Ο υπουργός των αυθαίρετων

Της Βάλιας Μπαζού
Το κακούργημα της παράνομης στάθμευσης και το πταίσμα της αυθαίρετης δόμησης.

Εάν δεν πληρώσεις μια κλήση, θα περάσεις σίγουρα μια νύχτα στο κρατητήριο, ενώ, εάν έχεις χτίσει παράνομα βίλα, είσαι ο ορισμός του μάγκα.
Φαντάζομαι όλοι γνωρίζετε ή έστω έχετε παρακολουθήσει ρεπορτάζ με την ταλαιπωρία πολιτών που για μια τροχαία παράβαση, όπως η παράνομη στάθμευση, οδηγήθηκαν στο κρατητήριο και επειδή το Δημόσιο Ταμείο ήταν κλειστό πέρασαν ανάμεσα σε άλλους «εγκληματίες» τη νύχτα τους στο αστυνομικό τμήμα.
Γιατί, στην παράλογη Ελλάδα, μια κλήση των 30, 50, 70 ευρώ, δεν χάνει ποτέ τον δρόμο της… Εάν ξεχάσεις να την πληρώσεις, η κλήση πηγαίνει στην εφορία. Εάν ενημερωθείς αμέσως, πράγμα σπάνιο, έχει καλώς. Εάν όχι, στην κλήση μπαίνουν πανωτόκια και στην καλύτερη περίπτωση μια ωραία πρωία, πηγαίνοντας για άλλη δουλειά στην εφορία, πληροφορείσαι ότι δεν μπορείς να βγάλεις ενημερότητα γιατί έχεις χρέος 1.000 και πλέον ευρώ. Στη χειρότερη περίπτωση, πέφτεις σε έναν τυχαίο έλεγχο της τροχαίας, το κομπιούτερ εντοπίζει το «κακούργημά» σου και οδηγείσαι στο κρατητήριο μέχρι να ανοίξει το Δημόσιο Ταμείο.
Τίποτε από αυτά δεν ισχύει, βέβαια, εάν έχεις διαπράξει το «πταίσμα» να χτίσεις παράνομα σπίτι ή βίλα! Εάν έχεις χτίσει χωρίς οικοδομική άδεια σε έκταση που απαγορεύεται η δόμηση, εάν έχεις χτίσει επειδή έτσι γουστάρεις, χωρίς να πληρώσεις αμοιβές, εφορία, εισφορές στο ΙΚΑ. Κανείς δεν πρόκειται να σε ελέγξει. Αλλά, ακόμα και εάν σταθείς άτυχος, κανείς δεν πρόκειται να καταγράψει την παρανομία, να επιβάλει το πρόστιμο που προβλέπει ο νόμος και να στείλει το φιρμάνι στην εφορία. Και βέβαια, στη σπάνια περίπτωση που συμβεί το απευκταίο, το πρόστιμο θα καταχωνιαστεί σε κάποιο συρτάρι της εφορίας και κανένας ποτέ δεν πρόκειται να το απαιτήσει. Και το ερώτημα είναι, γιατί κόπτονται τόσο πολύ να εισπράξουν 70 ευρώ από μια κλήση και όχι 100.000 ευρώ από το πρόστιμο ενός αυθαιρέτου;
Είναι αυτό δείγμα πολιτικής ευαισθησίας ή πολιτικής διαφθοράς;


Τα greek statistics των αυθαιρέτων
Στο όνομα του μνημονίου, το υπουργείο Οικονομικών πιέζει, κατά παράβαση του Συντάγματος και της κοινής λογικής, να βρεθεί φόρμουλα για να νομιμοποιηθούν τα αυθαίρετα, με στόχο, όπως λέει, να εισπράξει 800 εκατομμύρια ευρώ. Και όχι μόνο πιέζει να εφευρεθεί φόρμουλα «τακτοποίησης» λοιδορώντας το Συμβούλιο της Επικρατείας, αλλά προτείνει τη δραστική μείωση των προστίμων, ευελπιστώντας ότι οι αυθαιρετούχοι θα μας κάνουν τη χάρη και θα προσέλθουν στο Δημόσιο Ταμείο.
Στην προσπάθεια αυτή έχουν επιστρατευτεί και διάφοροι κονδυλοφόροι καλοθελητές ή απλώς μικρόνοες, που έχουν βγει στη γύρα και υποστηρίζουν το πολιτικά ευτελές σχέδιο, θέτοντας απαράδεκτα, λαϊκίστικα, εκβιαστικά διλήμματα του τύπου… «εάν δεν εξασφαλιστούν τα χρήματα από τα αυθαίρετα, θα κοπούν πάλι συντάξεις και μισθοί».
Και το ερώτημα είναι… γιατί το υπουργείο Οικονομικών δεν δίνει απλώς εντολή να εισπραχθούν τα βεβαιωμένα πρόστιμα στα αυθαίρετα.
Για παράδειγμα, εάν το υπουργείο Οικονομικών ήθελε αύριο το πρωί να εισπράξει τα πρώτα 20 εκατομμύρια ευρώ από τα 800, θα μπορούσε να ζητήσει να καταβληθούν τα πρόστιμα από τους ιδιοκτήτες 157 πολυτελών αυθαιρέτων που έχουν εντοπιστεί στη Μύκονο, τη Σύρο και την Κύθνο. Πρόκειται για το πολύκροτο σκάνδαλο που απασχολεί τη Δικαιοσύνη αφού έχουν ασκηθεί διώξεις σε βάρος του τέως διευθυντή και υποδιευθυντή της Πολεοδομίας Σύρου, αλλά και κατά του τέως διοικητή και υποδιοικητή του Αστυνομικού Τμήματος Μυκόνου, οι οποίοι, σύμφωνα με το κατηγορητήριο, δεν απέστειλαν στις εφορίες πρόστιμα ύψους 20 εκατομμυρίων ευρώ για τα 157 αυθαίρετα.
Εν ολίγοις, με την είσπραξη των προστίμων από 157 παράνομες βίλες, ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου θα μπορούσε να εξασφαλίσει το 2,5% του ποσού των 800 εκατομμυρίων που αναζητεί εναγωνίως. Εάν κάνουμε τη διαίρεση, θα δούμε ότι σε κάθε ιδιοκτήτη πολυτελούς αυθαιρέτου αναλογεί πρόστιμο, μόλις, 128.000 ευρώ! Είναι μεγάλο το ποσό αυτό για κάποιον που έχτισε παράνομα βίλα στη Μύκονο και πρέπει να του γίνει έκπτωση; Και τι ποσοστό έκπτωσης; Είναι λογικό να δώσει κάποιος 60.000 ευρώ άπαξ και να «καθαρίσει» με την παρανομία του σε ένα από τα πιο ακριβά νησιά του πλανήτη;
Εάν συνεχίσουμε τις απλές αριθμητικές πράξεις, θα διαπιστώσουμε ότι τα 800 εκατομμύρια ευρώ μπορούν να εξασφαλιστούν εάν εισπραχθούν πρόστιμα από 6.250 πολυτελή αυθαίρετα. Φαντάζομαι ότι σε σύνολο 1 εκατομμυρίου αυθαιρέτων δεν θα ήταν δύσκολο να βρεθούν τα 6.250 και σίγουρα, εάν οι νόμοι εφαρμόζονταν, εάν υπήρχε η πολιτική βούληση και εάν οι υπηρεσίες έκαναν τη δουλειά τους, από το 1 εκατομμύριο αυθαίρετα θα έμπαιναν στο Δημόσιο Ταμείο τεράστια, ποσά που μπορεί – για να ακολουθήσουμε λαϊκίστικα επιχειρήματα – και να έσωζαν ακόμα μια μείωση των συντάξεων.
«Κόκκινη γραμμή»
Η επίκληση της «κόκκινης γραμμής» που πρέπει να μπει και στο θέμα των αυθαιρέτων, τείνει να γίνει το πιο σύντομο ανέκδοτο των ημερών. Και τείνει να γίνει ανέκδοτο γιατί οι πολιτικοί που την επικαλούνται δείχνουν να μην έχουν μνήμη, με αποτέλεσμα να ανακυκλώνουν την ίδια αδιέξοδη πολιτική. Πόση «κόκκινη γραμμή» αντέχει, όμως, το σύστημα; Μπορεί να εισπράττει συνεχώς και αδιαλείπτως τα πρόστιμα χωρίς «τακτοποιήσεις»; Μπορεί να αποτρέψει την πέμπτη γενιά αυθαιρέτων προχωρώντας συνεχώς και αδιαλείπτως σε κατεδαφίσεις;
Η Ιστορία μάς δείχνει πως όχι:
◆ Η μοναδική νόμιμη προσπάθεια που έγινε για την τακτοποίηση των αυθαιρέτων ήταν επί Τρίτση το 1983. Το μέτρο αφορούσε από 300.000 έως 600.000 αυθαίρετα (ακριβής αριθμός δεν υπάρχει) και εκτιμάται ότι στην πλειονότητά τους δηλώθηκαν. Το πρόβλημα είναι ότι οι οφειλές δεν πληρώθηκαν στο σύνολό τους, αφού κεντρικές και τοπικές αρχές άρχισαν να σφυρίζουν αδιάφορα και το σίγουρο είναι ότι το μέτρο δεν απέτρεψε τη δημιουργία και νέων γενιών αυθαιρέτων, χτισμένων με περισσότερο θράσος και τσαμπουκά.
◆ Είκοσι χρόνια μετά, το 2003, έγινε νέα «πρόσκληση» στους αυθαιρετούχους, με νέο νόμο που προέβλεπε ευνοϊκές ρυθμίσεις – με εκπτώσεις και δόσεις – για τα πρόστιμα ανέγερσης και κατεδάφισης, σύνδεση με τη ΔΕΗ για τρία χρόνια και αναστολή της κατεδάφισης. Από τα, περίπου, 300.000 αυθαίρετα κτίσματα, εκτιμάται ότι δηλώθηκαν, μόλις, 70.000, ενώ άγνωστο είναι το ποσό που εισπράχθηκε, εάν εισπράχθηκε, αφού τα πρόστιμα παραμένουν καταχωνιασμένα στα συρτάρια των εφοριών χωρίς καμιά επίπτωση για όποιον χρωστάει.
◆ Το 2004 άλλαξε και πάλι ο νόμος για να μπει «κόκκινη γραμμή» με υψηλότατα πρόστιμα που φτάνουν μέχρι το 100% της τιμής ζώνης όπου έχει χτιστεί το αυθαίρετο. Και φυσικά, και τα πρόστιμα δεν εισπράττονταν και τα αυθαίρετα ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια.