Ο φόβος του τοξικού υδράργυρου

Η περιβαλλοντική οργάνωση «ΓΡΑΙΓΟΣ» μας έστειλε και δημοσιεύουμε το πιό κάτω πόνημα:

Ο φυσικός φωτισμός του κτιρίου μας οφείλεται στο ηλιακό φως. Ο ήλιος αποτελεί πηγή ζωής. Δημιουργεί και επιταχύνει τον μεταβολισμό των φυτών και ζώων και βεβαίως του ανθρώπου. Χωρίς τον ήλιο δεν θα υπήρχε ζωή στον πλανήτη γη. Γι’ αυτό η έκθεσή μας στον ήλιο, άμεσα είτε έμμεσα (ανάκλαση) ωφελεί αφάνταστα τον άνθρωπο. Το ηλιακό φως είναι απαραίτητο και αναντικατάστατο στη ζωή. Ο ήλιος συντηρεί την υγεία, σκοτώνει τα παθογόνα μικρόβια και έχει απολυμαντική δύναμη. Γι' αυτό το λόγο είναι απαραίτητο να "βλέπει" ο ήλιος το σπίτι.
Με το πρώτο σκοτάδι και ιδιαίτερα μετά τη δύση του ήλιου είμαστε υποχρεωμένοι να χρησιμοποιούμε τον τεχνητό φωτισμό. Όμως μερικές φορές ο φυσικός φωτισμός δεν επαρκεί και είμαστε υποχρεωμένοι και μέρα να χρησιμοποιούμε τεχνικό φωτισμό. Τεχνητό φωτισμό έχουμε με την καύση εύφλεκτων υλών: δαδί, λάδι, πετρέλαιο, βενζίνη, οινόπνευμα, φωταέριο, υγραέριο, και τον ηλεκτρισμό. Οι συσκευές που χρησιμοποιούνται είναι κεριά, λυχνάρια και λαμπτήρες.

ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΗΣΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

Α.  ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ ΦΘΟΡΙΣΜΟΥ

Οι σύγχρονοι οικονομικοί λαμπτήρες φθορισμού μπορούν να αντικαταστήσουν τους κοινούς λαμπτήρες πυρακτώσεως. Έχουν μικρές διαστάσεις και προσφέρονται με ....κάλυκες κοινού λαμπτήρα: βιδωτούς (κανονικούς και μινιόν), και μπαγιονέ. Προσφέρουν την ίδια ποιότητα φωτισμού με τους κοινούς λαμπτήρες και έχουν την ίδια φωτεινότητα, ενώ καταναλώνουν μέχρι 5 φορές λιγότερο ρεύμα.
Το 1938 έκανε την πρώτη του μαζική εμφάνιση ο λαμπτήρας φθορισμού.
Οι λάμπες φθορισμού αποτελούνται από ένα μακρύ γυάλινο κυλινδρικό σωλήνα, ο οποίος περιέχει αργό ή άζωτο με μικρή πίεση και σταγόνα υδραργύρου. Τα εσωτερικά του τοιχώματα έχουν λεπτό επίχρισμα από φθορίζοντα σώματα (θειούχες ή φθοριούχες ενώσεις ψευδαργύρου, καδμίου ή ασβεστίου), γι αυτό και ονομάζονται λαμπτήρες φθορισμού.
Κατά τη λειτουργία της λάμπας η σταγόνα υδραργύρου εξαερώνεται και μέσα στην ατμόσφαιρα των ατμών του υδραργύρου γίνεται εκκένωση τόξου και παράγεται υπεριώδης ακτινοβολία. Αυτή πέφτει πάνω στη φθορίζουσα ουσία, τη διεγείρει και έτσι η φθορίζουσα ουσία εκπέμπει φως, το οποίο μοιάζει με το λευκό. Έτσι μετατρέπεται η υπεριώδης ακτινοβολία σε φωτιστική. Ένα πολύ μικρό μέρος της εκπέμπεται στον περιβάλλοντα χώρο. Και συνήθως είναι μικρότερη από αυτήν, που περιέχεται στο ηλιακό φως και εξαρτάται από την ποιότητα κατασκευής του λαμπτήρα.
Οι μεγάλες εταιρίες κατασκευής λαμπτήρων φθορισμού ισχυρίζονται ότι δεν υπάρχει κανένα πρόβλημα με την υγεία των χρηστών. Όμως
α) Αν η λάμπα σπάσει, η ποσότητα των 5mg υδραργύρου που περιέχεται και μάλιστα σε αέρια μορφή, θεωρείται άκρως επικίνδυνη για τον ανθρώπινο οργανισμό. Βλάβες στον εγκέφαλο, καρκινογενέσεις, τύφλωση και προβλήματα στο συκώτι μπορεί να προκαλέσει ο υδράργυρος.
β) Επίσης η υπεριώδης ακτινοβολία, που διαφεύγει από τον λαμπτήρα συσσωρεύεται αθροιστικά στο ανθρώπινο σώμα.
Οι πιθανότητες μία τέτοια λάμπα να σπάσει κατά τη διάρκεια της λειτουργίας της από μία απότομη αυξομείωση της τάσης του ηλεκτρικού ρεύματος είναι ελάχιστες και η προσοχή μας πρέπει να επικεντρωθεί στη διαδικασία τοποθέτησης, καθαρισμού και αφαίρεσής τους. ΔΕΝ πρέπει να πιάνουμε αυτές τις λάμπες στο γυάλινο μέρος, που είναι πολύ λεπτό και ευαίσθητο.
Σε περίπτωση που σπάσουν θα πρέπει να εκκενωθεί άμεσα ο χώρος και να αερισθεί για 15 λεπτά και περισσότερο, γιατί ο υδράργυρος είναι σε αέρια μορφή. Κατόπιν ακολουθούμε τις οδηγίες προς τους καταναλωτές για τους λαμπτήρες φθορισμού ή εξοικονόμησης ενέργειας, (όπως η προπαγάνδα των εταιριών θέλει να τις ονομάζει), που εξέδωσε η Γενική Γραμματεία Καταναλωτή(¹).
Η ανακύκλωση των λαμπτήρων εξοικονόμησης ενέργειας είναι από τον νόμο υποχρεωτική και απαγορεύεται η εναπόθεσή τους σε κάδους απορριμμάτων. Η ανακύκλωση μπορεί να γίνει από συγκεκριμένα καταστήματα και σε σημεία, που έχουν καθοριστεί από τους Δήμους(¹).

Β.  ΛΑΜΠΤΗΡΕΣ LED (ΛΕΝΤ)

Οι κλασικοί ηλεκτρικοί λαμπτήρες, που ως επί το πλείστον χρησιμοποιούνται για οικιακή χρήση, ονομάζονται λαμπτήρες πυράκτωσης επειδή εκπέμπουν φως από ένα λεπτό σύρμα που θερμαίνεται με τη διέλευση ηλεκτρικού ρεύματος. Οι λαμπτήρες αυτοί δεν είναι καθόλου αποδοτικοί, επειδή το μεγαλύτερο τμήμα της ηλεκτρικής ενέργειας, που καταναλίσκουν εκπέμπεται ως θερμότητα και όχι ως φως. Επιπλέον χρειάζονται συχνή αλλαγή, επειδή η διάρκεια ζωής τους είναι περίπου 2.000 ώρες λειτουργίας.
Τα τελευταία χρόνια σταδιακά υιοθετείται η χρήση των λαμπτήρων φθορισμού καθώς καταναλίσκουν πολύ λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια από τους λαμπτήρες πυράκτωσης. Οι λαμπτήρες αυτοί, που χρησιμοποιούνται εδώ και πολλές δεκαετίες κυρίως στον φωτισμό των χώρων εργασίας, εκτός από το ότι καταναλίσκουν τέσσερις φορές λιγότερη ηλεκτρική ενέργεια από τους λαμπτήρες πυράκτωσης για το ίδιο φως, διαρκούν και πέντε φορές περισσότερο, δηλαδή 8.000 – 12.000 ώρες.
Φαίνεται όμως ότι το μέλλον ανήκει στους λαμπτήρες LED, οι οποίοι όχι μόνο τείνουν να γίνουν τόσο οικονομικοί όσο και οι σημερινοί οικονομικοί λαμπτήρες, αλλά διαρκούν και πέντε φορές περισσότερο από αυτούς, δηλαδή 50.000 ώρες, που αντιστοιχούν σε 15 χρόνια κανονικής λειτουργίας. Επιπλέον δεν περιέχουν υδράργυρο, που μολύνει το περιβάλλον, και λόγω της πολύ μικρής κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας θα συμβάλουν στη μείωση των απαιτούμενων σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας με όλες τις ευεργετικές συνέπειες για το περιβάλλον. Για παράδειγμα, η κατανάλωση ενέργειας ενός συμβατικού φωτεινού σηματοδότη είναι περίπου 70 WAT ενώ του σηματοδότη με λαμπτήρες LED είναι μόνο 6 WAT.
Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΛΑΜΠΤΗΡΑ LED
Η αρχή λειτουργίας των λαμπτήρων LED συνίσταται στην εκπομπή φωτός από μια κρυσταλλοδίοδο όταν απ’ αυτή διέρχεται ρεύμα κατάλληλης έντασης. Το χρώμα του εκπεμπόμενου φωτός εξαρτάται από το υλικό κατασκευής της διόδου. Το φαινόμενο παρατηρήθηκε από διάφορους ερευνητές από τις αρχές του εικοστού αιώνα ενώ ο πρώτος λαμπτήρας LED κατασκευάστηκε αποδίδεται στον Oleg Vladimirovich Losev γύρω στο 1920.
Στην δεκαετία του ’60 παρουσιάζονται οι λαμπτήρες LED λευκού φωτός οι οποίοι μπορούν να παράγουν το υψηλής έντασης λευκό φως με τρεις διαφορετικές μεθόδους κατασκευής. Εκείνη που προς το παρόν έχει επικρατήσει είναι αυτή που βασίζεται στην επάλειψη λαμπτήρα LED κυανού χρώματος με ένα λεπτό στρώμα μιας ουσίας η οποία φθορίζει στο κίτρινο. Αυτό το «μείγμα» των δύο χρωμάτων το μάτι μας το αντιλαμβάνεται ως λευκό.
Μερικά από τα βασικά πλεονεκτήματα των LED συγκριτικά με άλλες πηγές φωτισμού είναι:

• Η μεγάλη διάρκεια ζωής τους που μπορεί να φτάσει τις δεκάδες χιλιάδες ώρες
• Η χαμηλή κατανάλωση ενέργειας
• Το χαμηλό κόστος συντήρησης
• Δουλεύουν (και) σε 12Volt. Μπορούν να τροφοδοτηθούν από φωτοβολταϊκή εγκατάσταση χωρίς μετασχηματιστή.
• Η απουσία του ενοχλητικού τρεμοπαιξίματος που εμφανίζεται στους λαμπτήρες φθορισμού.
• Η αντοχή στην θερμότητα, το ψύχος, τις κρούσεις και τους κραδασμούς.
• Η ελάχιστη μείωση της απόδοσης τους από την χρήση λειτουργίας (άναμμα-σβήσιμο)
• Η απουσία εύθραυστων υλικών, γεγονός που τα κάνει υδατοστεγή και κατάλληλα για χρήση σε εξωτερικές συνθήκες και στην ναυτιλία.
• Η δυνατότητα, για ενσωμάτωση τους εντός των δομικών υλικών ενός κτιρίου.

Εξαιτίας των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών που εμφανίζουν τα LED, βρίσκουν πλήθος εφαρμογών που ολοένα και αυξάνονται, τόσο διακοσμητικό όσο και στον αρχιτεκτονικό φωτισμό.

Η οικονομικότερη και καθαρότερη ενέργεια είναι αυτή που δεν καταναλώνεται!

Ο έλεγχος φωτισμού μπορεί να φέρει και τα μεγαλύτερα ενεργειακά και οικονομικά κέρδη. Ο έλεγχος του φωτισμού μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους, όπως λ.χ. η εισαγωγή της χρήσης αισθητήρων κίνησης, αισθητήρων φωτός, χρονοδιακοπτών, μηχανισμών αυξομείωσης της έντασης του φωτισμού και συστημάτων ελέγχου.


ΓΡΑΙΓΟΣ ΑΜΚΕ
Οργανισμός Περιβάλλοντος
 http://www.biozo.gr/node/441

---