Οι νύμφες του Μεγαλέξανδρου...

Ντοκιμαντέρ για την αρχέγονη φυλή των Καλάσα του

 Ινδοκαυκάσου

Του ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΙΔΑΛΗ

Μια ταινία για την αρχέγονη-πολυθεϊστική φυλή των Καλάσα στις κοιλάδες του Ινδοκαυκάσου στο Βόρειο Πακιστάν, που  προέρχεται από απογόνους του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Με έμφαση στις δυναμικές γυναίκες των Καλάσα, που αγαπούν τον τόπο τους, τα έθιμά τους, τις πολύχρωμες φορεσιές τους.

Ενα ντοκιμαντέρ μετ' εμποδίων (θυμάστε τους Ταλιμπάν που απήγαγαν κρατώντας τον όμηρο για επτά μήνες τον Ελληνα Θανάση Λερούνη, ο οποίος για χρόνια εργαζόταν εκεί για τη διάσωση του πολιτισμού των Καλάσα;) γι'αυτή τη φυλή των 4.000 ανθρώπων, που αγωνίζεται να διασώσει τη θρησκεία της, την παράδοσή της, μέσα στο ισλαμοκρατούμενο Πακιστάν των 165 εκατομμυρίων κατοίκων...

Ηθοποιός του θεάτρου αλλά και σκηνοθέτρια ταινιών-ντοκιμαντέρ τα τελευταία χρόνια ταξιδεύοντας σε Σρι Λάνκα («Μετά το τσουνάμι») και Αφγανιστάν («Καντίρ, ένας Αφγανός Οδυσσέας»), η Αννέτα Παπαθανασίου επιστρέφει με το καινούργιο της ντοκιμαντέρ «Οι νύμφες του Hindu Kush» (οι προβολές ξεκινούν την ερχόμενη Πέμπτη στον «Δαναό»).

Ιδιαίτερη ομορφιά

«Εμαθα για τη δράση τους, διάβασα βιβλία, επηρεάστηκα ιδιαίτερα από φωτογραφίες γυναικών Καλάσα. Εχουν μια ιδιαίτερη ομορφιά κι έντονο βλέμμα. Εδωσα λοιπόν προτεραιότητα σ' αυτές τις γυναίκες. Εκεί γνωρίστηκα με τη Σαμίμ, που έγινε η βασική ηρωίδα της ταινίας μου».

- Τι σας δυσκόλεψε περισσότερο;

«Ο κίνδυνος των Ταλιμπάν στην περιοχή. Οι κοιλάδες των Καλάσα συνορεύουν με το Νουριστάν του Αφγανιστάν, μια περιοχή κυριαρχούμενη από τους Ταλιμπάν. Καταλυτική ήταν η απαγωγή του Θανάση Λερούνη για επτά μήνες από τους Ταλιμπάν, με αποτέλεσμα να μην μπορέσουμε να ξαναπάμε στην περιοχή. Τα γυρίσματα συνεχίστηκαν με πακιστανικό συνεργείο και με οδηγίες από την Ελλάδα».

- Τι το ιδιαίτερο έχουν οι Καλάσα;

«Η θρησκεία τους είναι μοναδική στον κόσμο, όπως και οι διάφορες τελετουργίες τους. Πιστεύουν ότι σε δάση, ποτάμια και σε κορυφές βουνών κατοικούν νύμφες, που συχνά κατεβαίνουν στην περιοχή τους και τους βοηθούν ή τους τρελαίνουν. Διατηρούν την παράδοσή τους μόνο προφορικά, εφόσον δεν υπάρχει ακόμα γραπτή γλώσσα. Η γλώσσα τους έχει στοιχεία από περσικά, σανσκριτικά και ελληνικά».

- Τι σας εντυπωσίασε περισσότερο;

«Το πάθος τους για τον ιδιαίτερο πολιτισμό τους. Χορεύουν, τραγουδούν, κάνουν θυσίες κατά τη διάρκεια των γιορτών τους. Φτιάχνουν κρασί και το χαίρονται ανάμεσα σε μια θάλασσα μουσουλμάνων που δεν πίνουν ούτε παράγουν αλκοόλ. Οι γυναίκες κυκλοφορούν χωρίς τη μουσουλμανική μαντίλα, πράγμα πολύ δύσκολο στο σημερινό Πακιστάν. Επιμένουν να φορούν το καλασικό φουστάνι τους, ενώ στο κεφάλι φορούν καπέλο γεμάτο χρώματα στολισμένο με κοχύλια και χάντρες, και στο λαιμό πολλά πολύχρωμα κολιέ».

- Τι γυναίκες είναι;

«Πολύ δυνατές. Κάνουν τις αγροτικές δουλειές, ασχολούνται με την κτηνοτροφία, έχουν τα παιδιά και τις δουλειές του σπιτιού. Ομως αποφασίζουν αυτές για τη ζωή τους. Εκείνες παίρνουν προίκα από τους άντρες, και αν δεν τους αρέσει ο άντρας που παντρεύτηκαν τότε τον χωρίζουν και παίρνουν άλλον. Οι νέες σήμερα διαλέγουν εκείνες τον άντρα που θέλουν (με την έγκριση της οικογένειας φυσικά) και το έθιμο θέλει να "κλέβονται" με τον αγαπημένο τους κατά τη διάρκεια μιας γιορτής. Το σημαντικότερο είναι ότι πολλά νέα κορίτσια θέλουν να σπουδάσουν, να γίνουν δικηγόροι, γιατροί, νοσοκόμες, δασκάλες για να βοηθήσουν τη φυλή τους με τον τρόπο τους».

- Η νεαρή σας πρωταγωνίστρια;

«Η Σαμίμ είναι η πρώτη κοπέλα που σπούδασε. Οταν ήταν μικρή είχε έρθει στην Ελλάδα μαζί με άλλα παιδιά Καλάσα σε μια επίσκεψη γνωριμίας που έγινε με τη βοήθεια του Θανάση Λερούνη. Εντυπωσιάστηκε από τις γυναίκες στην Ελλάδα, από τα γραφεία, τα κομπιούτερ κι αποφάσισε να σπουδάσει. Τα κατάφερε παρά τις αντίξοες συνθήκες... Επρεπε να περπατάει μία ώρα κάθε μέρα για να πάει στο γυμνάσιο της περιοχής και όταν κατάφερε να πάει στο πανεπιστήμιο στο Ισλαμαμπάντ, ήταν η μόνη κοπέλα Καλάσα και έπρεπε να προσαρμοστεί σε έναν τελείως διαφορετικό κόσμο. Εκτίμησα πολύ το ότι θέλει να δουλέψει ως κοινωνική λειτουργός στην περιοχή της βοηθώντας στη διατήρηση του πολιτισμού και της παράδοσης των Καλάσα. Είναι γλυκύτατη, έξυπνη και δυνατή».

- Ο Θανάσης Λερούνης «πρωταγωνιστεί» κι αυτός με την εθελοντική προσφορά του στους Καλάσα.

«Με τους "Ελληνες εθελοντές" βοήθησε πολύ τους Καλάσα. Οργάνωσε αναπτυξιακά και εκπαιδευτικά έργα στην περιοχή. Εφτιαξε σχολεία, δημιούργησε ένα μεγάλο πολιτιστικό κέντρο, το Καλασαντούρ. Οι Καλάσα τον αγαπούν και τον θαυμάζουν. Η Σαμίμ και οι νέοι που σπούδασαν το οφείλουν στις υποτροφίες που πήραν. Δεν υπήρχε άνθρωπος με τον οποίο να μίλησα και να μην αναφερόταν στον Λερούνη, στον "Ατανάσι" όπως τον λένε στην περιοχή.

»Οταν έγινε η απαγωγή του από τους Ταλιμπάν, οι Καλάσα ταράχτηκαν πολύ. Κατέβηκαν σε διαδήλωση, ζητούσαν επίμονα την απελευθέρωσή του. Θέλησαν να δώσουν τα χωράφια τους σε ανταλλαγή, απειλούσαν να φύγουν από τη χώρα τους αν δεν απελευθερωνόταν. Οι γυναίκες πρωτοστάτησαν κατεβαίνοντας για πρώτη φορά ακάλυπτες στις μεγάλες πόλεις Τσιτράλ και Πεσαβάρ για να διαμαρτυρηθούν. Ηταν ένα σημαντικό γεγονός που δεν θα μπορούσε να λείπει από το ντοκιμαντέρ μου».