ECONOMIST: η διάσωση της Ελλάδας παραλύει

Όταν οι αρχαίοι Έλληνες επινόησαν τη λέξη «κρίση» είχαν κατά νου ένα σύντομο χρονικό διάστημα δύσκολων συνθηκών για την οικονομία. Οι σύγχρονοι Έλληνες αντιμετωπίζουν την κρίση για πάνω από ένα χρόνο και από ότι φαίνεται το τέλος είναι μακριά.
Το κλίμα στην Ελλάδα ολοένα και περισσότερο απαισιόδοξο γίνεται. Το σχέδιο που καταρτίστηκε τον περασμένο Μάιο για να βάλει σε τάξη τα δημοσιονομικά της χώρας έχει γίνει το ίδιο η παγίδα της. Η οικονομία έχει κολλήσει σε έναν φαύλο κύκλο.
Η αγορά έχει «στεγνώσει» στην Αθήνα, ενώ...
πολλές σημαντικές μεταρρυθμίσεις έχουν «κολλήσει» στις έντονες διαμαρτυρίες. Αν και η αγορά εργασίας έχει γίνει ελαφρώς πιο ευέλικτη μέσω των αλλαγών στις διαδικασίες διαιτησίας και ρήτρες εξαίρεσης για τις μεμονωμένες επιχειρήσεις από τις συλλογικές συμβάσεις, η κυβέρνηση δεν έχει λύσει το ζήτημα των μονοπωλίων.
Η πραγματική πηγή της «κατάθλιψης» στη χώρα, αναφέρει το Economist, είναι οι βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις της λιτότητας. Πριν από ένα χρόνο την προβλεπόταν συρρίκνωση του ΑΕΠ 4% το 2010 και 2,5% το 2011. Αντίθετα, μειώθηκε κατά 4,5% πέρυσι και προβλέπει ότι θα μειωθεί κατά 3,2% το 2011. Το ποσοστό ανεργίας αυξήθηκε από 9% στα μέσα του 2009 σε 14,2% κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2010, και αναμένεται να μέσο όρο 15,5% το τρέχον έτος. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού για το 2009 αναθεωρήθηκε από% 13,6% σε 15,4 του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος αυξήθηκε από 115% έως 127% του ΑΕΠ. Παράλληλα, η πρόοδος στη μείωση του ελλείμματος το 2010 ήταν βραδύτερη από την προβλεπόμενη. Προσωρινές προβλέψεις που έρχονται στο φως της δημοσιότητας εκτιμούν ότι διαμορφώθηκε στο 10,6% του ΑΕΠ, αντί του αρχικού στόχου του 8,1%. Το χρέος είναι πλέον κοντά στο 145% του ΑΕΠ.
Η δυστυχία είναι αναπόφευκτη, δεδομένου τις δραστικές περικοπές των δαπανών και τις μεγάλες αυξήσεις φόρων. Παράλληλα τα μέτρα για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, για την οποία η Ελλάδα είναι πασίγνωστη, έχουν πέσει στο κενό. Ο Μιχαήλ Μασουράκης, επικεφαλής οικονομολόγος στην Alpha Bank, επισημαίνει, δεν υπάρχει καμία εκτίμηση για πρόοδο, επειδή το πρόβλημα είναι τόσο βαθιά ριζωμένο.
Οι δημοσιονομικές αποτυχίες έχουν κάνει τις αγορές ακόμη πιο επιφυλακτικές έναντι του ελληνικού χρέους. Οι αποδόσεις των δεκαετών κρατικών ομολόγων αυξήθηκαν σχεδόν στο 13%. Οι οίκοι αξιολόγησης της πιστοληπτικής ικανότητας συνεχίζουν τις υποβαθμίσεις, γεγονός που κάνει ολοένα και πιο πιθανή την ανάγκη περισσότερων κεφαλαίων πέραν των 110 δις. ευρώ.
Την ίδια ώρα ο τραπεζικός κλάδος, αν και αρκετά ισχυρός, πληρώνει το τίμημα της έκθεσης σε κρατικά ομόλογα και του country risk. Όλο και περισσότερο εξαρτώνται πλέον από την υποστήριξη της ρευστότητας από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, φτάνοντας σχεδόν στο ένα πέμπτο του συνόλου των υποχρεώσεων τους. Η ζήτηση για δάνεια είναι αναιμική ούτως ή άλλως, αλλά η πιστωτική επέκταση προς τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος αναπτύχθηκε σε ποσοστό άνω του 21% ετησίως το 2006 και το 2007 και ακόμα 16% το 2008, έχει καταρρεύσει. Παράλληλα, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια αυξήθηκαν στο 10% του συνόλου.
Η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η έξοδος είναι στον ορίζοντα και υποστηρίζει το πρόγραμμα που εφαρμόζει. Ο κ. Παπακωνσταντίνου βλέπει μάλιστα κάποια ενθαρρυντικά σημάδια: την ταχεία αύξηση των εξαγωγών αγαθών κατά τους τελευταίους μήνες, τη σημαντική μείωση του κόστους εργασίας και ενδείξεις για το ότι ο τουρισμός θα ενισχυθεί αργότερα αυτό το έτος.
Αλλά ακόμη και αν η Ελλάδα αρχίζει να γίνεται πιο ανταγωνιστική, έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσουμε. Το ΔΝΤ εκτιμάται Μάρτιο ότι οι δαπάνες της χώρας είναι 20-30% είναι υψηλότερες. Ο Δημήτρης Παπαλεξόπουλος, ο οποίος ηγείται της “Τιτάν”, αναφέρει ότι οι φόβοι για την πορεία της οικονομία θα συνεχιστούν, με τη ρευστότητα και την έλλειψη εμπιστοσύνης να την χαρακτηρίζει. Σε μια ένδειξη των πιέσεων στις επιχειρήσεις, περισσότερες εταιρείες που είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών πέρυσι κατέγραψαν σημαντικές ζημιές.
Πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι η αναδιάρθρωση είναι η μόνη απάντηση. Κερδίζοντας χρόνο από τις αγορές, η ελληνική κυβέρνηση θα απαιτήσει σίγουρα κάτι πιο τολμηρό από μια ελαφρώς αυστηρότερη έκδοση του ίδιου προγράμματος. Μια αναδιάρθρωση χρέους θα ήταν μπορούσε να δεσμεύσει κεφάλαια μέσω ιδιωτικοποιήσεων για ένα ευρύτερο άνοιγμα της ελληνικής οικονομίας. Άλλωστε ο στόχος που έχει θέσει η κυβέρνηση είναι να αντλήσει περίπου 50 δις. ευρώ.
Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων θα έπρεπε να προέλθει από τις πωλήσεις γης, που θα μπορούσε να κινητοποιήσει άλλη μία σημαντική μεταρρύθμιση που θα έπρεπε να γίνει από καιρό: αυτή του κτηματολογίου. Το κράτος κατέχει περισσότερες εκτάσεις από αυτές του ιδιωτικού τομέα, αλλά κανείς δεν μπορεί να είναι σίγουρος με ακρίβεια λόγω της έλλειψης ενός κατάλληλου μητρώου με εξαίρεση ορισμένα νησιά. Η θέσπιση ενός μητρώου, λέει ο κ. Παπαλεξόπουλος, θα ήταν “το πιο αποτελεσματικός τρόπος για να ξεκινήσει την ανάπτυξη σε όλη την Ελλάδα».
Όλα αυτά απαιτούν στιβαρή ηγεσία, όμως, και ο κ. Παπανδρέου είναι στα μάτια πολλών Ελλήνων, δεν είναι αυτός που πρέπει, καταλήγει το άρθρο.
http://www.economist.com/
http://www.antinews.gr