ΟΙΔΙΠΟΔΕΙΟ ΣΥΜΠΛΕΓΜΑ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ... ΠΩΣ Ο ΦΡΟΪΝΤ ΔΙΑΣΤΡΕΥΛΩΣΕ ΤΟΝ ΣΟΦΟΚΛΗ

Στὰ τέλη τοῦ 19ου αἰῶνα ἕνας νέος γιατρός, ὁ Ζίγκμουντ Φρόυντ, διατύπωσε μία ψυχιατρικὴ θεραπευτικὴ θεωρία μὲ κεντρικὸ ἄξονα τὸ «Οἰδιπόδειο Σύμπλεγμα». 


«Οἰδιπόδειο Σύμπλεγμα» σύμφωνα μὲ τὴν φροϋδικὴ σχολὴ εἶναι ὁ ἔρωτας τοῦ γιοῦ μὲ τὴ μητέρα ἢ ἀντί τοιχα τῆς κόρης μὲ τὸν πατέρα, μὲ ὅ,τι βιολογικά, ψυχικὰ καὶ ἀντικοινωνικὰ ἀποτελέσματα συνεπάγεται. 


Πόση ἀλήθεια καὶ πόση ἀληθοφάνεια παρουσιάζει ἡ θεωρία αὐτὴ καὶ ὥς ποιό βαθμὸ εἶναι δυνατὸ νὰ γενικεύεται, ὥστε νὰ ἀφορᾷ σ’ ὅλη τὴν ψυχικὴ ὅσο καὶ κοινωνικὴ πραγματικότητα; Καὶ γιατί ὁ Φρόυντ διάλεξε τὸν χαρακτηρισμὸ «οἰδιπόδειό» της βασικῆς ἔννοιας τῆς θεωρίας του;



Οἱ κόρες τοῦ Λὼτ ἐνσυνείδητα τεκνοποίησαν μὲ τὸν πατέρα τους, ὅπως περιγράφεται στὸ ιθ΄ κεφάλαιο τῆς «Γενέσεως» (31-35). 


Γιατί ὁ Φρόυντ δὲν ὠνόμασε τὸ σύμπλεγμα Λώτειο, ὅπως ἄριστα θὰ τοῦ ταίριαζε; 


Γιατί ὁ Φρόυντ διάλεξε τὸ ἐπίθετο αὐτό, τὴ στιγμὴ ποὺ ὁ Οἰδίπους οὔτε πρόθεση εἶχε, οὔτε κὰν γνώριζε, ὅτι πατέρας του ἦταν ὁ Λάιος καὶ ὅτι ἡ σύζυγος τοῦ πατέρα του (Ἰοκάστη) ἦταν ἡ πραγματική του μητέρα στὴν τραγῳδία τοῦ Σοφοκλέους «Οἰδίπους Τύραννος»;


 Ποιός ἦταν ὁ χαρακτῆρας τοῦ Φρόυντ; Ὁ Ζίγμουντ Φρόυντ καταγόταν ἀπὸ πολὺ πλούσια οἰκογένεια ραββίνων. Ὁ πατέρας του ἦταν ἔμπορος• παντρεύτηκε τὴν -κατὰ πολὺ μικρότερή του- δεύτερη γυναῖκα του καὶ μητέ ρα τοῦ «Ζίγκι». 


Τὰ πρῶτα χρόνια τῆς ζωῆς τοῦ Φρόυντ σημαδεύτηκαν ἀπὸ τὰ ἑξῆς γεγονότα: • Συγκλονιστικὴ ἦταν γιὰ τὸν Φρόυντ ἡ ἐντύπωση τῆς ἐρωτικῆς περίπτυξης τῶν γονιῶν του, κατὰ τὴν ὁποία τοὺς «συνέλαβε» κάποια νύκτα, ποὺ μπῆκε ξαφνικὰ στὴν κρεβατοκάμαρά τους: Ἔξαλλος ὁ πατέρας του τὸν πέταξε ἔξω. 


Παρ’ ὅλο ποὺ παρόμοια περιστατικὰ ἐνίοτε συμβαίνουν σὲ ἀρκετὲς οἰκογένει ες, ἡ ἐμπειρία τοῦ νεαροῦ Φρόυντ τοῦ ἔ κανε, ὅπως φαίνεται, βαθειὰ ἐντύπω ση ἔτσι, ὥστε ἀργότερα ἀποτέλεσε τὴ βάση, στὴν ὁποία στηρίχτηκε ἡ θεωρία του γιὰ τὴν ψυχοθεραπεία. 


Ὁ Μωυσῆς ἦταν ὁ ἀγαπημένος «ἥρωας», ποὺ ἐνέπνευσε κι ἐπηρέασε τὴ ζωὴ τοῦ Φρόυντ. 


Ἐκτὸς ἀπὸ τὸ βιβλίο του «Ὁ Μωυσῆς κι ὁ Μονοθεϊσμός» (ἀριστερά) ὁ Φρόυντ ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν ἀσχολήθηκε μὲ τὴ μελέτη τοῦ ὁμώνυμου ἔργου τοῦ Μιχαὴλ Ἀγγέλου. 


Τὸ 1914 σὲ ἐπιστολὴ του – ἀναφερόμενος στὸν Μωυσῆ- παραδέχθηκε: «Ἔχω βαθύτατα ἐπηρεασθῆ.» 


Ἂν καὶ δὲν ὑπάρχῃ κανένα ἀρχαιολογικὸ εὔρημα, ποὺ νὰ πιστοποιῇ τὴν ὕπαρξη ἢ ἐπὶ πλέον νὰ μᾶς δίνῃ κάποια ἰδέα γιὰ τὴν ὑποτιθέμενη μορφὴ τῶν βιβλικῶν προσώπων, στὴν δεξιὰ εἰκόνα φαίνεται ἕνα -φανταστικό- σκίτσο τοῦ Μωυσῆ, ζωγραφισμένο ἀπὸ τὸν Φρόυντ.

 Τὸ καταπιεσμένο ἠθικὰ καὶ κοινωνικὰ Ἑβραιόπουλο ποτὲ δὲν ξέχασε τὴ στιγμὴ ἐκείνη. Ζήλεψε καὶ μίσησε. 


Ἡ προσωπικότητά του ἀπὸ τότε ἀπέβη προβληματική, γιατί κατ’ αὐτὸν ἡ παιδικὴ ἡλικία εἶναι ἄξονας διαμόρφωσης τῶν ἑπομένων φάσεων τῆς ζωῆς.• Ἰδιαίτερης σημασίας ἦταν ὁ ἐξευτελισμός, ποὺ ὑφίστατο ἀπὸ τὸν πατέρα του, γιὰ τὴ νυκτερινὴ ἐνούρησή του.• Καταλυτικῆς σημασίας ὑπῆρξε ὁ θάνατος ἑνὸς μικρότερού του ἀδελφοῦ. Τὰ ἀνάμικτα συναισθήματα, ποὺ ἔνοιωσε, ἔκαναν τὸ βιογράφο του Ε. Τζόουνς νὰ παρατηρήσῃ: «Ἀπὸ μικρὸ παιδὶ ὁ Φρόυντ ζυμώθηκε μὲ τὰ μεγάλα προβλήματα τῆς γέννησης, τοῦ ἔρωτα καὶ τοῦ θανάτου» («Τhe Life and Work of Sigmund Freud », τόμ. Ι, «Basic Books », Νέα Ὑόρκη 1953).
• Στὰ ἕβδομα γενέθλιά του ὁ πατέρας του τοῦ δώρισε μία Βίβλο μὲ ἀφιέρωση στὰ Ἑβραϊκὰ καὶ τὸν ἐνθάρρυνε νὰ τὴν μελετάῃ. Ἀπὸ τότε ἡ Βίβλος ἄσκησε μεγάλη ἐπίδραση στὴ ζωή του: «Κάτι ἀπὸ τὴν καρδιά, τὸ ἄρωμα τοῦ γεμάτου νοήματος καὶ τὴ χαρὰ τοῦ Ἰουδαϊσμοῦ δὲν θὰ ἀφήσῃ ποτὲ τὸ σπίτι μας… 





η συνεχεια εδω