαρέως Πυροβολικού , 2α Μοίρα διοικήσεως Τ.Τ 212
Μη ξεχάσεις Στέφανε να μου στείλεις ένα πουλόβερ, μερικά ξυραφάκια, τσιγάρα και λίγο χαρτζιλίκι για κανένα καφεδάκι όταν μπαίνουμε σε κανένα χωριό και για κονιάκ.
Σήμερα, όπως και κάθε μέρα μας επισκέφθηκαν εχθρικά αεροπλάνα . Έγινε αερομαχία. Τους ρίξαμε τρία. Το ένα από αντιαεροπορικό πυροβολικό.
Από το ένα αεροπλάνο γλύτωσαν τρεις με αλεξίπτωτο. Τον έναν εξ αυτών τον έπιασα εγώ. Είχε πέσει 5 χιλιόμετρα μακρυά μας. Αν έβλεπε το τρέξιμό μου ο Σίμισεκ σίγουρα θα με έβαζε στην εθνική για τα 5.000μ.
Τον έφερα στο Διοικητή. Επήρα το αλεξίπτωτο το οποίο είχε σχισθή από ένα δένδρο και το μοιράσαμε στους άνδρες για μαντηλάκια. Έχω φυλάξει για τη Μαρία. Έπειτα από τα σχετικά συγχαρητήρια κάθησα να σας γράψω με ένα φόβο μήπως αυτά που γράφω δεν εγκριθούν και δεν λάβετε το γράμμα μου, γι’ αυτό περιορίζομαι και δεν σας γράφω νέα του Μετώπου παρά μόνο πως πάμε Υπερ-Υπέροχα.
Αν δεν είχα έλλειψι νέων σας θα νόμιζα πως βρίσκομαι σε εξοχή. Αυτό όμως με κάνει να ανησυχώ και να περιμένω με αγωνία γράμμα σας που να μου λες πως η Μαμά, η Μαρία κι ο Γιάννης είναι τελείως καλά,
Φίλησέ μου τη Μαμά και τη Μαρία, πολλές φορές καθώς και τον Γιάννη, κι εγώ φιλώ εσένα, αδελφές μου Στέφανε.
ΜΙΜΗΣ
Μαμακούλα μου γειά σου. Είμαι πολύ – πολύ καλά, να είσαι ήσυχη, πες το και της Μαρίας και δέξου ακόμα ένα φιλί.
ΜΙΜΗΣ
Μαρία μου σε φιλώ και σε παρακαλώ να είσθε τελείως ήσυχοι. Γράψε στη Νίκη, αν σου είνε εύκολο, όχι όμως καλλιγραφικά.
ΜΙΜΗΣ
Το γράμμα που δεν διάβασε ποτέ η μάνα του Πιερράκου:
Σ’ ΣΥΝΤΑΓΜΑ
Β΄ΠΥΡΟΒΟΛΙΚΟΥ
Αρ.Πρωτ. 858
Προς Κυρίαν Πιερράκου
Αθήνα
Κυρία,
Το Σύνταγμα με μεγάλην θλίψην λαμβάνει την τιμήν να σας αναγγείλει ότι ο προσφιλής υιός σας δεν ζη πλέον.
Φονικόν βλήμα ανάνδρου εχθρού απεστέρησε την οικογένειάν του, το Σύνταγμα, την Πατρίδα, προσφιλούς και πολυτίμου τέκνου.
Εις τα ψυχάς όλων ημών μένει αλησμόνητον το αγέρωχον παράστημα, η μεγαλειώδης ψυχραιμία και ο τίμιος ηρωϊσμός του εκλιπόντος υιού σας.
Ήρωες, ωσάν τον Μίμη Πιερράκον δεν αποθνήσκουν, αλλά ζουν εις τα καρδίας όλων των Ελλήνων και ως λαμπρός φάρος καταυγάζουν την οδόν της Δόξης και της Νίκης της μεγάλης μας Πατρίδος.
Ο Πανάγαθος Θεός ας απαλύνη την καρδίαν δεινώς τρωθείσης μητρός, αδελφών και συγγενών και ας ελαφρύνει την γην ήτις τον εδέχθη εις μνήνην αιωνίαν.
Εν ΤΤ 212 τη 16η Δεκεμβρίου 1940
Ο Διοικητής του Συντάγματος
Σπύρος Κοντούλης (Ιούνιος 1944, ετών 29)
Ομάδες: (Άμυνα Νίκαιας, ΑΕΚ)
Θέση: (Χαφ)
Ήταν μια νύχτα του Απρίλη του 1944, όταν ο Σπύρος Κοντούλης συνελήφθη από τους Ναζί στο Πεδίο του Άρεως και μεταφέρθηκε στο
στρατόπεδο του Χαϊδαρίου. Ο σέντερ χαφ της ΑΕΚ, αλλά και της Άμυνας Νίκαιας είχε μόλις βγει από ένα κρησφύγετο από τα Πατήσια για να δει την μάνα του, την οποία πρόλαβε να αγκαλιάσει πριν τον πιάσουν οι Γερμανοί.Ο Κοντούλης συνάντησε τον αδελφό του Βασίλη (ο οποίος εκτελέστηκε) και τον συμπαίκτη του στην ΑΕΚ Κώστα Χριστοδούλου. Ο τελευταίος δέχτηκε απίστευτα βασανιστήρια πριν τον αφήσουν ελεύθερο.
Αντίθετα, ο Κοντούλης αποφασίστηκε να εκτελεστεί στα μέσα Ιουνίου και οδηγήθηκε με ένα καμιόνι στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Στο δρόμο και πιο συγκεκριμένα στο Μετς πήδηξε έξω από το αυτοκίνητο τρέχοντας. Οι αδίστακτοι κατακτητές δεν έδειξαν κανένα έλεος, καθώς με το “στάγερ” «γάζωσαν» το κορμί του.
Ο Κοντούλης πήρε με την ΑΕΚ 2 πρωταθλήματα (1939, 1940), 1 κύπελλο-νταμπλ (1939) και 1 πρωτάθλημα Αθηνών (1940). Αγωνίστηκε συνολικά σε 83 επίσημους αγώνες σημειώνοντας 1 γκολ. Με την Εθνική είχε 3 συμμετοχές. Ο παίκτης, ο οποίος γεννήθηκε στην Κοκκινιά το 1915 πήρε μετεγγραφή στην ΑΕΚ το 1935 από την Άμυνα Νίκαιας.
Νίκος Σωτηριάδης (28 Ιανουαρίου 1941, ετών 32)Ομάδες: (Λευκός Αστήρ, ΠΑΟΚ)
Θέση: (Τερματοφύλακας)
«Θεριό» ανήμερο στο γήπεδο, ατρόμητος στην μάχη. Αυτός ήταν ο Νίκος Σωτηριάδης, ο οποίος ήταν από τους τερματοφύλακες που δεν υπολόγιζε απολύτως τίποτα στους χωμάτινους αγωνιστικούς χώρους. Ο γκολκίπερ του ΠΑΟΚ και νωρίτερα του Λευκού Αστήρ δεν φοβόταν με τον κίνδυνο να τραυματιστεί σοβαρά. «Ηρωικός» στις εξόδους του αλλά και στις επεμβάσεις του.
Το ίδιο ήταν όμως και στον πόλεμο. Δεν γνώριζε τον τρόμο. Ο Σωτηριάδης ήταν, μάλιστα λοχίας. Το κακό, ωστόσο έρχεται και για τους πιο δυνατούς. Ήταν 28 Ιανουαρίου στο ύψωμα του Τσέροβας, όταν είδε ένα συμπολεμιστή του να πέφτει αιμόφυρτος.
Βγήκε από το προκάλυμμά του και πήγε να τον βοηθήσει. Μια ριπή ιταλικού πολυβόλου τον βρίσκει στο στήθος. Είκοσι δύο ημέρες πριν είχε δώσει το τελευταίο γράμμα στην μάνα του, την αδελφή του και την αρραβωνιαστικιά του, Μάρω Οικονόμου.
Ο Σωτηριάδης άρχισε την ποδοσφαιρική του καριέρα στην ανεξάρτητη ομάδα «Λευκός Αστήρ» και το 1932 πήγε στον ΠΑΟΚ. Κάτω από τα δοκάρια του «Δικέφαλου του Βορρά» ήταν ένας εξαιρετικός τερματοφύλακας. Ο Χαλκιάς. Ο Σωτηριάδης έπρεπε να κάνει υπομονή. Το «αστέρι» του θα… λάμψει σε ένα αγώνα κόντρα στον Ηρακλή στις 19 Φεβρουαρίου 1933. Ο ΠΑΟΚ επικρατεί 4-1 και ο ίδιος πραγματοποιεί εκπληκτική εμφάνιση.
Στην Εθνική ομάδα έπαιξε μία φορά για τα προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1938 κόντρα Παλαιστίνη, που αποτελούνταν από Ισραηλινούς ποδοσφαιριστές. Στο 15ο λεπτό ο ομοσπονδιακός τεχνικός Κώστας Νεγρεπόντης τον πέρασε στη θέση του Σπύρου Σκλαβούνου του Παναθηναϊκού ο οποίος είχε τραυματιστεί. Η Ελλάδα νίκησε και πέρασε στον επόμενο γύρο όπου αποκλείστηκε από την Ουγγαρία με 11-1.
Ο Σωτηριάδης γεννήθηκε στα Μουδανιά της Προύσας το 1908 και με τη Μικρασιατική Καταστροφή βρέθηκε στην Θεσσαλονίκη για να ξεκινήσει με την οικογένεια του μια νέα ζωή. Στον ελληνοϊταλικό πόλεμο σκοτώθηκε και ο μπακ του ΠΑΟΚ Γιώργος Βατίκης. Οι συνθήκες του θανάτου του δεν έγιναν γνωστές.
Δημήτρης Αϊντούκοβιτς (27 χρονών 1944)
Ομάδα: Εθνικός
Θέση: αριστερός οπισθοφύλακας
Τα απομεινάρια του πολέμου θα έκοβαν το νήμα της ζωής του Δημήτρη Αϊντούκοβιτς. Ο βασικός αριστερός οπισθοφύλακας του Εθνικού από το 1935 σκοτώθηκε 10 ημέρες μετά την ελευθερία τις πατρίδος, από νάρκες που είχαν ξωμείνει διάσπαρτες. Αναγκαστικά ο «Μήτσος» (όπως τον έλεγαν οι φίλοι του), είχε γίνει ψαράς.
Ύστερα από μια μέρα δουλειάς στα ανοιχτά του Ελληνικού (Χασάνι) γύριζε στο σπιτικό του και την γυναίκα του. Ωστόσο πήγε από τον δημόσιο δρόμο και το κακό έγινε. Η νάρκη, σκάζοντας, τον διέλυσε. Δεν έγινε ούτε κηδεία, ούτε ενταφιασμός. Ο Εθνικός έχασε επίσης το 1944 τον 36χρονο διεθνή μπακ, Δημήτρη Ζορντού.
Οι τραυματίες
Τυχερή μέσα στην ατυχία τους στάθηκαν κάποιοι άλλοι ποδοσφαιριστές καθώς κατάφεραν και επέζησαν παρά τα δεινά του πολέμου. Για
ορισμένους από αυτούς ήθελε ο ίδιος ο Θεός να τους χαρίσει την ζωή.Όπως ο Νικόλας Μουρίκης. Ο τερματοφύλακας του Αθηναϊκού, οδηγήθηκε στο εκτελεστικό απόσπασμα στα Φάρσαλα, ωστόσο δεν χτυπήθηκε. Όταν ήρθε η ώρα της χαριστικής βολής η σφαίρα μπήκε από το ένα μάγουλο και βγήκε από το άλλο. Έτσι και επιβίωσε!
Άξια αναφοράς είναι και η ιστορία του Σπύρου Υποφάντη. Ένας όλμος σκότωσε την ώρα που κοιμόταν, τον γαμπρό, την αδελφή του και το παιδί τους, ενώ ο ίδιος ο παίκτης του Παναθηναϊκού και φίλος του Πιερράκου υπέστη συντριπτικό κάταγμα γόνατος. Τελικά, έζησε, ωστόσο θυσίασε τον ακρωτηριασμό του ποδιού του στην πατρίδα.
Ζωντανοί παρά τα χτυπήματα που δέχτηκαν, έμειναν και οι επίσης του Παναθηναϊκού Ξένος, Αποστολίδης, Κοντογιάννης, Παπαντωνίου, ο Καζαντζόγλου (του Αττικού), Μακράκης (του Εθνικού). Οι Ράγκος και Γρηγοράτος του Ολυμπιακού, αλλά και οι παίκτες της ΑΕΚ, Βαβάνης και Χατζησταυρίδης .
Του Στέλιου Σωπασή (woop.gr)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Υβριστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται...Επίσης χρησιμοποιήστε ελληνική γραφή για να αναρτηθούν τα σχόλιά σας.