Πώς ο καθηγητής της Παντείου και σύμβουλος του αείμνηστου Ανδρέα Παπανδρέου δημιούργησε τον Όμιλο Πειραιώς και σήμερα επιχειρεί να αλλάξει τον ελληνικό τραπεζικό χάρτη.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, επικρατούσε ένα κλίμα έντονης ανησυχίας για τις τράπεζες, καθώς μέσα στα επόμενα χρόνια οι (συνήθως) γραφειοκρατικές και κρατικά ελεγχόμενες τράπεζες, έπρεπε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα που θα έρχονταν: στην Τραπεζική Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης που απελευθέρωνε την ευρωπαϊκή αγορά και περιόριζε δραστικά το ρόλο του κράτους (2002), αλλά και την προσαρμογή σε ένα περιβάλλον χωρίς συναλλαγματικούς περιορισμούς, με μια δραχμή που παρέπαιε, με έναν πληθωρισμό πάνω από το 20% και με το δημόσιο ταμείο να αγωνιά για το πώς θα καταβάλει τις συντάξεις του επόμενου μήνα…

Πρωταγωνιστές του τραπεζικού συστήματος, ήταν τότε η Εθνική και στη δεύτερη θέση βρισκόταν η Εμπορική Τράπεζα, με τρεις θυγατρικές τράπεζες: την Ιονική, την Αττικής και την Πειραιώς. Η τελευταία ήταν μια τραπεζούλα που όλη σχεδόν την είχαν ξεγραμμένη και σχεδόν κανείς δεν προέβλεπε ότι θα μπορούσε να επιζήσει. Εδώ επικρατούσε αγωνία για το μέλλον των leaders του τραπεζικού κλάδου…

Εκείνη την εποχή κάνει για πρώτη φορά έντονη την παρουσία του στο ευρύ κοινό, ο κ. Μιχάλης Σάλλας: αναλαμβάνει επικεφαλής μιας ομάδας επιχειρηματιών (πάνω από εκατό τον αριθμό) που υποβάλλουν πρόταση εξαγοράς και τελικά καταφέρνουν να αποκτήσουν τον έλεγχο της «καταδικασμένης» Τράπεζας Πειραιώς, μετά από μια περιπετειώδη διαδικασία.

Το concept της πρότασης ήταν πρωτοποριακό για την εποχή εκείνη. Έναντι πολύ χαμηλού τιμήματος, οι επιχειρηματίες θα αποκτούσαν την άδεια μιας μικρής τράπεζας με κάποια καταστήματα και δίνοντας στην τράπεζα αυτή, τις τραπεζικές εργασίες των βασικών μετόχων της, θα την πολλαπλασίαζαν σε μέγεθος. Οι πρώτοι μεγάλοι πελάτες της Τράπεζας θα ήταν οι ίδιοι οι μέτοχοί της με τις επιχειρήσεις τους. Αν όλα πήγαιναν καλά, θα είχαν να ωφεληθούν όλοι!

Πάνω από εκατό γνωστοί επιχειρηματίες μετείχαν τότε στο εγχείρημα, μεταξύ των οποίων οι κ.κ. Ηλιάδης (Shelman), Παπαγεωργίου (Sanyo), Φουρλής (ΙΚΕΑ, Intersport, Samsung, ηλεκτρικές συσκευές), Δασκαλόπουλος (Δέλτα Γαλακτοβιομηχανία), Βασιλάκης (Autohellas, Aegean Airlines), Ν. Δασκαλαντωνάκης (Grecotel), Κων/νος Αγγελόπουλος και πολλοί άλλοι. Νέος Πρόεδρος λοιπόν της ιδιωτικοποιημένης Τράπεζας Πειραιώς ο καθηγητής κ. Μιχάλης Σάλλας και «δεξί του χέρι» από τότε μέχρι σήμερα ο κ. Ιάκωβος Γεωργάνας, από τα εμπειρότερα και ικανότερα στελέχη του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Ισχυρό backround

Ο κ. Σάλλας βέβαια μπορεί να μην ήταν τόσο γνωστός τότε στο ευρύ κοινό, αλλά δεν προερχόταν από το πουθενά: είχε προφτάσει να διαγράψει μια αξιοπρόσεκτη πορεία στον πολιτικό, τον πανεπιστημιακό, αλλά και στον επενδυτικό στίβο. Έχουμε λοιπόν και λέμε, μερικά από τα μέχρι τότε στοιχεία του βιογραφικού του:

Καθηγητής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο στο μάθημα της οικονομετρίας. Συνεργάτης και σύμβουλος του αείμνηστου Ανδρέα Παπανδρέου σε θέματα οικονομίας.

Κατά τη δεκαετία του 1980 ανέλαβε κατά διαστήματα θέση στην Κυβέρνηση Παπανδρέου, αλλά και το αξίωμα του Διοικητή της ΕΤΒΑ (Ελληνική Τράπεζα Βιομηχανικής Αναπτύξεως).

Ήταν Πρόεδρος της Ιδιωτικής Επενδυτικής, μιας Εταιρίας Επενδύσεων Χαρτοφυλακίου, η οποία κατόπιν μετονομάστηκε σε Πειραιώς Επενδυτική.

Με «πλούσιο» λοιπόν βιογραφικό, ο κ. Σάλλας συνδύαζε κάτι σπάνιο στην Ελλάδα: την πανεπιστημιακή ιδιότητα με την εμπειρία της αγοράς και την πολιτική δράση.

Η Τράπεζα είναι «γκαστρωμένη»!

Στην πρώτη γενική συνέλευση της Τράπεζας Πειραιώς όπου το «στοίχημα της ανάπτυξης» μόλις τότε ξεκινούσε, ένας μικρομέτοχος είπε: «κύριοι μέτοχοι, η Τράπεζα Πειραιώς είναι σήμερα γκαστρωμένη και θα περιμένουμε στην επόμενη Γενική Συνέλευση, σε ένα χρόνο, να δούμε αν και τι θα γεννήσει»!.

Και πράγματι, κατά τα αμέσως επόμενα χρόνια, η «γκαστρωμένη» Τράπεζα Πειραιώς άρχισε να γεννάει και να αναπτύσσεται με ταχύτατους ρυθμούς. Τα δάνεια «έτρεχαν», νέα καταστήματα άνοιγαν, η μετοχή πήγαινε καλά και, όπως λένε, τρώγοντας έρχεται η όρεξη…

Η Τράπεζα αύξανε συνεχώς το μερίδιό της στην αγορά, ενώ παράλληλα σε συγκεκριμένους τομείς δραστηριότητάς της, πετύχαινε μερίδια αγοράς πολύ μεγαλύτερα από αυτά που της αναλογούσαν. H αρχή έγινε με το κομμάτι των χρηματιστηριακών εργασιών, αγοράζοντας το 51% της Σίγμα Χρηματιστηριακής (και αργότερα το 100%) από τον αείμνηστο Τζόνυ Μαρκόπουλο.

Η μετοχή της Τράπεζας Πειραιώς είχε αναμφίβολα μια πολύ καλή πορεία, βασισμένη σε μια κερδοφορία που «έτρεχε» με ταχείς ρυθμούς. Και επειδή το «ζεστό» χρήμα όταν κυρίως προέρχεται από μετοχικά κέρδη είναι πειρασμός, αρκετοί εκ των λεγόμενων «ιδρυτικών μετόχων» του εγχειρήματος ρευστοποίησαν τις θέσεις τους, προκειμένου να χρηματοδοτήσουν τις προσωπικές τους επιχειρηματικές δραστηριότητες. Έτσι είναι η αγορά…

Ενώ λοιπόν, κάποιοι επιχειρηματίες μείωναν τις θέσεις τους, στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, η Τράπεζα Πειραιώς εξαγοράζει και στη συνέχεια απορροφά την Τράπεζα Χίου του Ομίλου Βαρδινογιάννη, μέσω αύξησης κεφαλαίου, στην οποία συμμετείχαν οι επενδυτές και ο Όμιλος Βαρδινογιάννη. Από τότε μέχρι και σήμερα, στην πολυμετοχική Τράπεζα Πειραιώς ο Όμιλος Βαρδινογιάννη αποτελεί το μεγαλύτερο μέτοχο του Συγκροτήματος, χωρίς όμως αυτό το ποσοστό να είναι μεγάλο.

Η Ιονική, η Marfin και η ETBA Bank

Όσο η άνοδος της Τράπεζας Πειραιώς συνεχίζεται, το «άστρο» του κ. Μιχάλη Σάλλα λάμπει ολοένα και περισσότερο. Αναβαθμίζεται λοιπόν σε κεντρικό τραπεζικό παράγοντα και στα τέλη του 1999 διεκδικεί την εξαγορά της μεγαλύτερής τότε Ιονικής Τράπεζας με μοναδικό αντίπαλο τον κ. Γιάννη Κωστόπουλο της Alpha Bank. Η Alpha Bank «κερδίζει τη μάχη στο νήμα», με προσφορά 270 περίπου δις δραχμές και ελέγχει την Ιονική Τράπεζα (στη συνέχεια την απορρόφησε), αλλά ο κ. Σάλλας φαίνεται ότι ήταν «τυχερός μέσα στην ατυχία του». Η νίκη της Alpha Bank θεωρήθηκε εκ των υστέρων ως «Πύρρειος», γιατί οι επισφάλειες της Ιονικής ήταν μεγάλες και εκ των υστέρων ακολούθησε η χρηματιστηριακή κατρακύλα, με αποτέλεσμα να προκύψει κατά τα αμέσως επόμενα χρόνια μια σημαντική «τρύπα» για την Alpha. Βέβαια, τέτοια εγχειρήματα κρίνονται σε μακροπρόθεσμη βάση.

Δύο ακόμη κινήσεις του κ. Μιχάλη Σάλλα συζητήθηκαν πολύ. Η πρώτη ήταν η κατ' αρχήν συμφωνία του με τον κ. Ανδρέα Βγενόπουλο του Ομίλου Marfin, προκειμένου να ενώσουν τις δυνάμεις τους και η Τράπεζα Πειραιώς να εξαγοράσει την Marfin. Η συμφωνία ανακοινώθηκε μέσω δελτίου τύπου, αλλά δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, μετά από μια «βελούδινη διαφωνία», για την οποία ελάχιστα πράγματα έγιναν γνωστά.

Μετά από δύο συνεχείς αποτυχίες εξαγορών (Ιονική Τράπεζα, Marfin) ήρθε η ώρα του Μιχάλη Σάλλα να «σκοράρει». Εξαγοράζει την κρατικά ελεγχόμενη ΕΤΒΑ Bank που είχε εισέλθει στο Χρηματιστήριο της Αθήνας και στη συνέχεια την απορροφά. Με τον τρόπο αυτό ενισχύει τη θέση του στα δάνεια των μεγάλων επιχειρήσεων, αλλά και στη χρηματοδοτική μίσθωση, λόγω του σημαντικού μεριδίου αγοράς που διέθετε τότε η ΕΤΒΑ Leasing.

H συνεργασία με την ING

Ο πολυμήχανος Μιχάλης Σάλλας κατέληξε σε στρατηγική συνεργασία και με τον πολυεθνικό κολοσσό της ING. H πολυεθνική τράπεζα απέκτησε μειοψηφικό ποσοστό στην Πειραιώς και οι δύο πλευρές δεσμεύθηκαν να προχωρήσουν δυναμικά στο μέτωπο του bancassurance. Αν και αυτή η συνεργασία κράτησε αρκετά χρόνια, δεν φαίνεται να απέδωσε τα αναμενόμενα.

H «άτυχη στιγμή» του Προέδρου της Τράπεζας Πειραιώς ήταν το χειμώνα του 2000, όταν είχε προβλέψει ότι στο τέλος του έτους, ο Γενικός Δείκτης του Χρηματιστηρίου της Αθήνας θα έφτανε στις 7.300 μονάδες, ξεπερνώντας κατά πολύ το μέγιστο της «φούσκας» του 1999. Η πράξη εκδικήθηκε τόσο πολύ την πρόβλεψη, έτσι ώστε πολλοί εκ της πολιτικής (ήταν προεκλογική περίοδος, βλέπετε) και όχι μόνο σκηνής, να κατηγορήσουν έντονα τον Πρόεδρο της Τράπεζας Πειραιώς. Για την ιστορία, η τότε πρόβλεψη είχε βασιστεί στην αναμενόμενη δραστική υποχώρηση των επιτοκίων, η οποία και έγινε. Η «σούπα όμως χάλασε» όταν λίγο αργότερα άρχισε να σκάει η φούσκα της νέας οικονομίας στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής. Έκτοτε, κανένας τραπεζίτης δεν έχει κάνει πρόβλεψη για την πορεία των χρηματιστηριακών τιμών.

Την περίοδο 1999-2000 ο κ. Μιχάλης Σάλλας συνεταιρίζεται με τον γνωστό Κύπριο επιχειρηματία κ. Νίκο Σιακόλα, εξαγοράζοντας μάλιστα –μεταξύ άλλων- και το 51% τότε της Euρoinvestment & Finance. Κατά την επίσκεψή του στην Κύπρο είχε αναφέρει ότι θα βοηθούσε κατά το δυνατόν την εισαγωγή των εταιριών του κ. Σιακόλα στη Σοφοκλέους, εξέλιξη όμως που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ.

Ερευνώντας το παρελθόν, εύκολα θα διαπιστώσει κάποιος ότι τα λάθη του κ. Μιχάλη Σάλλα ήταν πολύ λιγότερα –και ήσσονος σημασίας- σε σύγκριση με τις σωστές του επιλογές. Κατά την τελευταία τριετία η Τράπεζα Πειραιώς συνεχίζει να «τρέχει» με τρελούς ρυθμούς, αυξάνοντας δραστικά τα μερίδιά της στη λιανική τραπεζική και μετεξελισσόμενη σταδιακά σε έναν διεθνοποιημένο Όμιλο στο χώρο των Βαλκανίων (και ιδιαίτερα της Ρουμανίας όπου έχει μια ισχυρότατη παρουσία με επίλεκτα καταστήματα σε πολύ προνομιούχες κεντρικές περιοχές του Βουκουρεστίου και όχι μόνο), και της Βόρειας Αφρικής (παρουσία στην Αίγυπτο).

Δεν είναι καθόλου τυχαίο το γεγονός ότι η υπό πτώχευση Τράπεζα Πειραιώς του 1992 είναι σήμερα μεγαλύτερη σε μέγεθος, κερδοφορία και δείκτες από την τότε μητρική της Εμπορική Τράπεζα. Και παρά το γεγονός ότι αυτές οι εργασίες είναι ομαδικές, είναι βέβαιο ότι ένα σημαντικό κομμάτι αυτού του επιτεύγματος οφείλεται και πιστώνεται προσωπικά στο Μιχάλη Σάλλα.                              .........http://www.sofokleous10.gr