Αναζητείται ο Καραμανλής...

Του Κώστα Στούπα

Τη φράση η μεταπολίτευση έφτασε στο τέλος της, την έχουμε ακούσει πολλές φορές τα τελευταία 10-20 χρόνια. Με τη χρεοκοπία της χώρας το 2010, όμως, φαίνεται πως έχει δρομολογηθεί η άρδην αλλαγή του οικονομικού και πολιτικού σκηνικού.

Δεν είναι κάτι απλό καθώς η αλλαγή του σκηνικού μιας ολόκληρης εποχής δρομολογεί δομικές αλλαγές στο κράτος, τους θεσμούς, την οικονομία και την κοινωνία.

Το μοντέλο εξουσίας της Χούντας έδωσε τη σκυτάλη στο μοντέλο που επέβαλε η επάνοδος της δημοκρατίας.

Στο μοντέλο της πολιτικής ζωής οι πόλοι εξουσίας του παλιού καθεστώτος που ήταν ο στρατός, η αστυνομία και η εκκλησία αντικαταστάθηκαν από τα κόμματα, το κοινοβούλιο, τα συνδικάτα και τον τύπο...

Στο πεδίο της οικονομίας η μεταπολίτευση του ’74 ξεκίνησε τις κρατικοποιήσεις Καραμανλή και συνεχίστηκε με τις κρατικοποιήσεις ιδιωτικών επιχειρήσεων από τον Α. Παπανδρέου.

Εν μέρει για το μοντέλο αυτό στην οικονομία ευθυνόταν η σοσιαλμανία των Κ. Καραμανλή και Α. Παπανδρέου και εν μέρει οι ανατροπές που επέβαλαν οι πετρελαϊκές κρίσεις και η άρση του προστατευτισμού που ξεκίνησε εκείνη την περίοδο.

Στην οικονομία το πρόβλημα με την Ελλάδα σε σχέση με άλλες ευρωπαϊκές και δυτικές χώρες είναι ότι δεν φρόντισε εγκαίρως να δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη νέων τομέων που θα απορροφούσαν τις θέσεις εργασίας που έχανε ο ιδιωτικός τομέας με την αποψίλωσή του.

Εκτός από τις διεθνείς εξελίξεις, οι υποχωρήσεις στις διεκδικήσεις των συνδικάτων και το μοντέλο εκτόνωσης της ανεργίας με συνεχή διεύρυνση του δημόσιου και ευρύτερου δημόσιου τομέα επιτάχυναν τον αφανισμό κάθε αξιόλογης παραγωγικής προσπάθειας στον ιδιωτικό τομέα.

Οι ιδιωτικοί όμιλοι που επιβίωσαν αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα όπως παντού στην Ευρώπη.

Επιπλέον η μεταπολίτευση για να επιβιώσει δόμησε και το δικό της μοντέλο εξουσίας. Ένα μοντέλο που στηρίχθηκε στην ανάδειξη νέων επιχειρηματικών πόλων με την ανάθεση κρατικών προμηθειών και δημοσίων έργων.

Η κρατική διαφήμιση και η οικονομική ισχύς των νέων οικονομικών πόλων δημιούργησαν και τις δομές του μεταπολιτευτικού τύπου, όπου εκτός από τα βασικά μέσα ενημέρωσης αναπτύχθηκε και μια μερίδα κρατικοδίαιτων μέσων με ισχνή κυκλοφορία, ακρόαση και τηλεθέαση.

Επιπλέον το συνδικαλιστικό κίνημα λόγω της απόλυτης κυριαρχίας των συνδικάτων του κρατικού τομέα παρέκλινε σε μορφή ισχυρού ιμάντα του πελατειακού πολιτικού συστήματος με παρασιτικά και παρακρατικά χαρακτηριστικά.

Τα νέο μοντέλο της οικονομίας που κυριάρχησε δεν ήταν καθόλου παραγωγικό αλλά παρασιτικό με χαρακτηριστικά σοβιετικής στασιμότητας στην παραγωγικότητα και σικελικής μαφίας στην διαφθορά, την ανάδειξη και κάλυψη θέσεων.

Μοιραία ο κρατικός δανεισμός αποδείχτηκε το μόνο μέσο επιβίωσης του μορφώματος. Η είσοδος της χώρας στο ευρώ προσέφερε χαμηλά επιτόκια και αύξησε δραματικά το δανεισμό στον κρατικό τομέα, αλλά και τον ιδιωτικό...

Όσοι είχαν εντοπίσει τις αντιφάσεις του μοντέλου και μιλούσαν ήδη προ εικοσαετίας για χρεοκοπία, δεν εισακούστηκαν και απομονώθηκαν από τη χαύνωση που προκαλούσε στην κοινωνία η ευημερία των δανεικών.

Η ανάπτυξη της οικονομίας λόγω της ζήτησης με δανεικά για αρκετά χρόνια έδινε τη ψευδαίσθηση της βιωσιμότητας.

Η χρεοκοπία του 2010 μας προσγείωσε ανώμαλα...

Κάποια σημάδια που χαρακτήριζαν το τέλος της δικτατορίας μοιάζουν να επαναλαμβάνονται. Οι μηχανισμοί του παλιού καθεστώτος που ανησυχούσαν περισσότερο ήταν τα στενό κράτος που ασκούσε εξουσία και το παρακράτος.

Ο Κ. Καραμανλής κατάφερε και εγγυήθηκε ομαλά αυτή τη μετάβαση περιορίζοντας τις αντιθέσεις. Ουσιαστικά το παρακράτος της επταετίας πήρε άφεση αμαρτιών και στη φυλακή οδηγήθηκαν μόνο οι πρωταίτιοι του καθεστώτος και κάποιες βασανιστές.

Η παρούσα μεταπολίτευση αναζητεί το νέο Καραμανλή που θα εγγυηθεί τη διάλυση και ανασύσταση του κράτους και της οικονομίας με ομαλό τρόπο. Ο μηχανισμός που αντιδρά στις εξελίξεις γιατί βλέπει ότι θα χάσει αδίκως κεκτημένα είναι ο χώρος που περιβάλλει τα συνδικάτα του δημοσίου. Είναι το παρακράτος της μεταπολίτευσης που παίζει κομβικό ρόλο στη λειτουργία του πελατειακού συστήματος και έχει όπως είπαμε χαρακτηριστικά του δικτατορικού και προδικτατορικού παρακράτους.

Μοιραία όμως θα υποκύψει καθώς ο άρνηση των δανειστών να μας δανείσουν και η αδυναμία του ανύπαρκτου ιδιωτικού τομέα να προσφέρει θέσεις εργασίας και φορολογητέα βάση δημιουργούν τετελεσμένα...

Στα επόμενα 2-3 χρόνια θα ζήσουμε τη νέα μεταπολίτευση με νέους πόλους ισχύος να δημιουργούνται στην πολιτική, την οικονομία και όπως είναι φυσικό και στον τύπο. Στον τελευταίο ήδη τα όργανα έχουν αρχίσει...

Οι τράπεζες είναι ένα πεδίο που αναμένεται σύντομα να ξεκινήσουν ανατροπές καθώς είναι εκτεθειμένες σε κρατικά ομόλογα ενός χρεοκοπημένου κράτους και η ανακεφαλαίωσή του θα σημάνει πιθανά και μετοχικές ανακατατάξεις.

Τόσο λόγω μεταφοράς εξουσιών στην ευρωζώνη όσο και λόγω προϊούσης παγκοσμιοποίησης, το νέο πολιτικό και οικονομικό μοντέλο θα φέρει ανάλογα χαρακτηριστικά.

Επί της ουσίας όμως, τώρα βρισκόμαστε στη φάση της αναζήτησης του Καραμανλή της επόμενης μεταπολίτευσης...

 capital.gr