Πόσο κοστίζει η Ανατολική Γερμανία;

Τις επίμονες προσπάθειες του πρώην Γερμανού καγκελάριου Λούντβιχ Έρχαρντ να εξαγοράσει από τους Σοβιετικούς την Ανατολική Γερμανία, με την υποστήριξη των Αμερικανών, ώστε να επιτύγχανε την επανένωση της χώρας, αποκαλύπτουν προσφάτως δημοσιευμένα έγγραφα της CIA και του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ.



Σύμφωνα με τα στοιχεία που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, ο Έρχαρντ είχε ορίσει συνάντηση με τον πρόεδρο των ΗΠΑ Τζον Κένεντυ, προκειμένου να του παρουσιάσει το σχέδιό του και να ζητήσει τη συμβολή του στην υλοποίηση αυτού.
 Σκοπός του Γερμανού καγκελάριου ήταν να προσφέρει στη Σοβιετική Ένωση το ποσό των 25 δισεκατομμυρίων δολαρίων με αντάλλαγμα την παραχώρηση της Ανατολικής Γερμανίας.

 Ωστόσο, ο Τζον Κένεντυ δολοφονήθηκε στις 25 Νοεμβρίου του 1963 και η σχετική συζήτηση μεταξύ των δύο ηγετών δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

Στο μεταξύ, ...
ο Έρχαρντ είχε αποφύγει να αποκαλύψει τις προθέσεις του σε πολιτικά πρόσωπα της χώρας του.

 Ο μόνος στον οποίο είχε μιλήσει γι' αυτές ήταν ο κεντρο-αριστερός σοσιαλδημοκράτης και τότε δήμαρχος του Βερολίνου, Βίλι Μπραντ.

 Σε συνέντευξη που παραχώρησε ο Μπραντ στην εφημερίδα «Spiegel» το 1984 ανέφερε πως, κατά τη διάρκεια μιας βόλτας με το αυτοκίνητο, ο Γερμανός καγκελάριος τον είχε ρωτήσει: «Πόσα χρήματα πιστεύεις ότι θα μας ζητούσε η Ρωσία για να μας παραχωρήσει την Ανατολική Γερμανία;»

Η ερώτηση που έθεσε ο Έρχαρντ ήταν κάθε άλλο παρά τυχαία. Ο ίδιος γνώριζε πολύ καλά ότι εκείνη την εποχή η οικονομία της Σοβιετικής Ένωσης βρισκόταν σε πολύ δυσμενή κατάσταση: Η χώρα διένυε σοβαρή οικονομική κρίση, τα αποθέματά της σε χρυσό σιγά-σιγά εξαντλούνταν, η Κίνα είχε αρχίσει να αποδεικνύεται επικίνδυνος αντίπαλος, ενώ το Κρεμλίνο προσπαθούσε να εξασφαλίσει μακροπρόθεσμα δάνεια από άλλες χώρες.

Ο Γερμανός καγκελάριος, λοιπόν, θέλησε να παράσχει στους Σοβιετικούς δάνειο ύψους 2,5 δισεκατομμυρίων δολαρίων το χρόνο για δέκα ή περισσότερα χρόνια (δηλαδή, ύψους 100 δισεκατομμυρίων μάρκων συνολικά) και, εφόσον εκείνοι στη συνέχεια δεν θα ήταν σε θέση να το αποπληρώσουν, ο ηγέτης τους, Νικίτα Χρουστσόφ, θα υποχρεωνόταν να αποδεχτεί την πτώση του τείχους, την παραχώρηση της Ανατολικής Γερμανίας και την επανένωσή της με τη Δυτική.

Ωστόσο, οι Αμερικάνοι δεν πήραν στα σοβαρά το σχέδιο του Έρχαρντ.

 Ο πρεσβευτής στη Βόννη, Τζορτζ ΜακΓκι, το χαρακτήρισε «πολιτικά αφελές», ενώ εκπρόσωποι του Υπουργείου Εξωτερικών των ΗΠΑ το θεώρησαν «μη ρεαλιστικό, δεδομένου ότι θα ήταν σχεδόν αδύνατο να αποδεχτεί η Ρωσία τέτοια συμφωνία».
 Επιπλέον, όταν, λίγο μετά τα Χριστούγεννα του 1963, ο Έρχαρντ ζήτησε από τον Αμερικανό πρόεδρο Λίντον Τζόνσον να παρουσιάζει την πρότασή του στον Νικίτα Χρουστσόφ, εκείνος αρνήθηκε να το κάνει.

Ένα χρόνο αργότερα, οι συνθήκες στη Σοβιετική Ένωση διαφοροποιήθηκαν. Ο Χρουστσόφ έπαψε να βρίσκεται στην εξουσία, ενώ η Μεγάλη Βρετανία, η Γαλλία, η Ιταλία και η Ιαπωνία παραχώρησαν στη χώρα δάνεια με ευνοϊκούς όρους.

Τον Ιανουάριο του 1965, ο Έρχαρντ παραδέχτηκε ότι η ιδέα του δεν ήταν πλέον υλοποιήσιμη και οι προοπτικές επανένωσης της Γερμανίας διαφαίνονταν πλέον με δυσκολία για πολλά χρόνια.

 Ωστόσο, ίσως αυτό τελικά να ωφέλησε οικονομικά το μετέπειτα ενιαίο κράτος, δεδομένου ότι, δυόμιση δεκαετίες αργότερα, τα σοβιετικά στρατεύματα αποχώρησαν από την Ανατολική Γερμανία και, μάλιστα, με αντάλλαγμα μόλις 15 δισεκατομμύρια μάρκα.

Αλεξάνδρα Καστάνια
απο δω
Πηγή: Spiegel