Αριστερόχειρες: «κατάρα» ή πλεονέκτημα

ΤΑ «ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΑ» ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΚΑΤΑΛΗΨΕΙΣ

Της ΚΑΤΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ

Φαινομενικά, ο Φιντέλ Κάστρο, ο Ντέιβιντ Μπόουι, ο Μπαχ, η Νικόλ Κίντμαν, ο Μπαράκ Ομπάμα και ο Μέγας Αλέξανδρος είναι προσωπικότητες εντελώς άσχετες μεταξύ τους. Ουσιαστικά, όμως, μοιράζονται κάτι παραπάνω από μια απλή μνεία στο πολιτικό ή καλλιτεχνικό στερέωμα: ένα κοινό τους γνώρισμα είναι ότι κανείς τους δεν κατόρθωσε ποτέ να γράψει μια πρόταση χωρίς να... μουντζουρωθεί. Κι αυτό γιατί όλοι τους ανήκουν σ' εκείνο το ταπεινό 10% του παγκόσμιου πληθυσμού που επιμένει -σε πείσμα των πεποιθήσεων ενός κόσμου «δεξιόστροφου»- να χρησιμοποιεί το αριστερό του χέρι. Και να μουντζουρώνεται όταν γράφει!

Η αριστεροχειρία είναι ένα φαινόμενο το οποίο περνάει απαρατήρητο στη σύγχρονη κοινωνία, ενώ οι ίδιοι οι αριστερόχειρες δεν διαφέρουν σε τίποτα εμφανισιακά. Αν, όμως, τους προσέξει κανείς λίγο καλύτερα θα αντιληφθεί ότι αυτοί οι άνθρωποι δυσκολεύονται να δέσουν τα κορδόνια τους, να σερβίρουν ελληνικό καφέ από το μπρίκι, να κόψουν στην ευθεία με ένα κοινό ψαλίδι, να χειριστούν το ποντίκι του υπολογιστή, να παίξουν ρακέτες στην παραλία... Η Παγκόσμια Μέρα Αριστερόχειρων, που γιορτάζεται μεθαύριο, καθιερώθηκε έπειτα από διεκδίκηση του «Κλαμπ των Αριστερόχειρων» της Βρετανίας και έχει στόχο την ενημέρωση των ανθρώπων για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι «ζερβοχέρηδες» ζώντας σ' έναν... ανάποδο κόσμο!

Προκαταλήψεις απ' τα παλιά

Η αντίληψη ότι το δεξί χέρι είναι το καλό, ενώ το αριστερό το κακό ενισχυόταν από παλιά από λαϊκές ρήσεις, δοξασίες, ακόμα και θρησκευτικές πεποιθήσεις: κάνουμε το σταυρό μας με το δεξί χέρι, ο ληστής που μετανόησε βρισκόταν δεξιά του Εσταυρωμένου Ιησού, στην «Καπέλα Σιστίνα» του Μιχαήλ Αγγέλου ο Θεός δίνει ζωή στον Αδάμ με το δεξί το χέρι, ενώ στην Καινή Διαθήκη τα λόγια του Ματθαίου: «[...] Τότε θα πει και σ' εκείνους στα αριστερά: Φύγετε απ' εμέ, καταραμένοι...» (κατά Ματθαίον 25, 40-42) είναι κάτι παραπάνω από χαρακτηριστικά. Στις περισσότερες εικόνες ο διάβολος αναπαριστάται στην αριστερή πλευρά και όταν θέλουμε να διώξουμε το κακό πετάμε πίσω μας αλάτι από τα δεξιά. Παράλληλα, κάνουμε «ποδαρικό» με το δεξί, χαιρετούμε κάποιον προτείνοντας το δεξί μας χέρι και, φυσικά, ευχόμαστε «όλα να πάνε δεξιά».

Ολα τα παραπάνω συνέτειναν να θεωρηθεί το δεξί ως το «καλό» μας χέρι και οι αριστερόχειρες να εξαναγκαστούν να αποβάλουν το «ελάττωμά» τους. Δεκάδες είναι οι μαρτυρίες για εκπαιδευτικούς που επέβαλαν στα παιδιά του Νηπιαγωγείου και των πρώτων τάξεων του Δημοτικού να χρησιμοποιούν το δεξί τους χέρι για να γράφουν -επιβολή που συχνά συνοδευόταν από την... κλασική μέθοδο της πειθούς, ήτοι βίαιες χειρονομίες, προσβολές, ακόμα και δέσιμο των δακτύλων του αριστερού χεριού προκειμένου να πειστεί ο μικρός «ζερβοκουτάλας» να σκαλίσει στο τετράδιό του τα γράμματα με το δεξί. «Κάτι τέτοιο συνέβη με τη μητέρα μου. Της έδεναν το αριστερό της χέρι για να αναγκαστεί να χρησιμοποιήσει το άλλο», λέει ο Νεκτάριος Κωτσάκης, που δηλώνει πως, ως αριστερόχειρας και ο ίδιος, ζει μια «νορμάλ αριστερόχειρη ζωή», αν και μερικά μικρά προβλήματα: «Παίζω μπάσο και, όπως καταλαβαίνετε, δεν είναι εύκολο να βρει κανείς ένα όργανο που και να απευθύνεται σε αριστερόχειρες αλλά και να μας καλύπτει στην εμφάνισή του. Κατά τα λοιπά, δυσκολεύομαι λίγο με το ψαλίδι ή τη φωτογραφική μηχανή... Οταν παίζω μπάσκετ, όμως, έχω πλεονέκτημα, γιατί κανείς δεν μπορεί να υπολογίσει τις κινήσεις σου -που θα είναι ακριβώς αντίθετες από εκείνες που μπορεί να περιμένει. Γενικά, μπορώ να πω πως σε κοινωνικό επίπεδο δεν υπήρξα ποτέ θύμα του... δεξιόχειρου ρατσισμού!».

Ο εγκέφαλός μας έχει δύο ημισφαίρια που διανέμουν τις διαφορετικές λειτουργίες μας. Οπως έχουν αποφανθεί οι ειδικοί, το αριστερό ημισφαίριο ελέγχει τη δεξιά πλευρά του σώματός μας και το δεξί την αριστερή, γιατί οι «οδοί» της μετάδοσης είναι χιαστί. Και, ενώ για τους δεξιόχειρες τα πράγματα είναι λίγο-πολύ ξεκάθαρα, δεν συμβαίνει το ίδιο και με τους αριστερόχειρες. Κι αυτό γιατί, ενώ οι δεξιόχειρες γράφουν με το δεξί και, κατά κανόνα, το προτιμούν και για όλες τις υπόλοιπες εργασίες, οι αριστερόχειρες είναι στην ουσία αμφίχειρες και εκτελούν άλλες χειρωνακτικές εργασίες με το δεξί και άλλες με το αριστερό (γράφουν με το αριστερό, πλένουν τα δόντια τους με το δεξί, σιδερώνουν με το δεξί, χρησιμοποιούν το ποντίκι του υπολογιστή με το αριστερό, κ.λπ.).

Εχουν κατά καιρούς δημοσιευτεί διάφορες μελέτες αναφορικά με το φαινόμενο της αριστεροχειρίας και τους αριστερόχειρες. Η ιστοσελίδα www.lefthandersday.com πραγματοποιεί συχνά έρευνες και παραθέτει αναλυτικά συγκριτικά και ποσοτικά στοιχεία.

Σύμφωνα με την τελευταία της δημοσκόπηση -η οποία ονομάζεται «The Life Choices Survey» («έρευνα επιλογών ζωής»), ξεκίνησε το 2002 και μέχρι στιγμής έχει καταγράψει πάνω από 2.000 ατομικές απαντήσεις- οι συμμετέχοντες (αριστερόχειρες και δεξιόχειρες) έχουν απαντήσει πως οι αριστερόχειρες φαίνεται να νιώθουν «ριγμένοι» έναντι των δεξιόχειρων.

Επίσης, μεγάλος αριθμός αριστερόχειρων τείνει να επιλέγει υποσυνείδητα ομάδες ανθρώπων (στην εργασία, στα χόμπι, στα μαθήματα των πανεπιστημιακών σχολών) όπου συναθροίζεται ένα ικανοποιητικό ποσοστό αριστερόχειρων. Παράλληλα, φαίνεται να υπάρχει συσχετισμός μεταξύ της αριστεροχειρίας και των επιλογών καριέρας των ανθρώπων, ενώ το 16% δηλώνει πως πιστεύει ότι, όντας αριστερόχειρας, έχει πλεονέκτημα έναντι των συναδέλφων του στη δουλειά -αν και εκείνοι που απάντησαν κάτι τέτοιο εργάζονται κυρίως στον χώρο των μίντια ή των τεχνών. *

Διάσημοι «αριστεροί» χρήστες

Ιστορικές προσωπικότητες

Ζαν ντ' Αρκ, Καρλομάγνος, Ναπολέων Βοναπάρτης

Αθλητές

Ρομάριο, Μαρκ Σπιτς, Αϊρτον Σένα, Βαλεντίνο Ρόσι, Λάρι Μπερντ, Μαρτίνα Ναβρατίλοβα

Συγγραφείς

Λιούις Κάρολ, Μάρσαλ ΜακΛούαν, Ορσον Ουέλς

Καλλιτέχνες

Κερτ Κομπέιν, Φιλ Κόλινς, Νόελ Γκάλαχερ, Πολ ΜακΚάρτνεϊ, Μικελάντζελο, Λεονάρντο ντα Βίντσι, Νταν Ακρόιντ, Τομ Κρουζ, Ρόμπερτ ντε Νίρο, Κιάνου Ριβς, Μπρους Ουίλις

Πολιτικοί

Χάρι Τρούμαν, Ρόναλντ Ρίγκαν, Μπιλ Κλίντον, Μπαράκ Ομπάμα

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, 11/8/2010