Απόσπασμα από το Νέο Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας
( Ι. Μπαμπινιώτη )
ΑΝΑΝΕΩΜΕΝΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ & ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ ΤΗΣ
ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
1. Τα λήγοντα εις -χώσεως, -χύσεως, -μπήξεως, καθώς και ο αριθμός ΤΡΙΑ (3) συντάσσονται "με το συμπάθιο".
2. Όλα τα εις -ούτσος λήγοντα, φανερώνουν ανδρεία ή σοφία και συντάσσονται γενικώς με όλες τις λέξεις π.χ. Ανδρούτσος (ανδρεία), Πανούτσος (σοφία). Εξαιρούνται τα: Γιούτσος και Πούτσος που ναι μεν φανερώνουν ανδρεία, αλλά συντάσσονται μόνο με το "έμπαινε".
3. Όλα τα εις -ανα λήγοντα, είναι ηδονής σημαντικά π.χ. πουτάνα, φακλάνα, νταρντάνα, γαγκλάνα κλπ. Εξαιρούνται το καμπάνα ως κρούσεως σημαντικό και το Αλαμάνα, ως ιστορικό τοπωνύμιο.
4. Όλα τα εις -αράς, είναι μεγέθους σημαντικά, όπως πουτσαράς, κοιλαράς, κωλαράς κλπ. Εξαιρείται ο φουκαράς.
5. Όλα τα εις -ακας λήγοντα, δουλεύουν επί 8ώρου βάσεως π.χ. δασοφύλακας, νυχτοφύλακας, χωροφύλακας κλπ. Εξαιρείται ο μαλάκας που δουλεύει επί 24ώρου βάσεως.
6. Όλα τα εις -ιδι λήγοντα είναι χρήσεως και εργασίας σημαντικά, όπως ψαλίδι, κατσαβίδι κλπ. Εξαιρείται το αρχίδι, το οποίο συναντάται στις εξής μορφές:
· Ως βρώσεως σημαντικό: "φάε ένα αρχίδι".
· Ως κλάσεως σημαντικό (μόνο στον πληθυντικό):"κλάσε μας τα αρχίδια".
· Ως ορεκτικό: "τσίμπα ένα αρχίδι" και
· Ως δηλωτικό ποιότητας ατόμων
· Επαινετικά: "Διευθυντής με αρχίδια"
· Υποτιμητικά: "Αρχίδια διευθυντής".
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Υβριστικά σχόλια δεν δημοσιεύονται...Επίσης χρησιμοποιήστε ελληνική γραφή για να αναρτηθούν τα σχόλιά σας.