Mακροζωια......τα δύο γονίδια-κλειδιά .

Η αμφιλεγόμενη δίαιτα της μακροζωίας

Εάν αποβάλουμε τη ζάχαρη, το λευκό ψωμί, τα μακαρόνια και τις πατάτες από τη διατροφή μας, θα ζούμε υγιείς τουλάχιστον ως τα 100 μας χρόνια. Αυτή τη νέα θεωρία – που τελευταία έχει προκαλέσει δημόσιες και επιστημονικές συζητήσεις σε ΗΠΑ και Βρετανία – υποστηρίζει η καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας Σίνθια Κένιον, γνωστή για τις εργασίες της γύρω από τη διαδικασία της γήρανσης.


Πολλές θεωρίες έχουν διατυπωθεί έως σήμερα σχετικά με το όνειρο του ανθρώπου για αιώνια νεότητα και πολλά φάρμακα ή τροφές έχουν προταθεί ως ελιξίρια μακροζωίας – για κανένα όμως δεν υπάρχουν οριστικές αποδείξεις. Πολλοί μάλιστα επιστήμονες υποστηρίζουν ότι τα καλύτερα μέτρα για εξασφάλιση μακράς και ποιοτικής ζωής είναι τα εμβόλια και οι καλύτερες συνθήκες ζωής, που αύξησαν κατά τους προηγούμενους αιώνες το προσδόκιμο επιβίωσης κατά 50%.

Η καθηγήτρια Κένιον παρουσίασε τα συμπεράσματα των πρόσφατων μελετών της σε μια εργασία που πρόκειται να δημοσιευθεί στην επιστημονική επιθεώρηση «Proceedings of the Royal Society». Συγκεκριμένα, οι υδατάνθρακες που προσλαμβάνουμε από το ψωμί, τις πατάτες και τα μακαρόνια έως τα κρουασάν, τα κέικ και τα μπισκότα επηρεάζουν άμεσα δύο γονίδια....
- κλειδιά που κυβερνούν
τη νεότητα και τη μακροζωία.

Η καθηγήτρια στήριξε τη μελέτη της σε πειράματα σε σκώληκες, ιδίως τον C. elegans που ζει στο έδαφος σε όλο τον κόσμο. Επεμβαίνοντας σε αυτά τα γονίδια, η Κένιον κατόρθωσε να βοηθήσει τους σκώληκες να ζήσουν έξι φορές περισσότερο από το φυσιολογικό. «Και όχι μόνον αυτό, αλλά τώρα ξέρουμε και πώς να τους κάνουμε να παραμείνουν υγιείς για όλο αυτό το διάστημα», ανέφερε προ ημερών σε ομιλία της στο Wellcome Collection στο Λονδίνο.

Η δρ Κένιον επανέλαβε τα πειράματα σε ποντίκια και βρήκε – όπως έγραψε στο επιστημονικό περιοδικό «Nature» τον περασμένο Σεπτέμβριο – ότι τα αποτελέσματα ήταν λιγότερο καλά, αλλά «συνδυασμοί γενετικών επεμβάσεων και διατροφικής στέρησης μπορεί σχεδόν να διπλασιάσουν τη διάρκεια ζωής τους».

Τα δύο γονίδια-κλειδιά

Οι επιστήμονες γνώριζαν ήδη ότι μπορούν να κάνουν τα πειραματόζωα να ζουν περισσότερο και καλύτερα μειώνοντας τις θερμίδες τους περίπου κατά τα τρία τέταρτα. Η λύση αυτή θα ήταν πρακτικά ανέφικτη για τους ανθρώπους. Η Κένιον βρήκε όμως, γιατί η μεγάλη μείωση των θερμίδων έχει αυτό το θεαματικό αποτέλεσμα, ανακαλύπτοντας ότι αλλάζει τον τρόπο που συμπεριφέρονται τα δύο γονίδια: κλείνει τον διακόπτη σε ένα γονίδιο που ελέγχει την ινσουλίνη, γεγονός που με τη σειρά του δίνει το πράσινο φως σε ένα άλλο γονίδιο (DAF16) που δρα ως ελιξίριο της ζωής.

Το δεύτερο «δίνει εντολές σε ένα ευρύ φάσμα γονιδίων που “επισκευάζουν” και αναζωογονούν τον οργανισμό», σύμφωνα με την καθηγήτρια.

Η δρ Κένιον άλλαξε τη διατροφή της, περιορίζοντας δραστικά τους υδατάνθρακες (κυρίως τους επεξεργασμένους, όπως η ζάχαρη), γιατί προκαλούν στον οργανισμό την παραγωγή περισσότερης ινσουλίνης (περισσότερη ινσουλίνη σημαίνει πιο ενεργό το πρώτο «κακό» γονίδιο).

Οπως επισημαίνει, έκοψε τελείως τις πατάτες, το ρύζι, το ψωμί, τα μακαρόνια και τα νουντλς. Αντίθετα, πρόσθεσε σαλάτες (χωρίς γλυκά ντρέσινγκ), πολλές ελιές, ξηρούς καρπούς, μεγάλες ποσότητες από πράσινα λαχανικά, μαζί με τυρί, κοτόπουλο, ψάρι και αυγά. Τρώει μερικά φρούτα κάθε μέρα, αλλά όχι πολλά. Και μένει μακριά από τα γλυκά, εκτός από τη σοκολάτα με 80% κακάο.

Τον περασμένο χρόνο δοκίμασε να προσθέσει μια μικρή ποσότητα γλυκόζης στη φυσιολογική διατροφή μερικών σκωλήκων στο εργαστήριό της. Η γλυκόζη μπλοκάρισε τα γονίδια της νεότητας και οι σκώληκες σταδιακά έχασαν πολλά από τα οφέλη της υγείας τους.

«Η εργασία αυτή έφερε επανάσταση στον τρόπο κατανόησης της διαδικασίας της γήρανσης», σχολίασε ο καθηγητής Κλινικών Επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ Τζεφ Χόλι. «Δέκα χρόνια νωρίτερα νομίζαμε ότι η γήρανση είναι αποτέλεσμα αργής φθοράς. Η καθηγήτρια Κένιον έδειξε ότι η διαδικασία αυτή ελέγχεται από συγκεκριμένα γονίδια».

Επιστημονικές επιφυλάξεις

Επιφυλακτικοί, όμως, εμφανίζονται άλλοι διακεκριμένοι επιστήμονες. «Είναι γνωστή στην Αμερική η θεωρία αυτή, αλλά στηρίζεται κυρίως σε μελέτες σε πειραματόζωα», σχολιάζει ο καθηγητής Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ και ακαδημαϊκός Δημήτρης Τριχόπουλος.

«Δεν θα την απέρριπτα, αλλά από την άλλη πλευρά δεν θα πρότεινα να την ακολουθήσει κάποιος απόλυτα. Είναι λίγο-πολύ γνωστό ότι η κατανάλωση πολλών υδατανθράκων (κυρίως απλών) βλάπτει την υγεία και μειώνει τα χρόνια ζωής, κυρίως μέσω της παχυσαρκίας και ενδεχομένως του καρκίνου του παχέος εντέρου. Η κατάχρηση των υδατανθράκων, όπως και η κατάχρηση πρωτεϊνών (που έχει συσχετισθεί με τον καρκίνο μέσω της αύξησης της IGF ορμόνης) και η κατάχρηση των λιπών (που έχει συσχετισθεί με τα καρδιαγγειακά επεισόδια), έχει αρνητικές επιπτώσεις».

Και προσθέτει χαριτολογώντας: «Ο λεγόμενος “δρόμος της καμήλας” (που προτίμησε το ίσιωμα όταν την ρώτησαν εάν προτιμά τον ανήφορο ή τον κατήφορο) υποστηρίζεται και από τα επιστημονικά δεδομένα.

Να μην ξεφεύγει, λοιπόν, κανείς από την ισορροπημένη διατροφή, που σημαίνει το 55% των ημερήσιων θερμίδων από υδατάνθρακες (κυρίως σύνθετους), το 10-12% από πρωτεΐνες και το υπόλοιπο από λίπη (κυρίως ελαιόλαδο)».

Ο γεροντολόγος, διευθυντής της Βρετανικής Εταιρείας Μακροζωίας, Ελληνοκύπριος δρ Μάριος Κυριαζής, ανέφερε στα «ΝΕΑ» ότι «η έρευνα της Κένιον είναι σημαντική, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι εφαρμόζεται στους ανθρώπους κατά 100%. Ακόμη όμως και εάν το γενετικό αποτέλεσμα δεν βρεθεί στους ανθρώπους, αξίζει να καταναλώνουμε λιγότερους υδατάνθρακες. Αυτό βοηθά να αποφύγουμε τη βλάβη στις πρωτεΐνες μας και στο DNA, η οποία προκαλείται από τα πάρα πολλά μόρια ζάχαρης στο αίμα μας, μια διαδικασία που ονομάζεται γλυκοζιλίωση (glycation)».

Και συμβουλεύει: «Είναι καλύτερα να τρώτε πολλούς ξηρούς καρπούς, ελαιόλαδο, ψάρι, άπαχο κρέας, κουνέλι και φρούτα και λαχανικά με σκούρο χρώμα (σκούρα πράσινα λαχανικά, ντομάτες με έντονο κόκκινο χρώμα, φράουλες και μούρα)».

Ο καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής του Πανεπιστημίου Κρήτης Αντώνης Καφάτος συμφωνεί ότι «η ζάχαρη ελαττώνει τη ζωή, γιατί αυξάνει τα τριγλυκερίδια, ελαττώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και αυξάνει τον κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκία».

Διαφωνεί, όμως, για το είδος των υδατανθράκων: «Οι σύνθετοι υδατάνθρακες, όπως είναι τα φασόλια, το μαύρο ψωμί και τα φρούτα, είναι πολύ σπουδαίοι για την υγεία και το έχει αποδείξει εδώ και πενήντα χρόνια που συνεχίζεται η μεγάλη έρευνα των επτά χωρών (οι Κρητικοί που ακολουθούν αυτή την παραδοσιακή διατροφή είναι μακροβιότεροι από όλους τους άλλους 16 πληθυσμούς της μελέτης). Η οδηγία, λοιπόν, για κάλυψη των ενεργειακών αναγκών κατά 55-65% από σύνθετους υδατάνθρακες ισχύει».

Τέλος, ο διευθυντής του Ινστιτούτου για Υγιή Γήρανση του UniversityCollege στο Λονδίνο Ντέιβιντ Τζεμς επεσήμανε ότι αν και στη Σίνθια Κένιον «αξίζει το Νομπέλ για τα ευρήματά της για τη γήρανση, τα στοιχεία για τα οφέλη από την περικοπή των υδατανθράκων και τη μείωση των επιπέδων της ινσουλίνης δεν είναι ακόμη αρκετά ισχυρά».

http://kryfokamari.blogspot.com