Η ΤΥΝΗΣΙΑ, Η ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ Η ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗ ΚΡΙΣΗ

Η λαϊκή επανάσταση που βρίσκεται σε εξέλιξη στην Τυνησία, θέτει ζητήματα όσον αφορά τις κύριες γενεσιουργές της αιτίες. Και με τη σειρά τους αυτές οι αιτίες απαιτούν βαθύτερες αιτιολογήσεις και ερμηνείες .
Σε ένα πρώτο επίπεδο , είναι σχεδόν ορατό δια γυμνού οφθαλμού το ότι η κοινωνική έκρηξη προήλθε από την αύξηση του κόστους διατροφής των λαϊκών μαζών. Η αύξηση αυτή έχει να κάνει με τις συνθήκες της τελευταίας περιόδου : Σύμφωνα με ένα άρθρο του Ν. Μαραβέγια, (Ελευθεροτυπία 30.1.2011) η επίδραση της μειωμένης προσφοράς βασικών ειδών διατροφής λόγω των πυρκαγιών στη Ρωσία και των κλιματικών αλλαγών σε πολλές παραγωγές χώρες, συνδυάστηκε με την αύξηση του κόστους παραγωγής λόγω της ύψωσης των τιμών του πετρελαίου, με την απαγόρευση των εξαγωγών από ορισμένες χώρες και την αυξημένη ζήτηση τροφίμων από άλλες.

Στον κατάλογο αυτό θα μπορούσε να προστεθεί – λόγω τάξης μεγέθους - και η επίδραση του τουριστικού τομέα στη διαχείριση των παραγωγικών πόρων και ιδιαίτερα του νερού : Ο τυνησιακός τουρισμός συνήθιζε να καταβροχθίζει τους υδάτινους πόρους.... ολόκληρων περιοχών και μάλιστα σε περιόδους υψηλής παραγωγικής ζήτησης. Τα γκαζόν των «τουριστικών οάσεων» και η διαθεσιμότητα νερού για τις αυξημένες ανάγκες καθαριότητας της τουριστικής ελίτ, είχαν καταφέρει ήδη από τη δεκαετία του 80 να καταβυθίσουν τον υδροφόρο ορίζοντα και να αποξηράνουν τα πηγάδια των παραδοσιακών γεωργών της χώρας(Beat Stouffer, “The ecological impact of third world tourism”,1990 ).

Η «συνεργιστική» δράση όλων των παραπάνω παραγόντων θα προσέφερε μια ερμηνεία των διατροφικών ελλειμμάτων σχετικά ικανοποιητική, όχι όμως και πλήρη. Ο κοινωνικός αναλυτής Αντρέ Γκορζ (1923-2007) κατέθεσε στο ύστερο έργο του ένα ακόμη ουσιαστικό στοιχείο για την εξήγηση των διατροφικών κρίσεων. Το στοιχείο αυτό αναφερόταν στην συγκεκριμένη κατανομή των παραγωγικών δυνάμεων της αστικής κοινωνίας και στον προσανατολισμό τους στη παραγωγή ειδών πολυτελείας, αντί των ειδών ευρείας κατανάλωσης. Ο Γκορζ αντέκρουσε την ιδέα μιας «απόλυτης στενότητας» φυσικών πόρων και υπογράμμισε τη σημασία που έχει η ιδιοποίηση πόρων και επενδύσεων για την κατανάλωση των πλουσίων. Οι πλούσιοι που καταναλώνουν πισίνες, κράϊσλερ και υπηρεσίες ελικοπτέρων για ακριβά σπορ, αποστερούν την μείζονα κοινωνία από επενδύσεις, που θα μπορούσαν να αυξήσουν την παραγωγικότητα του τομέα παραγωγής βασικών διατροφικών ειδών. Εν τέλει η στενότητα τροφίμων δεν οφείλεται στη φύση, αλλά είναι ανθρωπογενής !

Τελευταίος, αλλά καθόλου ασήμαντος, έρχεται ο ερμηνευτικός παράγων που τέθηκε πριν μερικές δεκαετίες από αναλυτές όπως ο Ρενέ Ντυμόν και ο Πιερ Σαμουέλ αλλά έφθασε στις ημέρες μας ιδεολογικά αποδυναμωμένος έως περιθωριακός. Ο παράγων αυτός σχετίζεται με τη διατροφική και ιδιαίτερα την κρεοφαγική κουλτούρα των ανεπτυγμένων χωρών και περιοχών, που «πατάει» τελικά πάνω στη παραγωγή ζωοτροφών στις μη ανεπτυγμένες χώρες και περιοχές, προκαλώντας διατροφικές στενότητες . Μια φορά κι έναν καιρό, όταν ο φιλο - τριτοκοσμικός λόγος δεν είχε υποστεί αυτό τον απίστευτο ευτελισμό των ημερών μας, υπήρχε μεγάλη αρθρογραφία για την «ευωχία των μεν που καταλήγει στην πείνα των δε».
Στην Ελλάδα η υφιστάμενη κρεοφαγική κουλτούρα κατέληγε το 2007 σε ετήσιο έλλειμμα του εμπορικού «ισοζυγίου» ζωντανών ζώων και σφαγίων μόνο σε σχέση με τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε ένα ποσό μεγαλύτερο του 1,1 δις ευρώ !…Μεγάλο κακό για μια παραδοσιακή κτηνοτροφική χώρα, όμως όχι αμιγές καλού : θα μπορούσαμε να έχουμε καλύτερο εμπορικό ισοζύγιο, καλύτερη υγεία και πιο αλληλέγγυα στάση προς τον τρίτο κόσμο, αν καταναλώναμε λιγότερο κρέας και περισσότερα λαχανικά…
πηγη